به گزارش مشرق، هرچند اولین تصویری که از پلیس، همواره در ذهن افراد نقش می بندد، چهره ای مردانه است اما از سال 1341 در ایران زنان در بخش‌های مختلف پلیس مشغول فعالیت هستند و این روزها شاهد ورود کارآگاهان زن به بدنه پلیس نیز هستیم.
 
تاریخچه حضور پلیس‌ زن در ایران به سال 1345 شمسی برمی‌‌گردد که زنان یونیفورم‌پوش به‌صورت درجه‌داران و افسران در شهربانی و ژاندارمری به کار گرفته شدند.

 

قبل از انقلاب تعداد پلیس زن کم بود و آن‌ها فعالیت‌هایی مانند ایستادن سر چهارراه‌ها برای رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی انجام می‌دادند. استفاده از پلیس زن قبل از انقلاب بیشتر جنبه نمایشی داشت و بسیاری از موازین شرعی نیز در نوع پوشش و آموزش این زنان رعایت نمی‌شد.

 

پس از انقلاب نوع پوشش و مشاغل پلیس زن تغییر کرد و زنان پلیس در مشاغل اداری و به‌داری فعالیت ‌می‌کردند، اما دیگر در نیروی انتظامی افسر پلیس زن حضور نداشت. این در حالی بود که ضرورت وجود زنان افسر در موارد ضروری احساس می‌شد. به همین دلیل سال 1377 نیروی انتظامی، اصلاحیه‌ای به مجلس فرستاد و مجلس تصویب کرد که نیروی انتظامی افسر پلیس را به صورت نظامی و انتظامی به‌کار گیرد.

 

در نتیجه، اولین دوره پلیس زن با یونیفورم نظامی از سال 78 از طریق کنکور وارد دانشکده پلیس شد. از همان ابتدا قرار شد زنان پلیس تنها برای رفع نیازهای زنان و کودکان و در مشاغلی که از بعد شرعی، روحی و فرهنگ اسلامی و ایرانی ضرورت دارد، حضور داشته باشند.
 
حضور زنان پلیس در مشاغل انتظامی

دستورالعملی در نیروی انتظامی وجود دارد که در آن قید شده است که زنان باید در چند شغل خاص حضور داشته باشند. در واقع هر جا بحث زنان است، آن‌جا پليس زن حضور دارد، مثلاً در گيت‌هاي بازرسي، كشف جرايم، صحنه جرم، انگشت‌نگاري، كلانتري‌ها، دستگيري و بازداشت مجرمان زن، برخورد انتظامي با آن‌ها، پيشگيري از جرايم و ارائه مشاوره انتظامي به خانواده‌ها، گواهينامه دادن، مشاغل انتظامی مانند فرودگاه‌ها و مبادی ورودی و خروجی کشور، بازرسی گذرنامه، بازرسی بدنی، بازرسی وسایل، بدرقه متهم و بازدید از مکان‌های مختص زنان و... پليس زن حضور دارد. از معدود كارهايي كه پليس‌هاي زن در آن حضور ندارند، مرزباني و امر كنترل ترافيك است.
 
واحد ضد اغتشاش و گردان ویژه زنان

مهرماه سال جاری نیز سردار حسن کرمی، فرمانده یگان‌های ویژه ناجا از فعالیت زنان در گردان زنان خبر داد. واحد زنان در یگان ویژه در قالب یک گردان پلیس افتخاری است که آموزش‌های لازم را دیده‌اند و از مدتی قبل نیز آغاز به کار کرده‌اند. ارکان و فرماندهان این‌ افراد از پرسنل و بدنه رسمی ناجا هستند اما مابقی را پلیس‌های افتخاری تشکیل می‌دهند. این مأموران آموزش‌های لازم را می‌بینند و برایشان دوره‌های مختلفی نظیر چترریزی برگزار می‌شود و در مواقع اضطرار فراخوان و به محل‌های مورد نظر اعزام می‌شوند.
 
هرچند پیش از این نیز زنان به‌طور ویژه در واحد ضداغتشاش زنان در یگان‌های ویژه مشغول به فعالیت بودند، اما به گفته مسئولان ناجا، این واحد همان گردان ویژه زنان است. بعد از گذشت سه سال از شروع فعالیت این واحد، اردیبهشت‌ماه امسال فرمانده یگان‌های ویژه نیروی انتظامی در مورد وضعیت آن اظهار کرد که "شکل‌گیری یگان زنان در یگان‌های ویژه متناسب با راهبرد بازدارنده آن‌هاست.

