سیمافیلم بعد از سال‌ها به یک نشان معتبر بدل شده بود، اما به مرکز امور نمایشی سیما تغییر نام داد. حالا که تغییراتی ایجاد شده، نامش هم عوض شده است؟
نام این مرکز، سیمافیلم خواهد بود و تاریخچه‌ای طولانی دارد. سیمافیلم بعد از انقلاب به جایی بدل شد که سریالهای فاخر و گران‌قیمت را برای تلویزیون می‌ساخت. شاید دهه70 هم این تصور وجود داشت که سیمافیلم می‌تواند مرکزی برای تولید همه آثار نمایشی تلویزیون باشد اما از سویی شبکه‌ها فعال بودند و با هم رقابت می‌کردند و از سوی دیگر نمی‌توانستند روی پروژه‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند و آثار فاخر الف ویژه را بسازند؛ در نتیجه سیمافیلم این امر را برعهده گرفت.
طی یکی دو سال اخیر تولید همه سریال‌ها به این مرکز سپرده شد و نام مرکز امور نمایشی سیما برایش انتخاب شد که بیشتر از هر چیز رقابت بین شبکه‌ها را از بین می‌برد. آیا به همین دلیل ساختار این مرکز دوباره تغییر کرده است؟
مدیران وقت بر این عقیده بودند که تلویزیون بیشتر به برنامه‌های ترکیبی مانند جُنگ‌ها، شوها و مواردی از این دست نیاز دارد و باید انرژی و امکانات هر شبکه بر این دست برنامه‌ها متمرکز شود نه سریال که زمان کوتاهی از جدول پخش هر شبکه را به خود اختصاص می‌دهد.
همچنین رقابت‌های نامناسبی بین شبکه‌ها برای کارکردن با برخی از گروه‌های تولید شکل گرفته بود و آثار مشابه با برآوردهای متفاوت تولید می‌شد. به همین دلیل تولید سریال در تلویزیون در مرکز امور نمایشی متمرکز شد، اما با در نظر گرفتن آسیب‌ها و منافع دو روش قبلی، تولیدات نمایشی به شبکه‌ها برگشته است و هر شبکه تمام امور مربوط به سریال‌ها را انجام می‌دهد. روال بسیار فرسایشی و پر زحمت قبلی که باعث شده بود تولید از رمق بیفتد و جسارت لازم را نداشته باشد، نیز از بین رفته است.
به عبارتی گروه‌های فیلم و سریال شبکه‌ها زیرنظر سیمافیلم اما مستقل عمل می‌کنند.
هر شبکه باید تمام‌قد مسئول هر آن چیزی باشد که به مخاطبانش ارائه می‌کند. البته در عین حال مصوبات به سیمافیلم ارجاع می‌شود اما دیگر قرار نیست ما آن را رد یا تائید کنیم. سیمافیلم قرار است به منظور کمک کردن و غنا بخشیدن در کنار گروه‌های فیلم و سریال باشد و اولویت‌ها و ماموریت‌ها یا موازی کاری‌های احتمالی را بررسی کند.
در واقع سیمافیلم در مورد سریالهای روتین شبکه‌ها جایگاه مشورتی، نظارتی و مساعدتی دارد و صرفا تولید آثار فاخر یا الف ویژه را برعهده می‌گیرد. البته در زمینه تولید مینی‌سریال‌ها برای مناسبت‌های خاص که متکفل ندارد و تله‌فیلم‌هایی که رها شده نیز مستقیم وارد عمل می‌شود.
برخی شبکه‌ها در جذب مخاطب موفق‌تر بوده‌اند و حامیان مالی به همکاری با این شبکه‌ها تمایل بیشتر دارند، سیمافیلم در این باره چه سیاستی دارد؟
این تمایزها همچنان باقی خواهد بود. ممکن است یک شبکه درآمد مشارکتی بیشتری جلب کند و شبکه دیگر نه! در این زمینه نه لازم است و نه خوب که سیمافیلم دخالتی داشته باشد و دست به یکسان‌سازی بزند. چیزی که سیمافیلم بر آن نظارت دارد، برآوردی است که برای سریال‌ها صورت می‌گیرد. در گذشته برخی شبکه‌ها که دستشان بازتر بود، رقم‌های بیشتری برای یک سریال با درجه کیفی مشخص پرداخت می‌کردند و در نتیجه شرایط غیرمنصفانه‌ای ایجاد می‌شد، چراکه به این ترتیب ایده‌ها و گروه‌های قوی‌تر، جذب شبکه‌ای می‌شدند که پرداخت بیشتری داشت و این دور باطل مدام تقویت می‌شد.
