به گزارش مشرق، نخستین‌بار خود خاندان پیامبر(ص) که در حقیقت منتشرکنندگان سنت نبوی بر اساس قاعده «اهل‌البیت ادری بما فی‌البیت» بودند، عزاداری عاشورا را بنیان نهادند؛ داده‌های تاریخی، سوگواری و حتی پختن غذا در عاشورا را اولین بار از سوی امام سجاد(ع) گزارش کرده‌اند؛ (1)
پیش از این زمان از ام سلمه، همسر پیامبر(2) و دیگر صحابه، گزارش‌هایی مبنی بر پیشگویی و عزاداری عاشورا به ما رسیده است؛ فراوانی این گزارش‌ها را می‌توان در یکی از بنام‌ترین کتب تاریخی اهل سنت دید؛ صالحی شامی در «الباب الثالث عشر فی‌اخباره(ص) بقتل الحسین‌بن علی(رض)» یافت که روایت از زنان و صحابه پیامبر نقل می‌کند که در همگی آنها به پیشگویی و سوگواری پیامبر در عزای حسین‌بن علی(ع) اشاره شده است؛ وجود نام‌های همسران پیامبر، ام سلمه، عایشه، زینب دختر جحش، همچنین ام‌فضل دختر حارث و حضرت علی(ع) در این اسناد، گویای گستردگی این ماجراست؛(3)
بعدها قندوزی نیز در «الباب الستون فی‌الاحادیث الواردهًْ فی شهادهًْ‌الحسین صلوات‌الله و رحمهًْ و برکاته و سلامه علیه و علی اهل بیته و من معه دائما سرمدا» در چند صفحه همین اسناد را بحث کرده است(4) علاوه بر آن تاریخ، پیشگویی حضرت علی(ع) درباره حادثه کربلا را زمانی که آن حضرت برای نبرد صفین، از کربلا می‌گذشت، ثبت کرده است.
1- احمدبن خالد برقی، المحاسن، ج2، ص 420
2- مفید، امالی، قم، کنگره، چاپ اول 1413، ص 319.
3- سب‌الهدی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ج10، ص 153 به بعد.
4- ینابیع المودهًْ، قم، اسوه، چاپ دوم1422، ج3، ص7.