 

تشکیل واحد ضداغتشاش زنان در یگان‌های ویژه یکی از ضروریات جامعه فعلی است که به‌صورت مردم‌پایه در زمان بحران شکل می‌گیرد و در زمان‌های عادی با همان ارکان اصلی در دل نیروها جذب می‌شود. باید توجه داشت که بخش عمده‌ای از جمعیت را زنان تشکیل می‌دهد و واحد ضداغتشاش زنان، واحد لازمی در اقدامات عملیاتی، اطلاعاتی، دستگیری، انتقال متهمان و همچنین عملیات مردم‌یاری است. با توجه به این‌که تنها سه سال از عمر تشکیل یگان ضداغتشاش زنان در یگان‌های ویژه می‌گذرد، این یگان احتیاج مبرمی به محتوای علمی بیشتر و استفاده از تجربیات مکان‌های دانشگاهی دارد.

 

زنان در همه بحران‌ها و عرصه‌ها حضور قاطع و مؤثر داشتند و راه‌اندازی پلیس زن در یگان ویژه، براساس یک نیازسنجی صورت گرفت. پیش‌بینی شده از پلیس زن در برگزاری مسابقات ویژه زنان در راستای توسعه امنیت و نظم در ورزشگاه‌ها به‌کارگیری شود".
 
البته با توجه به توانایی جسمی کمتر زنان در انجام عملیات به دلیل گذراندن واحدهای عملی کمتر و افتخاری‌بودن نیروهای این گردان، به نظر می‌رسد وجود زنان پلیس به‌عنوان گردان ویژه زنان و واحد ضداغتشاش، به جز موارد اداری و انتظامی صرفاً در حد مانور باقی می‌ماند و همان‌طور که تاکنون شاهد مأموریتی از سوی این بخش‌ها نبوده‌ایم، پس از این نیز نخواهیم بود.
 
کارآگاهان زن وارد می‌شوند

همان‌طور که اشاره شد، زنان پلیس در بخش‌های مختلفی حضور دارند که به مرور زمان گسترده‌تر شده است؛ امروز هم شاهد ورود کارآگاهان زن به بدنه پلیس آگاهی هستیم. به گفته سردار محمدرضا مقیمی، رییس پلیس آگاهی تهران اخیراً آزمون کارآگاهان برگزار شده و قسمت عمده‌ای از شرکت‌کنندگان را زنان تشکیل می‌دهند.
 
در منابع انسانی پلیس علاوه بر کارآگاه، کارآگاه‌یار نیز وجود دارد که نقش اصلی او کمک به کارآگاهان است که عمده آنان را پلیس‌های علمی تشکیل می‌دهند. پلیس کشف جرائم علمی که فعالیت‌شان تشخیص هویت است را اغلب زنانی تشکیل می‌دهند که تحصیلات عالی داشته و به بررسی صحنه جرم هم آشنایی لازم را دارند. در پرونده‌هایی که مال‌باخته و یا مقتول زن باشند، کارآگاهان زن در صحنه حضور یافته و نسبت به تشکیل پرونده اقدام می‌کنند. این پرونده‌ها از لحاظ طبقه‌بندی علمی برای کارآگاهان زن دسترس‌پذیر است.

 

همچنین در پرونده‌هایی که اتفاقی برای یک زن افتاده و فرد تمایل به افشای آن ندارد، کارآگاهان زن ورود کرده و ابعاد مختلف پرونده را بررسی می‌کنند. در برخی از پرونده‌ها نیز پیگیری مجرم را کارآگاه مرد برعهده گرفته و ابعاد دیگر به‌ویژه بررسی ابعاد علمی برعهده کارآگاه زن قرار می‌گیرد.
 
در ایران پلیس زن متناسب با نیازی که زنان دارند، فعالیت می‌کند و ذکر می‌شود که 4 درصد از مجموعه پلیس ایران را زنان تشکیل می‌دهند که ممکن است به دلیل نیازهای دیگر، مسئولان به این نتیجه برسند که تعداد را بیشتر یا کمتر کنند. در مجموع زماني پليس زن به كار گرفته مي‌شود كه حمايت از زنان و كودكان و ارایه خدمات انتظامي به‌ويژه به اين دو قشر الزام پيدا مي‌كند.

 

منبع: مهرخانه