در حال حاضر، بعد از تصویب فیلمنامه در گروه‌های فیلم و سریال هر شبکه، سیمافیلم با حضور مدیران شبکه و گروهی از متخصصان، هزینه تولید را برآورد می‌کند و اقساط تولید به مدیر گروه فیلم و سریال پرداخت می‌شود. بعد از آن هر شبکه بر اجزای کارش نظارت می‌کند و مسئولیت را برعهده می‌گیرد.
بعـــد از این تغییرات، برنامه‌ریزی خاصی برای تولید کارهای جدید صورت گرفته است؟
جدول فعالیت‌های نمایشی هر شبکه تا تابستان سال آینده تقریبا مشخص شده است و امیدواریم بتوانیم به لحاظ مالی هم حمایت کنیم که از زمستان امسال هر پنج شبکه یک، دو، سه، چهار و پنج، بدون توقف سریال تازه داشته باشند. همچنین برنامه‌ریزی شده که از فصل زمستان حتما در هر دوره یک سریال طنز به مخاطبان تلویزیون ارائه شود. مقدمات این کار در شبکه‌های سیما در حال انجام است و امیدواریم با حمایت سازمان به نتیجه برسد.
شرایط مالی چطور است؟
ما امیدواریم و امید، منشأ اتفاقات تازه می‌شود.
کم شدن تولیدات تلویزیون برخی از گروه‌های تولید را بی‌انگیزه کرده است و برخی نیروهای توانمند از تلویزیون رفته‌اند. چه تدبیری در این‌باره دارید؟
بعد از آن‌که هر خط تولیدی متوقف یا کند می‌شود، فقط برداشتن آسیب‌ها و موانع برای بازگشت به شرایط قبلی کافی نیست و باید بازسازی روانی صورت بگیرد. امیدوارم بتوانیم بتدریج شرایط امیدبخش و پایداری را فراهم کنیم که گروه‌های تولید به تلویزیون برگردند؛ البته این کار به کمی زمان نیاز دارد.
قبول دارم که موانع، آدم‌های توانا را دلسرد می‌کند و آنها در حوزه‌های دیگر به کارشان ادامه می‌دهند، اما نباید این واقعیت را فراموش کرد که تلویزیون یک واقعیت بزرگ است، بخصوص در جامعه‌ای مانند جامعه ما. با وجود همه رقبا و شرایط دشوارش، اگر امکان فعالیت در تلویزیون وجود داشته باشد، خواهان فعالیت در آن کم نیست. در همین دوره کوتاه تقریبا از کارگردان‌های بزرگ و موفق، کسی نیست که برای همکاری با تلویزیون ابراز تمایل نکرده یا پا پیش نگذاشته باشد.
برخی کارگردان‌ها و فیلمنامه‌نویس‌ها می‌گویند سختگیری‌های تلویزیون بیشتر شده است؟
سختگیری‌ها یا به عبارتی چارچوب‌های تلویزیون همیشه وجود داشته و همه دوستان با این قواعد و ضوابط آشنا هستند. با همه اینها هیچ وقت به اندازه امروز فضای تلویزیون باز نبوده است، منطق و لحن برنامه‌ای مانند دورهمی را در کدام یک از برنامه‌های گذشته تلویزیون می‌توان دید؟ چه زمانی مانند امروز موضوعات فرهنگی، اجتماعی در تلویزیون نقد شده است!
البته قبول دارم که وقتی از دوره رکود عبور می‌کنیم و موانع همکاری برداشته می‌شود، هنرمندان نیاز دارند مطمئن شوند. خوشبختانه بزرگان این عرصه مشتاق همکاری با تلویزیون هستند و حتی با درک شرایط مالی تلویزیون، با فروتنی و طمانینه بیشتر اعلام آمادگی کرده‌اند.
