وی در خصوص اهداف شریعت گفت: تزکیه و تعلیم از غایات و اهداف شریعت هستند غایت شریعت این است که انسان تزکیه شود و آنچه که از مجموع روایات و آیات برداشت میشود این است که در تقسیماتی که برای دولتها وجود دارد، دولت اسلامی به معنای مجموعه حکومت، حکومت و دولتی است که موضوع کارش هدایت است و مردم باید به نقطهای از هدایت برسند که عدالت رقم بخورد.
حجتالاسلام رئیسی درباره الگوی پیشرفت و نسبت آن با انسان گفت: ارائه الگوی پیشرفت مبتنی بر این است که نگاه و تعریف ما نسبت به انسان چیست. در نگاه قرآن، فصلالفتوح انسان، ناطقیت نیست بلکه به استناد سوره مبارکه الرحمن و دیگر آیات، انسان دو آفرینش و خلقت دارد یکی آفرینش جسم و دیگری آفرینش جان. انسانیت انسان فقط در پرتو وحی شکل میگیرد. خلیفةاللهی مراتب دارد و همه انسانها خلیفةالله نیستند بلکه این امر مستلزم قرب نسبت به خداست.
وی در خصوص تعریف انسان قرآنی و نسبت آن با حکومت دینی گفت: تعریف انسان قرآنی این است که انسان موجودی است که حی متعاله است. تمام آنچه که در عالم است برای این است که انسان صیرورت به حق کند که این همان الیالله المسیر است. اصل هدایت حکومت دینی دولت هدایت است که باید عموم جامعه و افراد را به این هدایت سوق دهد.
رئیس تولیت آستان مقدس رضوی در خصوص پیشرفت گفت: پیشرفت را باید در همه ابعاد تعریف کنیم زیرا انسان تک بعدی نیست از همینجاست که الگوهای غربی چون با مبانی ما متفاوت است به درد ما نمیخورد لذا ما باید الگوها و قالبهایی را برای مفاهیم عالی اسلامی تعریف کنیم.
وی در خصوص آسیبهای الگوی غربی گفت: الگوهای غربی انسان را یک بعدی تعریف میکند و نسخههایشان برای انسان و جوامع ناقص و محل اشکال است. برای مثال در الگوی ما رفاه درست است البته رفاهی که در پرتو هدایت است نه هر رفاه و ما باید در همه ابعاد مثل سیاست، مدیریت، علم، فناوری و... باشد. اگر پیشرفت در همه ابعاد تعریف شود آنگاه هیچ تبعیض و فقر و فساد در جامعه وجود نخواهد داشت.
این استاد حوزه علمیه در خصوص شاخصهای پیشرفت گفت: شاخصهای پیشرفت، امنیت، عدالت اجتماعی، اعتماد به نفس، اتکا به خدا و... است.
رئیسی در انتهای سخنان خود گفت: نقش حوزهها و دانشگاههای ما در تولید الگوهای پیشرفت نقش مهمی است هر جا که نگاه ما به غرب بوده موجب عدم موفقیت ما شده است. آسیبهای امروز جامعه ایرانی محصول کمتوجهی به الگوهای اسلامی است. مدینه فاضله اسلامی آن جامعه هدایت یافتهای است که با شاخصهای معنویت، اخلاق، عقلانیت، امورش را اداره میکند که زیربنای همه آنها هم توحید است. نقش حوزههای علمیه در این مسیر این است که همانطور که در احکام، اشتهاد میکنند در علوم اجتماعی، اخلاق، تربیت و... نیز باید اجتهاد کنند. آنچه که میتواند مدنیت به نام دین رقم بزند و تمدن اسلامی را ایجاد کند، اشتهاد تمدنساز است.