سرویس جهان مشرق - عملیات نیروهای عراقی برای بازپس‌گیری استان نینوا با ورود نیروها به شرق شهر موصل وارد مرحله دوم خود شده است. فرماندهان عالی‌رتبه نظامی مرحله گذشته را مرحله مقدماتی توصیف و ابراز امیدواری می‌کنند که طی روزهای آینده بتواند سواحل شرقی رود دجله را تحت تسلط خود بگیرند.

بعد از اعلام فرماندهی مشترک عملیات آزادسازی موصل مبنی بر رسیدن نیروهای عراقی به محلات شهری این شهر که دو هفته پس از آغاز عملیات استان نینوا آغاز شده، درگیری‌های موصل وارد چارچوب اصلی خود شد.

نیروهای عراق از مسیر جنوب شرقی این شهر عبور کرده و بعد از درگیری‌های گسترده با عناصر مسلح داعش وارد مناطق شرقی شده‌اند. آنها به این‌ جهت پیشروی در این محور را انتخاب کرده‌اند که می‌تواند آنها را به محورهای جنوبی مرتبط کنند، محورهایی که خطوط امدادرسانی اصلی نیروهای نظامی در منطقه است. براساس برنامه ترسیم ‌شده پیشروی به سمت شهر موصل از دو مسیر و چند محور جداگانه دنبال می‌شود.

مسیر اول از طریق شرق این شهر است تا بتواند شهر را در محاصره بگیرد، نیروهای کرد مسئولیت این محور را بر عهده دارند، این در حالی است که مسیر دوم از جنوب شهر به سمت شمال حرکت می‌کنند و نیروهای رسمی عراق در این کشور مستقر هستند. بغداد مناطق داخلی موصل را براساس عرفی که در این شهر وجود داشته است به دو بخش چپ و راست تقسیم کرده است. چرا که رود دجله از بخش شمالی وارد شهر شده و تا بخش جنوب شرقی آن امتداد پیدا می‌کند و شهر را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند.

 

قسمت اول ساحل سمت چپ یا مصر جدید و قسمت دوم ساحل سمت راست یا مصر قدیم نامیده می‌شود. با وجود اینکه تمرکز ساکنان ساحل سمت چپ گستردگی بالایی داشته و بیش از 600 هزار غیر نظامی در آن مستقر بوده اند، اما در بخش مقابل حدود دو برابر این جمعیت زندگی می کردند.  

 

عملیات اخیر با یورش ناگهانی نیروهای ضد شورش به منطقه کوکجلی در سواحل شرقی آغاز شد، هنوز این حمله اهداف خود را محقق نکرده بود که تمامی خطوط دفاعی داعش در این منطقه رو شد. به این ترتیب تیپ نهم ارتش عراق حرکت خود را به سمت عمق عیشت ادامه داد و موفق شد ساختمان رادیو و تلویزیون نینوا را تحت تسلط خود بگیرد. این در حالی است که ساختمان مذکور به رادیو محلی داعش تبدیل شده بود. این نیروها به پیشروی خود به صورت آرام ادامه داده و بخش‌های اصلی شهر را نیز تحت سلطه خود گرفتند. در نهایت خط تماس آنها با نیروهای داعش به حدود 5 کیلومتری مرکز این شهر رسیده است.

الاخبار نوشت: این احتمال وجود دارد که نیروهای عراقی پیشروی خود را در مسیر سواحل شرقی ادامه دهند تا بتوانند به ساحل رود دجله برسند. این در حالی است که محافل ناظر بر عملیات پیش‌بینی می‌کنند که ساحل سمت چپ دجله طی روزهای آینده از دست گروه تروریستی داعش آزاد شود. منابع مطلع تحقق این اهداف در مدت زمانی تقریباً کوتاه را ناشی از این نکته می‌دانند که بغداد نسبت به استحکامات داعش در این منطقه و نقاط تجمع و توزیع عناصر مسلح در مناطق شرقی اطلاع کافی داشته است.

 

این منابع در گفت‌وگو با روزنامه الاخبار لبنان تأکید می‌کنند که دولت بغداد با مؤسسات متعدد خود ضمن همکاری با ائتلاف بین‌المللی نقشه دقیقی از حجم نیروهای داعش و کانون‌های تجمع و استقرار عناصر مسلح داعش در مناطق شرقی را در اختیار داشت. این منابع پیش بینی می‌کنند احتمالاً طی هفته‌های آینده این مأموریت به پایان خود برسد.