در زمینه محتوای سریالهای تلویزیونی، استراتژی مشخصی در سیمافیلم طراحی شده است؟
یکی از مهم ترین اقدامات سیمافیلم برنامه‌ریزی آینده‌نگرانه برای تولیدات نمایشی تلویزیون است. در گام اول سعی کرده‌ایم حوزه‌های مغفول مانده را یافته و به آنها بپردازیم. مثلا در حوزه کودک و نوجوان دستمان خالی شده است یا در حوزه دفاع مقدس خلأ داریم و آثار تاریخی دچار همپوشانی هستند. چند پروژه داریم که از یک بازه مشخص زمانی حرف می‌زنند و درباره قبل و بعد این دوره اثری ساخته نشده است. بنابراین تلاش می‌کنیم فضای جذاب‌تر، فعال‌تر و نوتری در سریال‌ها ایجاد کنیم. تنوع فضاها می‌تواند جلوه جذاب‌تری به تلویزیون بدهد.
تنوع نیازمند جسارت است اما به نظر می‌رسد برنامه‌سازان ما خیلی جسورانه سراغ موضوعات نمی‌روند. به عنوان نمونه خیلی زودتر از اینها می‌شد سریالی درباره ایدز ساخت. برای این مساله فکری کرده‌اید؟
این حرف شما را قبول دارم؛ شاید اگر برخی سدهای ذهنی، تحلیل‌های ناکافی یا نادرست، اطلاعات کم و ارتباطات محدود وجود نمی‌داشت خیلی زودتر می‌شد درباره موضوعات و مباحث جامعه حرف زد.
با همه اینها امور مرهون اوقات هستند و مثلا اگر زمانی به ایدز پرداخته می‌شد که تعداد مبتلایان کم بود، اقبالی هم صورت نمی‌گرفت. زمانی حرف زدن درباره نسل جدید مواد مخدر نوعی آموزش استفاده از آنها به حساب می‌آمد، اما الان نیروی انتظامی از ما می‌خواهد این مواد را به مردم بشناسانیم.
خوشبختانه به دلیل مطالعاتی که دکتر میرباقری در زمینه موضوعات اجتماعی دارد؛ از ما خواسته‌اند بی‌پروا درباره این مسائل حرف بزنیم و اطلاع‌رسانی کنیم. همین شجاعت، شهامت، جرات و حرف‌های تازه، تلویزیون را پویاتر خواهد کرد.
شبکه نسیم با مدیریت شما توانست خیلی زود به یکی از شبکه‌های جذاب تلویزیون بدل شود. حضور شما در راس مرکز سیمافیلم می‌تواند نویدبخش ایجاد فضایی تازه و متفاوت در سریالهای تلویزیونی باشد؟
مجموعه‌ای از مولفه‌های گوناگون دست به دست هم می‌دهد تا یک اتفاق‌جسورانه رخ بدهد، یا یک نمونه از پیش امتحان نشده به نتیجه مطلوب منجر شود. تصویری که از شبکه نسیم داریم در ذهن هیچ کسی نبود! آرام آرام ایده‌ها شکل گرفتند و همه آنها هم موفق نبودند. آقای ضرغامی از شبکه نسیم خیلی جدی و تمام‌قد دفاع کرد تا امروز که شبکه نسیم به اینجا رسیده است.
ادغام دوباره شبکه تهران و پنج با چه هدفی صورت گرفته است؟
تهران نیازمند شبکه‌ای است که شأن پایتخت بودن شهر تهران در آن لحاظ شود، چون تهران مثل دیگر شهرها نیست؛ شئونی دارد که از این شهر بیرون می‌زند و به همه ما در همه جای ایران ارتباط پیدا می‌کند. بنابراین باید شبکه‌ای سراسری داشته باشد و از این رو در شبکه پنج ادغام شد. همه ماموریت‌های شبکه تهران نیز به پنج منتقل شده است.
فضای تلویزیون باز است
جدول فعالیت‌های نمایشی هر شبکه تا تابستان سال آینده تقریبا مشخص شده است و امیدواریم از زمستان امسال هر پنج شبکه یک، دو، سه، چهار و پنج بدون توقف سریال تازه داشته باشند.
سیمافیلم قرار است به منظور کمک کردن و غنا بخشیدن در کنار گروه‌های فیلم و سریال باشد و اولویت‌ها و ماموریت‌ها یا موازی کاری‌های احتمالی را بررسی کند.
یکی از مهم ترین اقدامات سیمافیلم برنامه‌ریزی آینده‌نگرانه برای تولیدات نمایشی تلویزیون است. در گام اول سعی کرده‌ایم حوزه‌های مغفول مانده را یافته و به آنها بپردازیم.