سرویس فرهنگ و هنر مشرق- ماجرای مالکیت طرح مجموعه «پایتخت»، روز گذشته بدجوری جنجال به پا کرد. در کمتر از 24 ساعت، تورج اصلانی، مدیر فیلمبرداری و کارگردان سینما، محسن تنابنده، نویسنده و بازیگر «پایتخت» و الهام غفوری، تهیه‌کننده این سریال، وارد چالشی شدید با یکدیگر شدند، چالشی که بی‌نتیجه رها شد و به جایی نرسید. تورج اصلانی، دقیقا بعد از آوردن نامش توسط محسن تنابنده در برنامه 35، ادعا کرد که ایده پایتخت را از او دزدیده‌اند و همین مسئله جرقه‌ای شد برای جنجال‌های بعدی. تنابنده و غفوری در کمتر از 24 ساعت نسبت به حرف‌هایش واکنش نشان دادند و چگونگی تعامل‌شان با اصلانی و شرط و شروطی که با هم داشته‌اند، حرف زدند. اصلانی بعد از این واکنش‌ها، سکوت کرد و تماس‌های مکرر خبرنگار هفت صبح با اصلانی اما به جایی نرسید. او حتی به پیامک هفت صبح درباره این اتفاق‌ها هم پاسخی نداد. حالا واقعا چه اتفاقی باعث چنین موضع‌گیری عجیبی توسط او شده؟
علت پنج سال سکوت؟
اولین فصل سریال پایتخت سال 89 کلید خورد و نوروز سال 90 روی آنتن رفت. یعنی از زمانی که بحث تولید سریال مطرح شد تا الان، حدود شش سال می‌گذرد. «پایتخت» از جمله سریال‌هایی بود که از همان فصل اول، به شدت مورد توجه قرار گرفت و به مهمترین سریال نوروزی تلویزیون بدل شد. طبیعتا اگر کسی قرار باشد ادعای مالکیت روی هر بخش از سریال را داشته باشد، باید در نقطه اوج سریال، ادعایش را مطرح کند. اگر تورج اصلانی واقعا مدعی بود که ایده اصلی پایتخت را از او دزدیده‌اند، خب می‌توانست همان سال 90 بلافاصله بعد از نوروز، این مسئله را پیگیری کند. او در مدت پنج سالی که سریال مداوم روی آنتن بود، کمترین واکنشی به آن نشان نداد و حالا بعد از این همه وقت تازه یادش افتاده بگوید که ایده را از او دزدیده‌اند؟
حمله شدید به یک قدردانی
جالب اینجاست که تورج اصلانی، دقیقا زمانی لب به شکایت علیه تیم «پایتخت» باز می‌کند که محسن تنابنده، به عنوان نویسنده و بازیگر این سریال، مقابل دوربین برنامه35، از او یاد می‌کند و می‌گوید که ایده اصلی سریال متعلق به او بوده. در واقع تنابنده با بردن نام اصلانی، به او محبت کرده و عجیب است که اصلانی چنین پاسخی به این قدردانی داده. یعنی اگر تنابنده هیچ وقت اسمی از اصلانی مقابل دوربین 35 به میان نمی‌آورد، می‌خواست تا آخر عمرش این راز را پنهان نگه دارد؟ آن هم رازی که به نظر می‌رسد، اصلانی را به شدت کلافه کرده و باعث شده چنین لحن تندی را برای بیان آن استفاده کند.
6 میلیون بابت ایده پایتخت
تورج اصلانی در صحبت‌هایش تأکید کرده که شش سال پیش،علاوه بر طرح، دستمزدی هم به محسن تنابنده داده تا فیلم سینمایی براساس آن بسازد اما او در اوج بی‌اخلاقی، با سیروس مقدم دست به یکی کرده و طرح را دزدیده است. محسن تنابنده چند ساعت بعد در پاسخ به کانال خبری سینما گفته که طرح پایتخت با ایده‌ای که اصلانی به صورت لسانی در اختیارش گذاشته، زمین تا آسمان فرق می‌کند و با این حال، اصلانی 6 میلیون تومان بابت همین ایده پول گرفته. الهام غفوری، تهیه‌کننده «پایتخت» هم دقیقا این مسئله را تأیید کرده و در گفت و گ با همین کانال گفته که روز 21 شهریور 89 تورج اصلانی با دریافت 6 میلیون تومان با رضایت کامل، این فیلمنامه را به آنها واگذار کرده و مدارک آن موجود است. خب حالا سوال اینجاست که وقتی اصلانی می‌داند چنین قراردادی را امضا کرده و پولی بابت این طرح گرفته، روی چه حسابی به آنها تهمت دزدی زده است؟ جالب‌تر اینکه چرا بعد از فاش شدن این مسئله، حاضر به دفاع از موضع‌اش نیست؟
قضیه مالکیت معنوی
رعایت نشدن مالکیت معنوی و نیامدن نام اصلانی در تیتراژ سریال، مسئله دیگری‌ست که اصلانی در پست اینستاگرامی‌اش به آن معترض شده. محسن تنابنده، به این ادعا هم کاملا منطقی اما بسیار تند و با لحنی عجیب پاسخ داده: در ادامه افاضاتتون فرمودین که چطور اسمتون در تیتراژ نیست. کمی به دو گوله‌تان فشار بیاورید متوجه می‌شوید که در هنگام عقد قرارداد چطور از هول حلیم به دیگ افتادید و در ازای پول خوب، پذیرفتید نامی در تیتراژ نداشته باشید. الهام غفوری هم تأکید کرده که در همان تاریخ 21 شهریور 89، علاوه بر حقوق مادی، حقوق مالکیت معنوی نگارش فیلمنامه را هم به آنها واگذار کرد. حالا بعد از این همه امضایی که رد و بدل شده، کل این ماجرا عجیب به نظر می‌رسد.