 

 

با این وجود منابع مذکور از نگرانی‌های بغداد در دو زمینه خبر می دهند، موضوع اول نگرانی بغداد از مرحله پس از سمت شرقی و ورود در عملیات آزادسازی بخش غربی این شهر است. چرا که چنین نقشه دقیقی برای این منطقه وجود ندارد. حیدرالعبادی و تیم نظامی و امنیتی وی نگران انتقال درگیری‌ها به این بخش هستند، چرا که در درجه اول اطلاعات کافی در رابطه با این مناطق ندارند و در درجه دوم مناطق مسکونی و عمرانی در این بخش زیاد است و در درجه سوم داعش تجمع گسترده ای را در این منطقه ایجاد کرده است.  

منابع مورد نظر عملیات انجام شده و پیشروی‌ها در بخش‌ شرقی این شهر را بیشتر شبیه بازی آتاری می‌دانند و معتقدند که نیروهای عراقی تسلط کاملی بر توان آتش داعش در این مناطق داشته و همین موضوع باعث شد واکنش‌های عناصر مسلح این گروه تروریستی را مهار کند. این منابع می‌افزایند که بغداد یقین دارد که طرح داعش مبتنی بر جلوگیری از پیشروی زمینی و فرسایش نیروهای عراقی و کشاندن آنها به سمت مناطق قدیمی و غربی موصل است، به این ترتیب به نظر می‌رسد عناصر مسلح داعش در این منطقه از حالت دفاعی به حالت هجومی بویژه در پشت خطوط مهاجمان گرایش پیدا کنند تا بتوانند تردید و دو دلی و فرسایش طولانی مدت را در این جبهه ایجاد کنند.   

فعالان محلی در رابطه با تحولات داخلی این شهر تأکید می‌کنند که با این وجود عناصر داعش دچار تردید جدی شده اند، اوج این تردیدها در منطقه تلکیف در شمال موصل است، چرا که در پی اختلاف نظر عناصر این گروه تروریستی در رابطه با مقاومت و فرار، درگیری‌های داخلی بین آنها ایجاد شده است.

 

 

این منابع می‌افزایند که داعش نتوانسته ضربات اولیه را مهار کند و به جای اینکه صفوف خود را ساماندهی کند، جوانان مناطق نزدیک به مواضع ارتش عراق به ویژه مناطق الکرامه، السماح، الشقق الخصرا را جمع کرده و آنها را در مساجد زندانی کرده است تا  اسامی آنها را دقیقا ثبت کند و به این ترتیب کسانی که با عناصر امنیتی یا کارمندان دولتی آشنایی و نزدیکی دارند را شناسایی کند. بنا بر اعلام این منابع داعش حدود 130 جوان را زندانی کرده و بعد از بررسی مشخصات و اسامی آنها به بهانه همکاری آنها با نیروهای عراقی، همگی این جوانان را اعدام کرده است.

گفته می‌شود ساکنان مناطق شرقی موصل در رعب و وحشت شدید قرار دارند و می‌ترسند که عناصر داعش از آنها یا منازل آنها به عنوان سپر انسانی استفاده کند. فعالان سیاسی تأکید می‌کند که بیشتر خیابان‌های محلات الكرامة، القدس، عدن، الانتصار، فلسطين، دوميز، سومر والميثاق که در نزدیکی مناطق درگیری قرار دارند، شاهد هیچ درگیری قابل توجهی نیست و غیر نظامیان از منازل خود خارج نمی‌شوند، این در حالی است که تعدادی از خانواده‌های منطقه یارمجه در منطقه ساحلی رود دجله بعد از شنیدن صدای انفجار در مناطق نزدیک به خود از منازل خارج شده و به سمت سواحل سمت راست در حرکت هستند.
 
در همین راستا جریان الحشد الشعبی نیز عملیات خود در محور غربی شهر موصل ادامه می‌دهد، آنها موفق شده اند مناطق الخوين، أبو حجيرة، خويتله، خربة اليزيدي و صهيل عباس را از دست نیروهای داعش باز پس بگیرند، به این ترتیب تمامی مسیرهای ارتباط بین مرکز شهر و مناطق جنوبی قطع شده است. مدیریت رسانه‌های جمعی در الحشد اعلام کرد که تمامی مناطق آزاد شده که بالغ بر 46 روستا است، طی چهار روز آزاد شده اند. مساحت این مناطق حدود 590 کیلومترمربع است.