سرویس فرهنگ و هنر مشرق - بی شک یکی از خدمات شایسته و درخور جشنواره عمار در بلند مدت، فعال‌کردن گروه‌ها و شرکت‌های تولید آثار سینمایی و مستند است. شاید در رقابت با جریان مسلط روشنفکری در حوزه سینما، این سئوال پیش آید که چرا جشنواره عمار به جای تمرکز بر  فیلم داستانی بلند، مبنای استراتژیک خود و محورهای تشویقی‌اش را حول فیلم مستند متمرکز کرده است؟

 

 این پرسش پاسخ دقیق و درخوری دارد. عمار پس از فتنه 88 فعالیت مداوم خود را به صورت مستمر از سرگرفت و اهمیت مستند سازی در این جشنواره متمرکز بر دکترین رصد، مبتنی بر دشمن شناسی در حوزه‌های  سیاسی و اجتماعی ادامه یافت. از دل دکترین جشنواره عمار (رصد) موسسه سفیر متولد شد. موسسه‌ای که استراتژیک‌ترین آثار مستند را تاکنون تولید و توزیع کرده است. 

 

 

 

 

مستندهای  درخور و تامل برانگیزی همچون «یزدان تفنگ ندارد»، «انقلاب در خیابان روزولت»، ، «شکار طبس»، «فاکتور صوری»، «من تکنوکرات هستم» و.... ،که هر کدام آثار ذکر شده، تولیدات در خور و ماندگاری هستند.

 

 

 اما موسسه سفیر چند نگین خاص و منحصر به فرد را تولید کرده  که در فراتر از قواره چارچوب های رسمی تعریف شده در حوزه مستند هستند. آثاری که جریان ساخته و همچنان در حال جریان است و در آینده نیز اثر مطلوب اجتماعی خود را از دست نخواهند داد. دوگانه میراث آلبرتا با موضوع مهاجرت نخبگان، قسمت نخست مستند مصاف با موضوع فتنه 88،  مستند «من روحانی هستم» با موضوع تحول شیب‌دار انقلابیون، در میان آثار تولید شده سفیر دارای چند شاخصه خاص‌تری هستند.

 

 

 

نخستین ویژگی آثار ذکر شده این است که هیچگاه رنگ کهنگی نمی‌گیرند، خاص یک دوره تاریخی نیستند و با گذشت زمان، همچون یک کتاب مرجع، منابع قابل اعتنایی برای شناخت تاریخ اجتماعی – سیاسی انقلاب هستند.

ویژگی دیگر سه اثر شاخص تولید شده نامبرده در سطور پیشین این است که مخاطبانشان را با هر گرایش سیاسی – اجتماعی سرگرم می‌کنند. وجه سرگرمی سازی در آثار مستند انقلابی، شاخصه مهمی به شمار می آید و فقدان دیدگاه‌های خشک و رسمی مرسوم در گذشته موجب شده، سفیری ها و عماری‌ها به یک لحن و فرم جدید کاملا مردم پسند دست پیدا کنند. به عبارت دیگر ویژگی مردمی بودن عماریون به لحن و حتی به نوع میزانسن مستندسازانش تسری یافته است.

 جریان روشنفکری سال‌ها در حوزه مستند سازی می‌کوشد وجه سرگرم‌سازی و تم عامه پسندانه را چاشنی آثارش کند اما موفق به این امر نمی‌شود. اما سفیران سینمای مستند در جهشی شگرف موفق شده‌اند  که در سه اثر شاخص و درخور، وجه سرگرمی سازی را چاشنی آثار خود کنند.

شب نامه چه تفاوتی با سایر آثار پیشین دارد؟

اما «شب نامه» تازه‌ترین ساخته مرکز مستند سفیر از مرزهای عامه پسندی عبور کرده است و هیجان بی‌نظیری در متن اثرش جاری است که از این حیث آخرین ساخته سید مهدی کرباسی، نمودی شبیه آثار تراز مستند در مقیاسی جهانی را داراست و اگر زبان فیلم را در نظر نگیریم و بدون قضاوت اثر را تماشا کنیم این حس را حین تماشای شبانه خواهیم داشت که توسط شبکه های مستندسازی فرامرزی و بین المللی ساخته شده است.
 