لحن تند و خارج از عرف
نکته قابل توجه در چالش های ایجاد شدهف ادبیات خارج از عرف است که رد و بدل شده. لحنی که تورج اصلانی، به عنوان یک هنرمند و متعلق به طبقه روشنفکر سینما انتخاب کرده اصلا مناسب این طبقه اجتماعی و فکری نیست. او بدون هیچ مقدمه‌ای، پست اینستاگرامی‌اش را با این جمله شروع کرده:ایشون نمی‌گن دزدیدن می‌گن خریدن.... یا در ادامه بحث را بدون هیچ دلیل خاصی به رئیس جمهور سابق ربط داده و عملا آنها را دزد خطاب کرده. البته لحن محسن تنابنده در واکنش به اصلانی هم اصلا قابل دفاع نیست. او به عنوان نویسنده و بازیگر سینما و تلویزیون طبیعتاً نباید از چنین لحن و ادبیات تندی برای واکنش استفاده کند.
خصومت قبلی
آنطور که محسن تنابنده در گفت و گو با فریدون جیرانی تعریف کرده بود، او در دوره‌ای با تورج اصلانی همخانه بوده. بنابراین دوستی بسیار دیرینه‌ای بین آنها وجود داشته. این دو نفر با هم غریبه نبوده‌اند که حالا بخواهند بحث دزدی طرح از همدیگر را رسانه‌ای کنند و آبروی همدیگر را اینطوری ببرند. طبیعتاً اصلانی می‌توانسته با یک تماس تلفنی، ماجرا را با خود تنابنده در میان بگذارد و ماجرا را رفاقتی حل کند. لحن تند و عجیب اصلانی در قبال فردی که پیش از این دوستی با او داشته، این ابهام را تقویت می‌کند کمه شاید ماجرای خصومت این دو نفر، به مسئله‌ای شخصی و قدیمی ارتباط داشته و بحث اعتراض نسبت به ایده پایتخت، صرفا به عنوان یک بهانه پیش آمده.
اگر طرح اصلانی ساخته می‌شد...
اصلانی ادعا کرده که طرح مجموعه پایتخت از او دزدیده شده. تنابنده در واکنش گفته فیلمنامه پایتخت، فرسنگ‌ها با چیزی که اصلانی به عنوان ایده در اختیارش گذاشته فرق دارد و پایتخت هیچ ربطی به ایده او ندارد. از طرف دیگر الهام غفوری هم توضیح داده که نام طرحی که اصلانی در اختیار آنها گذاشته «تهران پلاک صفر» بوده در تلویزیون رد شده و هیچ وقت هم ساخته نشده. محسن تنابنده نشسته و براساس آن یک طرح دیگری نوشته و ماحصل آن طرح جدید، فیلمنامه «پایتخت» شده. حال فرض کنیم اگر ایده اصلانی مستقیما به «پایتخت» منجر می‌شد، این سریال چه سر و شکلی پیدا می‌کرد؟ آنهایی که تنها اثر تورج اصلانی، یعنی فیلم تجربی «جینگو» را دیده باشند خوب می‌دانند که سلیقه اصلانی، به هیچ عنوان با سریالی اینچنینی مردمی و خانوادگی با آداب و رسوم و ... همخوانی ندارد. به هر حال در پایان تمام این چالش‌ها، غفوری تأکید کرده که به زودی درباره صحبت‌های اصلانی، اقدام حقوقی انجام می‌دهند و این ادعا را پیگیری می‌کنند. تا ساعت 19 شب گذشته، اصلانی هنوز هیچ واکنشی به این مسائل نداده بود.