سرویس جهان مشرق - فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از زمان معرفی نامزدهای انتخاباتی تا مشخص‌ شدن رییس‌جمهوری این کشور، 18 ماه بطول انجامید و در این مدت جامعه بین‌المللی با پیگیری اخبار و حواشی مربوط به آن، نهایت دقت را معطوف نمودند. قاعدتا، به دلیل ماهیت مداخله‌جویانه آمریکا و نقش پررنگ این کشور در صحنه بین‌الملل مواضع کشورهای مختلف در مورد انتخابات این کشور و رییس‌جمهور جدیدش شایان توجه و قابل تعمق است.

 

ایران

در ابتدای امر به دلیل اهمیت شرایط ژئو استراتژیک میدان برخورد دیرباز ایران و آمریکا و حساسیت کنش و تنش‌های محتمل در فضای کنونی، به موضع ایران پرداخته می‌شود. روزنامه گاردین در گزارش خود در رابطه با برخوردها و مواضع کشورهای کلیدی برای آمریکا نسبت به انتخابات این کشور آورد: برای تهران هیچ فرقی نمی‌کرد که چه کسی رییس جمهور آمریکا شود. قطعا ایران با موضعی سخت‌تر از دوره اوباما نسبت به خود روبرو خواهد شد. ایرانی‌ها به خوبی از رقابت توهین‌آمیز هیلاری کلینتون و ترامپ بهره‌برداری کردند و در تلویزیون ملی خود برای اولین بار مناظره دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را پخش نمودند.

قشر محافظه‌کار ایران از طرح ادعای تقلب در انتخابات آمریکا از سوی ترامپ، ابراز خوشنودی کرد. ایران به همان اندازه که از زیر برجام زدن و یا تغییر منطق بازی از سوی ترامپ در قصه برجام نگران است، به همان اندازه از هیلاری کلینتون که معمار تحریم‌های شدید علیه این کشور در دوره وزارت خارجه‌اش بود، هراس داشت. مگر می‌شود ذهن و حافظه ایرانیان اظهارات هیلاری کلینتون در سال 2008 در گفتگو با ‌شبکه ABC را فراموش کند. گفتگویی که در آن، هیلاری عملا چنین ابراز داشت: «می‌خواهم ایرانی‌ها بدانند که اگر رییس جمهور شوم، قطعا به کشورشان حمله می‌کنم. ما کاملا قادر به معدوم کردن آنها هستیم».

این روزنامه انگلیسی در پایان به سخنان احمد شیرزاد در گفتگو با روزنامه شرق اشاره کرد: اوباما بهترین گزینه برای اجتناب از هر گونه درگیری بین ایران و آمریکا بود. اما در صورت رییس‌جمهور شدن کلینتون اینگونه نمی‌شد.

 

روسیه

گاردین مستقیما روسیه را بانی غیرمستقیم دستکاری ابعاد ذهنی جمعیت آمریکا در طی انتخابات دانست. به ادعای این روزنامه، روس‌ها با شیطنت تمام و در همکاری با ویکی‌لیکس طی هک کردن ایمیل‌های دموکرات‌ها، عملا گزینه مطلوب‌ خود را به کاخ سفید رساندند. «ولادیمیر پوتین» رییس‌جمهور روسیه به دلیل سبقه فکری که نسبت به هیلاری کلینتون و روسیه‌ستیزی وی داشت به هیچ وجه خواستار روبرویی با وی در قامت عالی‌ترین مقام سیاسی آمریکا نبود. اما این در حالی است که عده‌ای در روسیه، ترامپ را حتی خطرناک‌تر از کلینتون برای روسیه می‌دانند. قطعا اگر کلینتون به کاخ سفید راه می‌یافت، روابط بین آمریکا و روسیه شکل وخیم‌تری به خود می‌گرفت اما در فضای پارادایم درازمدت بی‌اعتمادی متقابل و همکاری محدود در حوزه‌های اصلی باقی می‌ماند و جنبه بحران و مناقشه نمی‌یافت.

