سرویس اقتصاد مشرق- ناتوانی بانک مرکزی در تزریق دلار به بازار ارز که موجب شده قیمت دلار به بالاترین سطح تاریخی خود برسد، نشانه دیگری از آزاد نشدن دلارهای بلوکه‌شده کشور است.
مسئولان دولت یازدهم انتظار داشتند با اجرای برجام، تحریم‌های بانکی لغو و حدود 30 میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران در بانک‌های خارجی آزاد می‌شود.
بر مبنای همین پیش‌فرض بود که رئیس‌کل بانک مرکزی از ماه‌ها قبل از اجرای برجام، به مردم وعده می‌داد که شش ماه پس از اجرای برجام، ارز تک‌نرخی خواهد شد.
مسئولان دولت یازدهم انتظار داشتند با اجرای برجام، تحریم‌های بانکی لغو و حدود 30 میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران در بانک‌های خارجی آزاد می‌شود.
بر مبنای همین پیش‌فرض بود که رئیس‌کل بانک مرکزی از ماه‌ها قبل از اجرای برجام، به مردم وعده می‌داد که شش ماه پس از اجرای برجام، ارز تک‌نرخی خواهد شد.
اکنون اما در حالی که حدود 10 ماه از اجرای برجام گذشته، نه تنها ارز تک‌نرخی نشده بلکه قیمت دلار در بازار آزاد به رکورد تاریخی بالای 3900 تومان رسیده و بانک مرکزی از کاهش قیمت آن، عاجز مانده است.
علت ناکامی بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز و ارزان کردن قیمت دلار، عدم دسترسی دولت به دلار است. درواقع، بعد از اجرای برجام، همچون دوران قبل از آن، پول نفت ایران بلوکه می‌شود و بانک مرکزی نمی‌تواند عرضه دلار در بازار را افزایش دهد تا قیمت آن را کاهش دهد یا مانع گرانی شود.
هرچند مسئولان دولتی از بیان واقعیات درباره ادامه بلوکه شدن پول نفت ابا دارند، اما به طور غیرمستقیم می‌توان به این واقعیت پی برد.
در تازه‌ترین نمونه از اقداماتی که نشانه عدم دسترسی بانک مرکزی به دلارهای نفتی است، برگزاری جلسه رئیس‌کل بانک مرکزی با صادرکنندگان پتروشیمی است که در آن جلسه، ولی‌الله سیف از صادرکنندگان پتروشیمی خواسته دلار حاصل از صادرات خود را به بازار ارز تزریق کنند تا جلوی گرانی دلار گرفته شود.
لحن ملتمسانه رئیس‌کل
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه تزریق ارز توسط بانک مرکزی، متناسب با برنامه اعلامی عرضه شرکت‌های پتروشیمی و سایر صادرکنندگان به صورت روزانه انجام می شود و هرگونه انحراف از برنامه یاد شده موجب نوسان و اختلال در بازار می شود، خواستار انضباط بیشتر در جهت تحقق پیش بینی فروش ارز شد.
وی افزود: از واحدهای فعال پتروشیمی در بازار، خواهان پایبندی به انضباط و منطق‌های اقتصادی بیش از گذشته هستیم و لازم است این واحدها با توجه به سهم عمده‌ی تامین ارز کشور توسط آنها، با عملکرد صحیح توام با انضباط نیاز نقدینگی خود در پایان سال را بدون ایجاد نوسان در بازار ارز تامین کنند.
وی با بیان برخی قضاوت های انتقادی در مورد شرکت های پتروشیمی گفت: برخلاف اینکه برخی عنوان می‌کنند عملکرد واحدهای پتروشیمی موجب بروز نوسانات در بازار ارز می شود، معتقدم عملکرد فعالان حوزه پتروشیمی در بازار به ثبات ارز، کمک شایانی کرده است. منطق اقتصادی یک مدیرعامل در یک شرکت صادراتی این است که خود آن مجموعه بر اساس اصول منطقی اقتصادی تصمیم بگیرد و عمل کند. تجربه‌ای که ما طی چند سال گذشته در بحبوحه نوسانات ارزی از نحوه‌ی عملکرد واحدهای پتروشیمی داشته‌ایم، تجربه مثبت همکاری بوده است.
