سرویس جهان شرق- فیدل آلحاندرو کاسترو روز، یکی از رهبران اسطوره‌ای قرن 20 بود. قرنی که بسیاری از کشورهای استعمارزده توانستند خود را از بند دولت‌های اروپایی و آمریکا آزاد کنند و در این راه، فیدل و جنبش او در کوبا خوش درخشید.

 

به غیر از کشوری مستقل که او برای ملتش به جای گذاشت، و تحولی الهام‌بخش که جهان را تحت تأثیر قرار داد،‌ جملات خاصی از فیدل به یادگار مانده که نشان‌دهنده عزم راسخ و قدرت روح یک ملت است.

 

16 اکتبر 1953

 

دادگاه نظامی در زمان حکومت باتیستا بر کشور کوبا، فیدل کاسترو و یارانش را به جرم شورش نظامی علیه دولت دستگیر کرد. در واقع اولین حرکت چریکی او در 26 ژوئیه با شکست مواجه شد اما موجب محبوبیت او در میان مردم و موفقیتش در حرکت دوم (6 سال بعد) شد.

 

کاسترو که فارغ‌التحصیل رشته حقوق بود، در اقدامات اصلاح‌طبانه خود به سد آهنین دیکتاتوری باتیستا برخورده بود و راهی جز اقدام نظامی نداشت. از این رو در دفاع از خود در دادگاه اعلام کرد:«مرا محکوم کنید. اهمیتی ندارد. تاریخ مرا تبرئه خواهد کرد.» کمتر از 10 سال بعد، او و چه‌گوارا بودند که فرماندهان و مسئولان ارشد حکومت باتیستا را یکی بعد از دیگری محاکمه و اعدام می‌کردند.

 

1 ژانویه 1959

 

رژه پیروزی کاسترو و یارانش، پایتخت را به جشن بزرگ کوبایی‌ها تبدیل کرد. او سخنرانی کرد و به مردم گفت:«من علاقه‌ای به قدرت ندارم و چنین چیزی را برای آینده خود نیز در نظر ندارم. هر کاری در آینده انجام دهم، تنها برای این است که فداکاری‌های هموطنانم به هدر نرود، حالا هر چه می‌خواهد آینده برای من در نظر داشته باشد».

 

 

او سی روز بعد نیز در مصاحبه به سی‌بی‌اس وقتی با پرسشی پیرامون «ریش» خود مواجه شد، پاسخش نشان داد همه وجودش را برای کشورش می‌خواهد:«وقتی ریشم را کوتاه می‌کنم که همه وعده‌های‌مان در مورد حکمرانیِ خوب را محقق کنیم». منظور او این بود که انقلاب ادامه دارد، زیرا زمانی ریش گذاشت که حرفه وکالت را رها کرده و به جای اصلاح دولت از مسیر قوانین، مجبور به اقدام چریکی شده بود.

 

16 آوریل 1961

 

«کشاورزان و کارگران؛ این انقلابی اجتماع‌گرا و مردمسالار (سوسیالیست و دموکراتیک) از سوی فرودستان، همراه با فرودستان و برای فرودستان است». جنبش او در حالی کلید خورد که نه فقیر بود و نه بی‌کس و کار. 6 برادر و خواهر داشت و پدرش زارع ثروتمندی بود. اما فیدل نمی‌توانست در برابر وضعیت مردمش بی‌تفاوت باشد. اصلاً پدر و مادرش اسپانیایی بودند و این می‌توانست توجیه خوبی برای هر فردی در شرایط او باشد تا از کوبا برود. اما او ماند تا کوبا بماند، بر دوش فرودستان و مستضفان کوبا.

 

فیدل و همرزمانش در دادگاه نظامی باتیستا، 1953 میلادی

 

20 دسامبر 1980

 

کنگره حزب کمونیست کوبا بارها شاهد سخنرانی او بوده است. اگر چه از بیم سرنوشت کشور شیلی و رهبرش آلنده، احزاب مخالف در حکومت کوبا وجود نداشتند، اما فشار افکار عمومی گاهی او را مجبور می‌کرد در مورد خط قرمزهای دولتش بیشتر توضیح دهد:«کوبا مخالف یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به اختلافات تاریخی با ایالات متحده نیست، اما هیچ‌کس نباید انتظار داشته باشد کوبا مواضعش را عوض کند یا پا بر اصولش بگذارد. کوبا سوسیالیست هست و خواهد ماند.»

 

 

31 ژوئیه 2006

 

26 سال از گفته پیشین گذشته بود و در این مدت، اتحاد جماهیر شوروی فروپاشیده، حمایت‌های مالی‌اش از کوبا قطع شده بود و در دو فرصت مهاجرتی که هاوانا در اختیار شهروندان قرار داده بود، هزاران نفر از کشور خارج شده بودند. اما او هنوز بر عزم خود ایستاده بود:«کوچکترین تردیدی ندارم که مردم ما و انقلابمان تا آخرین قطره خون از ایده‌ها و اهرم‌هایی که برای مراقبت از این روند تاریخی ضروری است، خواهند جنگید.»

 

این را زمانی می‌گفت که به دلیل عمل جراحی مجبور شد قدرت را موقتاً به برادر و یار همیشگی‌اش رائول واگذار کند.

 

 

 

رائول رفت و آخرین یادگارش...

 

پیکر فیدل کاسترو بنا به وصیتش مانند بسیاری از کوبایی‌ها سوزانده خواهد شد و احتمالاً خاکسترش در مکانی عمومی برای یادبود او نگهداری می‌شود. برای این کار شرکت‌های متعددی با کوره و تجهیزات لازم برای قراردادن تابوت در آن و خارج‌کردن خاکستر وجود دارد. این رسم، ریشه در سنت‌های اهالی جزیره خاص دارد و در اصل به 2 تا 3 هزار سال پیش برمی گردد، در شبه جزیره ایبری. اکنون نیمی از مردگان ایالات متحده نیز همین سرنوشت را تجربه می‌کنند.

 

حتی کوره‌هایی که سردخانه ندارند، روزانه دست‌کم 6 جنازه را به خاکستر تبدیل می‌کنند و به خانواده آنها تحویل می‌دهند. این پروسه دردناکی است اما به مردم کوبا امکان می‌دهد تا خاکستر عزیزانشان را پس از مرگ در کنار خود، روی میز کارشان یا مانند آن داشته باشند.

 

این آخرین یادگار فیدل است، در کنار عشقی که از او در دل عمده اهالی کشورش و بسیاری از استکبارستیزان جهان خواهد ماند. او رفت اما بازخواهد آمد، در مشت جوانان هر ملتی که برای عزت خود قیام می‌کنند.

 

منابع