اما دولت یازدهم با شعار مذاکره با آمریکا بر سر کار آمد. روحانی در اردیبهشت 92 و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این‌گونه از مذاکره با آمریکا دفاع می‌کند: آمریکایی‌ها کدخدای ده هستند، با کدخدا بستن راحت‌تر است و حالا که رهبر انقلاب در سخنان اول فروردین امسال راه مذاکره را باز گذاشتند دولت بعد با رعایت خطوط قرمز می‌تواند این رابطه را برقرار کند.[1]

این ذهنیت روحانی تنها مختص دوره انتخابات 92 نبود. روحانی در سال 83 و در هنگامی که مسئولیت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و مذاکرات هسته‌ای را بر عهده داشته است، می‌گوید: من با بیانی در یک مصاحبه مطبوعاتی در سال 1383 گفتم که مابین دوچرخه و پیکان مخیر بودیم. دوچرخه غیرمتعهدها و پیکان، همان انگلیس به اضافه فرانسه و آلمان بودند. بنز هم (آمریکا) بود، ولی ما اجازه نداشتیم از آن استفاده کنیم. پس ناچار شدیم بین آن دو، پیکان را انتخاب کنیم. در این حالت، دیگر نباید توقع بنز از ما داشته باشید، البته اروپایی‌های از این مصاحبه کمی مکدر شده بودند.[2]

برجامی که هر روز بزک می‌شود

دولت یازدهم پس از پیروزی در انتخابات، حدود دو سال به مذاکره با 1+5 پرداخت تا توانست برجام را تیر ماه 1394 تصویب کند. از آن زمان تاکنون برجام در عمل نتوانسته است وضعیت اقتصادی کشور را بهبود ببخشد، اما رییس جمهور با گفتاردرمانی و تعاریف عجیب و غرب از برجام در حال تلاش برای راضی نگه‌داشتن مردم از ثمرات نادیده برجام است.

روحانی در یکی از نشست‌های خبری خود در اسفندماه 1394 می‌گوید: برجام یک مثل آفتاب تابان است وقتی که فردی چشمش را ببندد می‌گوید که شب است و او باید چشمش را باز کند و ببیند که آفتاب است.

دولت یازدهم 19 بهمن 1394 و برای بزک برجام در افکار عمومی، مراسمی را با عنوان تجلیل از دست‌اندرکاران برجام برگزار کرد.

روحانی در این مراسم در اظهاراتی عجیب با اشاره به اینکه «می‌گویند با برجام دولت برای ملت رفاه بیاورد، مگر ما برجام را آورده‌ایم؟ ما خادم مردم هستیم، برجام را خدا آورد» گفته بود: «پیروزی ملت اراده حق بوده و همان خدا هم برای ملت سربلندی بیشتر و رفاه بیشتر خواهد آورد.»

معاون اول رییس جمهور نیز برجام را کاری بزرگ و تاریخی و اتفاقی کم‌نظیر در تاریخ کشور و تاریخ مذاکرات بین‌المللی دانست و گفت: برجام با رهنمودهای مقام معظم رهبری، مدیریت رییس جمهور و همت تیم مذاکره کننده، با آبرومندی و اقتدار به نتیجه رسید و امیدوارم که همه اهداف آن محقق گردد و ملت ایران از آن منتفع شوند.

مجید انصاری، معاون وقت پارلمانی رییس جمهور، این‌گونه از برجام تعریف کرد: آنچه در مذاکرات هسته‌ای تحقق یافت و دستیابی به برجام، چیزی شبیه معجزه بود و اگر فرصتی در آینده نزدیک پیش آید پشت صحنه مذاکرات 18 ماهه سرداران دستگاه دیپلماسی و گفته‌ها و ناگفته‌ها، بیان می‌شود.[3]

آخرین دفاع رییس جمهور از برجام مربوط به سخنرانی هفته گذشته ایشان در اراک است که بازهم مردم را به وعده‌های نسیه حواله می‌دهد و می‌گوید: ما غاصب را از باغ خود بیرون کردیم و درب باغ به روی مردم باز شده است ولی امروز عده‌ای کودک به درب باغ آمده و می‌گویند، سیب و گلابی کجاست که می‌خواهیم میل کنیم؟ امروز این باغ که نهال‌های آن تازه غرس شده آماده باروری است، اما برای به ثمر نشستن صبر لازم است.[4]

تهدیدهای آمریکایی‌ها پس از برجام

اما این همه مانور تبلیغاتی بر روی برجام طی یک سال و نیم گذشته، باعث نشده است که مقامات آمریکایی از تهدید ایران خودداری بکنند.