وی تصریح کرد: البته بانک مرکزی در شرایط نوسانات ارزی از شرکت های صادراتی انتظار انضباط بیشتر در نوع اقدامات خود را دارد. چرا که ارز حاصل از صادرات در کشور اکنون به یک عنصر تاثیرگذار در بازار تبدیل شده است. بانک مرکزی در گذشته بخش عمده‌ی ارز کشور را به بازار تزریق می‌کرد و ابتکارعمل بازار را در دست داشت در حالی که این نسبت کاهش یافته و اکنون سهم کلانی از تامین ارز کشور به صادرات غیرنفتی مربوط شده است که در این بخش، پتروشیمی سهم اساسی را به خود اختصاص داده است.
سیف از صنایع پتروشیمی به دلیل ارایه برنامه فعالیت خویش به بانک مرکزی تقدیر کرد و افزود: اگرچه برنامه‌های هفتگی واحدهای پتروشیمی به صورت مرتب ارایه می‌شود، لیکن در برخی موارد نوع فعالیت با برنامه ارسالی همخوانی ندارد و این موضوع موجب بروز بی انضباطی در بازار ارز می شود. مغایرت عملکرد با برنامه ارایه شده، بی‌نظمی و اختلال در بازار ایجاد می‌کند. بر همین اساس بانک مرکزی درصدد رفع این خلاء اقدام می کند و اراده‌ی بانک نیز این است که با در نظر گرفتن میزان عرضه ارز به بازار توسط صادرکنندگان، صرفاً کسری ارز ناشی از عدم حضور واحدهای پتروشیمی را تامین کند.
وی ضمن تشکر از همکاری واحدهای پتروشیمی در ثبات بازار ارز، خواستار مقید شدن این واحدها بیش از گذشته به انضباط به منظور حفظ دستاوردهای حاصله شد و افزود: هنر بانک مرکزی در بازار ارز این است که نوسانات به حداقل ممکن برسد البته خوشبختانه در چهارسال اخیر شاهد بهتر شدن اوضاع و ثبات بیشتر در بازار ارز بوده‌ایم و سهم عمده کسب این دستاورد نیز مرهون همکاری صادرکنندگان و واحدهای فعال پتروشیمی است.
* اعتراف
رئیس کل بانک مرکزی روز شنبه هم به طور تلویحی از عدم رفع تحریم‌های بانکی خبر داد و گفت: آمریکا با رفتارهایش همواره تلاش داشته است تردید را در ذهن بانک ها حفظ کند تا ما نتوانیم روابطمان را با شبکه بانکی بین المللی عادی سازی کنیم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، ولی الله سیف پس از دیدار با وزیر تجارت نیوزیلند در جمع خبرنگاران در خصوص تمدید تحریم ها افزود: اصولاً انتظار ما از تفاهم برجام با دستاوردهایی که در عمل با آن مواجه بودیم خیلی متفاوت بود و عملاً ما شاهد بدعهدی های آمریکا بودیم و تعهداتی که بر اساس آن سند بر دوش آمریکا گذاشته شده بود اجرا نمی شد.
وی گفت: به ظاهر بخشنامه ها و اعلامیه هایی را منتشر کردند اما به عادی سازی روابط بانکی ما منجر نشد و به صورت مختصر و محدود به تدریج شاهد گشایش هایی بودیم اما در شرایطی بود که تعهدات آمریکا بیش از اینها بود.
وی گفت: سند برجام فقط میان آمریکا و ایران نیست بلکه سندی چندجانبه است و آمریکا یکی از این طرف هاست و به هیچ وجه نمی تواند آن را نقض کند اما رفتارهایش روح عدم همکاری را نشان می دهد و موانعی برای ما ایجاد می کند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، ولی الله سیف پس از دیدار با وزیر تجارت نیوزیلند در جمع خبرنگاران در خصوص تمدید تحریم ها افزود: اصولاً انتظار ما از تفاهم برجام با دستاوردهایی که در عمل با آن مواجه بودیم خیلی متفاوت بود و عملاً ما شاهد بدعهدی های آمریکا بودیم و تعهداتی که بر اساس آن سند بر دوش آمریکا گذاشته شده بود اجرا نمی شد.
وی گفت: به ظاهر بخشنامه ها و اعلامیه هایی را منتشر کردند اما به عادی سازی روابط بانکی ما منجر نشد و به صورت مختصر و محدود به تدریج شاهد گشایش هایی بودیم اما در شرایطی بود که تعهدات آمریکا بیش از اینها بود.
وی گفت: سند برجام فقط میان آمریکا و ایران نیست بلکه سندی چندجانبه است و آمریکا یکی از این طرف هاست و به هیچ وجه نمی تواند آن را نقض کند اما رفتارهایش روح عدم همکاری را نشان می دهد و موانعی برای ما ایجاد می کند.