روزنامه انگلیسی ادامه داد: سیاست‌های آمریکا بر اساس منافع ژئوپلتیک تعریف می‌شود نه بر اساس شخصیت‌ فردی سیاستمداران. لذا، عمدتا در روسیه این باور مستولی است که هر کس در آمریکا بر مسند قدرت بنشیند، در بهترین حالت تغییر اندکی ایجاد خواهد شد اما در هر حال ترامپ گزینه‌ای هست که آن اندک تغییر را هم ایجاد خواهد نمود. نتیجه یکی از نظرسنجی‌های تابستان گذشته درمورد نگاه روس‌ها به انتخاب ترامپ حاکی از میل 22 درصد از روس‌ها به انتخاب ترامپ و 8 درصد به انتخاب کلینتون بود.

مکزیک

گاردین در مورد مکزیک نوشت: شاید کشوری که بیش از همه از پیروزی ترامپ شوکه و نگران شد را بتوان مکزیک دانست. ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی خود مدام از مکزیکی‌ها و مهاجران غیرقانونی آنها به عنوان مشتی بزهکار یاد کرد که جز فلاکت برای کشورش چیزی به ارمغان نیاورده‌اند. او وعده داده است که به غیر از اخراج مکزیکی‌ها از آمریکا، دیوار مرزی با مکزیک بنا کند و هزینه ساخت آن را هم از این کشور دریافت نماید. بدیهی است که حتی اگر ترامپ پس از دستیابی به کاخ سفید این مواضع را تا آن حد تند که بیان نمود به منصه اجرا نگذارد، باز سبب ترس و نگرانی شدید مکزیکی‌ها باشد.

در فرایند مبارزه انتخاباتی ترامپ، مکزیک داخل کشور و مکزیکی‌های ساکن آمریکا هر آنچه از تمسخر و توهین و انتقاد بود نثار وی کردند. آنها هم همچون بسیاری ملل دیگر، تصور حضور ترامپ در قامت رییس‌جمهور آمریکا را نمی‌کردند اما اکنون با پرزیدنت ترامپی روبرویند که شعار لاتین‌ستیزی و مکزیک‌ستیزی وی را می‌توان پس از بحث اقتصاد، دومین عامل جذب آرای به سمت او دانست. به نظر می‌رسد با شروع کار ترامپ، دوره آغازین چالش بزرگ بین «انریکه پنیا نیه‌تو» رییس جمهور مکزیک و دانلد ترامپ شروع شده است.

چین

گاردین در مورد نگاه چین به انتخابات آمریکا نوشت: با توجه به قوانین و شرایط خاص سیاسی چین،‌ قاعدتا نظرسنجی مشخصی در مورد انتخابات آمریکا در این کشور صورت نگرفت. اما پکن یقینا از درهم‌ریختگی نظم و عزت انتخاباتی آمریکا در اثر تصادم دو فرد با خصوصیات ترامپ و کلینتون خوشحال بود. آمریکایی‌ها تا سال به این مدل دموکراسی خود می‌بالیدند اما در انتخابات 2016 صراحتا از شرمساری و خجالت در اثر رفتارهای انتخاباتی دو طرف سخن گفتند. چین به خوبی توانست از پتانسیل موقعیت بعمل آمده استفاده نماید و انتخابات آمریکا را در نظر مردمش، جلوه‌ای از دموکراسی لغزان آمریکا معرفی کند.

ماسک‌های ترامپ در مراسم هالووین چین

طبق نظرسنجی‌ بعمل آمده در ماه سپتامبر توسط موسسه پژوهشی پیو (PEW)، برعکس روس‌ها، 37 درصد از چینی‌ها مایل به پیروزی کلینتون و 22 درصد خواستار پیروزی ترامپ بودند. همچنین در میان چینی‌های شرکت‌کننده در نظرسنجی، 40 درصد از ترامپ متنفر بودند و 35 درصد از کلینتون. علت عدم استقبال به سوی ترامپ را می‌توان مواضع سرسختانه وی در مقابل چین دانست که این کشور را بانی تجاوز به آمریکا و به سخره گرفتن گرمایش تدریجی زمین دانسته بود. از طرف دیگر، موج افکار فمینیستی کلینتون که از سال 1995 طی یک کنفرانس مربوط به سازمان ملل در چین کلید آن را زد، طی این سال‌ها در زنان چین شکل بیشتری به خود گرفت و عملا او را ناجی احساسات سرکوب‌شده خود می‌دیدند و بخش قابل توجهی از زنان چینی طبیعتا استقبال بیشتری نسبت به کلینتون نشان می‌دهند. به هر حال، با انتخاب کلینتون و رویکرد متخصمانه وی نسبت به عملکرد چین در دریای چین جنوبی انتظار تصادم بین این دو قدرت بزرگ می‌رفت.