 

«شب نامه» برخلاف سایر آثار مستندی که توسط سفیر فیلم ساخته شده، عمدتا با لحن گزارشی یک شکل، دچار یک خرق عادت است و بر خلاف آثار گزارشی سفیر، لحنی دراماتیک و کاملا داستانی دارد. روایت «شب نامه» با کنجکاوی هایی شخصی آغاز می‌شود و با کنجکاوی‎های جمعی به پایان می رسد. «شب نامه» از نقطه صفر و کاملا کور مستند- داستانی به صورت پلکانی و کاملا صعودی، با چنگ اندازی به ساده‌ترین و دم دستی‌ترین اطلاعات به آوردگاه دشواری می‌رسد. در این آوردگاه نمی‌لغزد، غلظت سیاسی پیدا نمی کند و با لحنی مستعدانه و مستقل حرفش را به کرسی می نشاند و در پایان با لحنی غیر سیاسی، مخاطب را با یک هراس بزرگ رها می‌کند.

 

با داده‌های طرح شده در «شب نامه» مخاطب در مقام یک مطالبه‌گر اجتماعی روبروی مسئولان مربوطه قرار می گیرد. مسئولانی عبارت نفوذ را که بارها رهبر انقلاب بدان اشاره داشته است را جدی نگرفته‌اند. شب نامه، با یک سند تاریخی مهم متذکر خواب خرگوشی مسئولان امر می‌شود. کارکرد زیبای مستند و البته هراس انگیز شب نامه این است که یک موضوع کاملا امنیتی را به یک دغدغه شهروندی تبدیل می‌کند. «شب نامه»  مخاطب را با هراس از ترس افشا شدن اطلاعاتش رها می‌کند و حالا مسئولانند که باید پاسخگوی نیاز جمعی مردم باشند. 

 

سید مهدی کرباسی (کارگردان) قبل از ساخت شب نامه، «فاکتور صوری»، (اثر قبلی‌اش) را در اوج پختگی ساخته است و با اثر جدیدش به جایگاه مرتفع و ویژه‌ای دست پیدا می‌کند.

 

آیا پایان سیه شب نامه به طلوعی امیدوارانه می رسد؟

داستان از آنجایی آغاز می‌شود که راوی و بازیگر مستند به همراه عوامل سازنده به لغو همایش «آی بریج» واکنش نشان می‌دهند و از یک واکنش ژورنالیسی به پژوهشی جستجوگرانه می رسند.

 

 

 

 

راوی مستند به همراه به کارگردان، به پرونده خطرناک و مهمی پای می‌گذارند.  از چند اسم آغاز می کنند مثل سیامک نمازی، بیژن خواجه پور و ... و به سرنخ شرکت‌های خدماتی مخابراتی می‌رسند.

 

 

شرکت های خدماتی مخابراتی که سرویس پیامک‌های ادارات و نهادهای بسیار مهمی را در دست دارند، از مجلس شورای اسلامی تا برنامه نود. جستجوگران مستند «شب نامه» در می‌یابند که مهمترین خدمات مخابراتی پیامکی از طریق شرکت هایی ارائه می‌شوند که توسط سیامک نمازی و بیژن خواجه پور، تاسیس و هدایت می‌شوند و این نقطه شروع ماجراست.

 

 

 

بخش های نخستین مجموعه  «شب نامه» به موضوع پیامک‌ها می‌پردازد و به  صورت غیر مستقیم به این موضوع اشاره دارد که  از طریق رصد پیامک‌هایی که مردم به برخی برنامه‌های ورزشی پربیننده ارسال می کنند، علائق ورزشی آنها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. حالا تصور کنید از یک موضوع کوچک مثل علائق ورزشی تا سرویس پیامک های مجلس چه اطلاعات گسترده‌ای را شرکت های خدمات دهنده در دسترس دارند.