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، با تهدید مجدد و مستقیم ایران به حمله نظامی، گفت: ایرانی‌ها از تمایل برای اقدام نظامی در جایی که برای منافع و امنیت ملی آمریکا مهم باشد، باخبر هستند. ما می‌توانیم اگر بخواهیم و انتخاب کنیم ارتش آنها را از بین ببریم.

اوباما در مصاحبه با بی‌بی‌سی نیز می‌گوید: واشنگتن امیدوار است که مسائل باقی‌مانده با ایران از طریق دیپلماتیک حل شود، اما در صورت نیاز هم حاضر است از روش‌های نظامی بهره گیرد.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز با تهدید ایران می‌گوید: جامعه اطلاعاتی ما تأیید کرده که اگر ایران از تعهداتش تخطی کند بلافاصله می‌توانیم آن را شناسایی کرده و همه گزینه‌های خود را برای پرداختن به این امر در اختیار خواهیم داشت.

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید نیز معتقد است: پس از توافق، گزینه‌های متعددی را که حالا هم در اختیار داریم، در اختیار خواهیم داشت، خواه بازگرداندن فوری تحریم‌ها باشد یا استفاده از گزینه نظامی.

سخنگوی کاخ سفید در اظهارات قابل تأمل خود می‌افزاید: نکته کلیدی این است که گزینه نظامی تقویت هم می‌شود، چرا که طی این سال‌ها ما جزئیات بیشتری از برنامه هسته‌ای ایران جمع‌آوری خواهیم کرد.

هیلاری کلینتون نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آتی آمریکا با طرح اتهامات گسترده علیه مردم ایران در اظهارات ضدایرانی خود، گفت: من به ایرانی‌ها اعتماد ندارم و مطمئنم آنها از رفتارهای بد خود دست نخواهند کشید و همسرش که روزگاری رئیس‌جمهور آمریکا بود، می‌گوید: باید به ایران حمله کنیم.[5]

تحریم‌های آمریکا در پسابرجام

طی مدت کوتاهی که از تصویب و اجرای برجام می‌گذرد، تحریم‌های زیادی از سوی آمریکایی‌ها بر مردم ایران تحمیل شده است که برخی از آنها نقض مسلّم برجام است. برخی از این موارد عبارت‌اند از:

* قانون محدودیت ویزا،

* اعمال تحریم‌های موشکی علیه ایران،

* شروط جدید کنگره آمریکا برای رفع تحریم،

* پرداخت غرامت ۱۰.۵ میلیارد دلاری،

* محدودیت‌های مکرر مالی علیه ایران، غارت دو میلیارد دلاری،

* ممنوعیت خرید آب‌سنگین از ایران،

* متمم پیشنهادی سناتور کلی آیوته مبنی بر تحریم‌های بیشتر علیه ایران،

* پیشنهاد تحریم جدید علیه به خاطر بازداشت تفنگداران آمریکایی،

* افزودن نام افراد و شرکت‌های جدید به فهرست تحریم‌ها به بهانه برنامه موشکی،

* عدم اجازه دسترسی به نظام مالی آمریکا و استفاده از چرخه دلار،

* و ده‌ها طرح دیگر که بر خلاف روح و جسم برجام بوده است.[6]

به نظر می‌رسد با این تجاربی که از اجرای برجام به‌دست آورده‌ایم باید گفت که بدعهدی‌های آمریکایی برای چندمین بار نمایان شد و این تجربه نشان داد که ما هرچه از منافع خود کوتاه آمدیم، آمریکا گستاخ‌تر شده و به دنبال امتیازگیری بیشتر است.

مقام معظم رهبری در این باره می‌فرمایند: «ما یک تجربه‌ای در مذاکرات هسته‌ای پیدا کردیم؛ این تجربه را نباید فراموش کنیم. این تجربه این است که اگر ما تنازل هم بکنیم، آمریکا دست از نقش مخرّب خودش برنمی‌دارد؛ این را ما در مذاکرات هسته‌ای تجربه کردیم. ما نشستیم در جمع ۱+۵ و حتّی جداگانه با آمریکایی‌ها مذاکره کردیم برای قضیّه هسته‌ای؛ برادران ما، فعّالان پرتلاش ما به یک نقاط مشترکی رسیدند، به یک نتایجی رسیدند؛ طرف -که آمریکا باشد- یک تعهّداتی کرد؛ جمهوری اسلامی تعهّدات خودش را انجام داد، [ولی] آن‌طرف بدقولِ بدعهدِ بدحساب دارد دبّه می‌کند؛ تا الان دبّه کرده است. خیلی خب، این یک تجربه است، این شد تجربه. حالا خیلی‌ها قبل از این تجربه هم می‌دانستند امّا بعضی هم که نمی‌دانستند، حالا بدانند.»[7]