کانادا

به اعتقاد گاردین، کانادا را می‌توان یکی از بهترین شرکای آمریکا دانست. پیمان «نفتا» موجب شده که این کشور سالانه 60 درصد از تجارت بین‌المللی خود را به آمریکا اختصاص بدهد. ترامپ در کارزار انتخاباتی خود «نفتا» را یکی از بدترین توافقات تاریخ آمریکا خوانده بود و وعده داده بود که درصورت دستیابی به ریاست جمهوری، قطعا در مفاد این پیمان بازنگری خواهد نمود و اگر کانادا و مکزیک که دو طرف دیگر این قرارداد هستند موافق نبودند، قرارداد را یکطرفه فسخ خواهد کرد.

طبق نظرسنجی‌ها، 80 درصد از کانادایی‌ها از کلینتون حمایت می‌کردند اما عده‌ای در کانادا به علت حمایت ترامپ از خط لوله «کی استون» که به باورشان بسیار به سود کاناداست، عملا از هواداران او هستند. تقریبا تمامی احزاب کانادا در طی انتخابات آمریکا صراحتا مراتب دوری و نگرانی خود از وجود ترامپ را اعلام داشتند اما «جاستین ترودو» نخست وزیر این کشور با زیرکی تمام از بیان صریح موضع خود نسبت به ترامپ اجتناب کرد و فقط به بیان این جمله اکتفا نمود: «حقیقتش من نه از ترامپ دفاع می‌کنم و نه با او مخالفتی دارم». تنها اظهارنظر توردو در مورد ترامپ به دسامبر 2015 باز می‌گردد که مواضع رییس جمهور فعلی آمریکا را در آن زمان جاهلانه و غیرمسئولانه خواند. اما پس از آن لب فروبست چرا که مشاورانش به او تاکید کردند که به هیچ‌وجه اظهارنظری در مورد انتخابات آمریکا نکند.

رژیم صهیونیستی

گاردین نوشت: مهم‌ترین شریک سیاسی اسراییل، آمریکاست. اینکه چه کسی وارد کاخ سفید می‌شود برای اسراییلی‌ها بسیار اهمیت دارد. دوران پر تنش و همراه با کدورت اوباما-نتانیاهو، اسراییلی‌ها را نسبت به اینکه از بین هیلاری و ترامپ کدامیک رییس جمهور می‌شود حساس‌تر کرد. ترامپ یک بار در نشست سالیانه «آیپک» و چندین بار بطور جسته گریخته از مواضع و ماهیت اسراییل دفاع کرد اما تعداد قابل توجهی از هواداران وی دارای احساسات ضد اسراییلی و آنتی سمیتیکی هستند.

نتانیاهو از حصول توافق هسته‌ای خوشنود نبود و اساسا طی سال‌های اخیر با اوباما مشکل داشت. او، در اصل قضیه کلینتون را به ترامپ ترجیح می‌داد چرا هیلاری بسیار وابسته‌تر از اوباما نسبت به صهیونیست‌ها عمل می‌کرد اما با توجه به مواضع نژادپرستانه ترامپ در مورد اقلیت‌ها، بیم رفتار نژادپرستانه وی نسبت به یهودیان می‌رود.

 

از طرف دیگر، وی در دسامبر 2015 در مجمع جمهوریخواهان یهودی به این اشاره کرد که صاحبان قدرت –که غالبا یهودی هستند- نمی‌خواهند او به ریاست جمهوری برسد چرا که ثروتمند است و به پول آنها احتیاجی ندارد. همین نیاز نداشتن مالی ترامپ به حامیان مالی عمدتا صهیونیست، نگرانی‌ها را در بین نتانیاهو و هم‌پالگی‌هایش بیشتر افزایش می‌دهد. در هر حال، نتانیاهو گوشه چشمی هم به یهودی بودن داماد ترامپ که برای وی محبوب است و یا یار و غار قدیمی‌اش «شلدون آدلسون» حامی مالی ابرثروتمند حزب جمهوریخواه دارد.