 

 

 

 

شرکت هایی که یکی از غول‌های سرویس دهنده‌، متعلق به سیامک نمازی است. به این ترتیب اگر شائبه همکاری نمازی با سرویس های اطلاعاتی ثابت شده باشد، سرویس های اطلاعاتی به سادگی می توانند، علائق شخصی افراد اعم از ورشی و سیاسی را  آنالیز کنند.  «شب نامه» با یک شروع ساده، خیلی منطقی مخاطب را به هراس می اندازد که با ارسال و دریافت یک پیامک سرگرمی ساز و یا بانکی، امنیت فردی اش به مخاطره می افتد. حتی شرکت‌های خدمات دهنده به سادگی اطلاعات مالی افراد را می توانند دسته بندی و تحلیل کنند. 

 

 

 

 

از طریق سرنخ های بدست آمده در حوزه پیامک‌ها سازندگان وارد فاز دوم تحقیقات درباره شرکت های استارت آپ می‌شوند. استارت آپ‌ها بر اساس مدلی بسیار خاص و ویژه‌ در ایران فعالیت می‌کنند. مخاطب با استنادات بسیار مهمی که در متن مستند وجود دارد در جمع بندی داده‌های ارائه شده در مورد استارت‌آپ‌ها باز هم  امنیت فردی خود را در مخاطره می‌ببند. شبکه‌های اطلاعاتی که تحت لوای کارآفرینی اطلاعات افراد را دسته بندی و تحلیل می‌کنند و این نگرانی وجود دارد که اطلاعات شخصی افراد به سرویس‌های امنیتی واگذار شود.

 

 

 

شب نامه، در دو نوع خاص عام و خاص با مخاطب ارتباط می‌گیرد. از جنبه عام، مخاطب تاثیر هراس اجتماعی از مجاری استارت آپ، شبکه های مجازی و شرکت خدماتی سرویس دهنده پیامکی را درک می‌کند. به همین دلیل پس از تهیه این مستند، مجلس سرویس خدمات پیامکی خود را از شرکتی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم به سیامک نمازی مرتبط  است، می‌گیرد.  اما این شرکت همچنان فعالیت می‌کند و از این دست شرکت های ناامنی که خدمات پیامکی بانک‌ها را انجام می‌دهند، فراوانند.

 

حالا چه تضمینی وجود دارد که چنین شرکت‌هایی، طی ارائه خدمات به بانک‌ها، اطلاعات شخصی افراد را به سرویس های جاسوسی ارائه نکنند؟! این حجم دسترسی به اطلاعات مالی شهروندان از طریق پیامک خطر بزرگی محسوب می‌شود و این میزان دسترسی به اطلاعات شهروندان، بسیار فاجعه بار تر از ترور اشخاص است. در زمینه فعالیت‌ استارت آپ‌های فعال در فضای مجازی و به اصطلاح کار آفرینی از طریق نوعی از وب، موبایل، اینترنت ، این مدل خاص از فعالیت استارت آپ‌ها از طریق کمپانی‌های کاملا مشکوک حمایت می‌شوند.

 

 

 

طبیعی است چنین استارت آپ های با توجه به استفاده از وب، موبایل و اینترنت به حجم وسیعی از اطلاعات شخصی کابران دسترسی دارند. فیلم با انتقال صحیح این داده‌ها با یک فاصله‌گذاری دقیق دراماتیک بدون از دست دادن خط اصلی روایت با استنادات (تصاویر آرشیوی) اثبات می‌کند که آمریکا از طریق سفارت سوئد در ایران رسما جاسوسی می‌کند و سوئدی ها حلقه واسطه تسلط بر فعالیت‌های جاسوسی ایالات متحده از مجاری و مفر استارت آپ هاست.

