سرویس اقتصاد مشرق - بر اساس تعریف مرکز آمار، افراد دارای اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع، حاضر در سر کار یا غایب موقت از محل کار بوده و به دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و... کمتر از 44 ساعت کار کرده، خواهان و آماده برای انجام کار اضافی در هفته مرجع بوده‌اند.
به گفته کارشناسان، برای آگاهی از واقعیات بازار کار کشور، باید علاوه تعداد بیکاران، آمار افراد دارای اشتغال ناقص را هم مورد توجه قرار داد، زیرا افراد دارای اشتغال ناقص، به نوعی بیکارند و از سر ناچار در مشاغل پاره‌وقت با شرایط نامناسب (مشاغل کاذب)، مشغول به کار شده‌اند.
ثبات و پایداری شغل از جمله موضوع‌هایی است که باید در اشتغال در نظر گرفت. فرد توانمندی که به علت نیافتن شغل پایدار، دستفروشی را در معابر خیابان و یا مترو و خودروهای جمعی پیشه می‌کند، از درآمد پایدار، ساعات کار متعارف، بیمه تأمین اجتماعی و در نهایت سابقه کاری برخوردار نیست. با این حال، این افراد جزو آمار بیکار محسوب نمی‌شوند و جزو شاغلان می‌آیند که این مسئله می‌تواند برای مسئولان، فریبنده باشد و اشتغال این افراد را نشانه موفقیت برنامه‌های خود بدانند.
در چند سال اخیر که به علت تشدید رکود اقتصادی، بسیاری از واحدهای اقتصادی تعطیل شده‌اند نیروی کار قابل توجهی به ناچار به شغل‌های کاذب روی آوردند. بی‌تردید، اشتغال ناقص در کنار نرخ بیکاری می‌تواند بازگوکننده وضعیت بیکاری واقعی در کشور باشد. رهایی از بیکاری و اشتغال ناقص فقط در گرو رونق تولید کالا و خدمات است.
زمانی که بازار کار کشور با بهبود وضعیت مواجه می‌شود و تقاضا برای نیروی کار افزایش یافته و در نتیجه میزان اشتغال افزایش می‌یابد، کارفرمایان برای حفظ نیروی کار خود تمایل بیشتری برای استخدام تمام‌وقت نیروی کار داشته و در نتیجه با کاهش استخدام پاره‌وقت، سهم اشتغال ناقص نیز کاهش می‌یابد. در مقابل زمانی که وضعیت بازار کار با تضعیف مواجه می‌شود و تقاضا برای نیروی کار و در نتیجه میزان اشتغال کاهش می‌یابد، کارفرمایان نیز برای کاهش ریسک خود تمایل کمتری برای استخدام تمام‌وقت نیروی کار داشته و در نتیجه با افزایش استخدام پاره‌وقت، سهم اشتغال ناقص نیز در بازار کار افزایش می‌یابد.
* عملکرد دولت یازدهم
بر اساس گزارش مرکز آمار، تعداد افراد دارای اشتغال ناقص در دولت یازدهم 317 هزار نفر معادل 17 درصد افزایش یافته است.
در پایان سال 1391 تعداد افراد دارای اشتغال ناقص در کشور یک میلیون و 833 هزار نفر بود. اما در سال 1392 با تغییر دولت، به طور مرتب بر تعداد شاغلان ناقص، افزوده شد به طوری که این رقم در پایان سال 1392 به یک میلیون و 909 هزار نفر و در پایان سال 1393 به 2 میلیون و 42 هزار نفر افزایش پیدا کرد و در پایان سال 1394 با برجای گذاشتن رکورد 2 میلیون و 151 هزار نفری، تعداد افراد دارای اشتغال ناقص به اوج خود رسید.
این تعداد مشاغل کاذب، بالاترین رکورد در یک دهه اخیر محسوب می‌شود و به خوبی اوضاع نامناسب اقتصادی کشور و تشدید رکود را نشان می‌دهد.