 

 

با این ترفند با حفظ خط اصلی روایت مستند شب نامه وارد فاز تازه‌ای می شود. یک داده مهم اطلاعاتی همزمان با طرح سفارتخانه سوئد در ایران مطرح می‌شود. «آزیتا راجی» سفیر ایران در کشور سوئد یک ایرانی‌تبار آمریکایی است که از قضا به عنوان کارشناس فعال در حوزه استارت آپ شناخته می‌شود. از سوی دیگر سازندگان شرکتی را سوژه قرار می‌دهند که در همایش بین المللی کارآفرینان (استارت آپ ها ) حضوری فعال و مستمر داشته اند و همایش اخیر آنها در برلین با پروپاگاند رسانه‌ای ویژه مورد توجه و عنایت رسانه‌های خارجی قرار گرفته است.

 

 

سازندگان با این خانم کار آفرین به گفتگو نشسته‌اند و در پشت سر خانم مصاحبه شونده، به عنوان یکی از استارت آپ های فعال پرچم کشور سوئد قرار دارد و مصاحبه کنندگان در قالب مستند شب نامه اعترافات خاص و ویژه ای را از خانم کارآفرین ثبت و ضبط می کنند. سفیر سوئد در تهران به تازگی از این شرکت بازدید داشته است و مشخص می شود که جناب محترم سفیر به سایر استارت آپ های مورد حمایت، عنایت ویژه ای دارند.

افشاگری سازندگان در مورد پروژه گسترده نفوذ صرفا به موضوعات سرویس های پیامکی، شرکت های استارت آپ خلاصه نمی‌شود و به صورت خیلی کوتاه و مینی مالی در قسمت آخر مستند پروژه جاسوسی پنهان از طریق شرکت های مطرح توریستی مطرح می‌شود و راوی داستان شب نامه با او به صورت مستقیم با یکی از اعضای این شرکت توریستی به گفتگو می‌نشیند.

اما بازگشایی جنجالی پرونده نفوذ در قالب مستند شب‌نامه به گزاره‌های جمع آوری شده خلاصه نمی‌شود و گفتگوی کوتاه چند دقیقه‌ای با سیامک نمازی مشخص می‌کند مجموعه شرکت تحت نفوذ وی همچنان به کار تبادل اطلاعاتی مشغول هستند و با اندیشکده‌های توسعه دموکراسی آمریکایی همکاری بسیار نزدیکی داشته اند . اعتراف بزرگ نمازی در این مستند را نباید نادید گرفت. وی از طریق شرکت CIPE  از زیر مجموعه های شرکت NED تغذیه می شد. شرکت‌هایی که هدف اصلی آنها  پهن کردن تور اطلاعاتی و جمع آوری اطلاعات شهروندان ایرانی است. به این ترتیب پهن کردن تور اطلاعاتی سبب می‌شود  دشمن بتواند نتایج انتخابات مجلس ششم ایران و رخدادهای مرتبط سیاسی با آن را به سادگی پیش بینی کند.

 

 

مستند شب نامه نخستین اثر هنری منحصر به فردی است که با محوریت پروژه نفوذ، پرده از اسرار نه چندان پوشیده‌ای برمی‌دارد تا از غفلت‌های کلانی رونمایی شود. شیوه دریافت اطلاعات شخصی و دسته‌بندی اطلاعات و ارزیابی رویکردهای کلان اجتماعی موید نخستین گام بلند دشمنان قسم خورده نظام است که از مفرهای مختلفی در حال اتفاق است و سیامک نمازی یکی از هزاران است که به دام افتاده است.

البته بخش اعظمی دیگر این پروژه از طریق اپلیکشین‌های گوشی‌های تلفن همراه پیگیری می‌شود که جایش در این مستند بسیار خالی است. شب نامه سر فصل بسیار مهمی می‌تواند باشد برای قسمت های بعدی.