سرویس فرهنگ و هنر مشرق- با گذشت سال‌های زیادی از عمر دوبله‌ی ایران می‌توان چهره‌های مطرحی همچون نصرالله مدقالچی، جلال مقامی، ناصر طهماسب و منوچهر اسماعیلی را جزء میراث ماندگار هنر دوبله‌ی ایران دانست. این تیم کهکشانی در طول سال‌های حضورشان در رأس دوبله‌ی ایران آثار زیادی را دوبله کردند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها «محمد رسول الله(ص)» مصطفی عقاد است؛ فیلمی که دوبله‌ی آن با وجود گذشت بیش از 35 سال از عمرش همچنان جزء کارهای شاخص دوبله‌ی ایران است. در این تیم نصرالله مدقالچی(که خیلی از ما هنوز هم دکلمه‌ی زیبای او در ابتدای انیمیشن آنه شرلی را از بر می‌خوانیم) یکی از افرادی بود که حضورش در بین دوبلورهای وزن کار به شدت بالا برد. با این دوبلور هفتاد و دو ساله و مطرح کشورمان در رابطه با دوبله‌ی فیلم «محمد رسول الله(ص)» و حال و هوای آن کار گفت و گو کردیم، البته در بخش‌هایی از گپ و گفتمان از حال و روز نه چندان خوب دوبله‌ی ایران هم حرف‌هایی به میان آمد و سر درددل استاد هم باز شد.
فیلم مصطفی عقاد چند سال بعد از پخش جهانی در کشورمان دوبله شد؟
فکر می‌کنم این فیلم تقریبا همزمان با اکران جهانی در کشور ما دوبله شد، چون یادم هست که «محمد رسول الله(ص)» در آن زمان در 12 کشور دیگر هم دوبله شده بود و همه باید نسخه‌ی دوبله شده را به لندن می‌فرستادند تا تأییدیه می‌گرفت و میکس می‌شد.
دوبله‌ی این فیلم چه حال و هوایی داشت؟ آیا با مابقی فیلم‌هایی که در آن سال‌ها می‌دیدید، تفاوت داشت؟
بالاخره این اثر ویژه‌تر و به طور کلی فیلم فوق العاده‌ای بود. ما مدت‌ها بود فیلم خوب با آن سبک و سیاق ندیده بودیم، به خاطر همین از دوبله‌ی آن خیلی لذت بردیم؛ مثلا یادم هست دیدن خود فیلم پیش از دوبله هم برایمان بسیار لذت بخش بود.
شما از ابتدا قرار بود نقش ابوسفیان را بگویید؟
بله، نقشی که برایم انتخاب کرده بودند، مناسب من بود و فکر می‌کنم از عهده‌ی آن هم برآمدم.
یادتان هست که کل پروسه‌ی دوبله‌ی فیلم چقدر طول کشید؟
کلا سه روز شد. دوبله‌ی خود کار که دو روز طول کشید و روز سوم برای خرده کارهایی که مانده بود و نریشینی که داشت، به استودیو رفتیم.
در این سه روز روزی چند ساعت کار می‌کردید؟
معمولا صبح ساعت 9:15 دقیقه شروع می‌کردیم تا هفت شب یا حتی بیشتر. به هر ترتیب تایم کاری در آن موقع برای این پروژه به این شکل بود.
وقتی کار بعد از دوبله به لندن فرستاده شد، آقای عقاد نظرشان مثبت بود؟
بله، اگر اشتباه نکنم آقای مجتهدی که فیلم را خریده بود به من گفتند که عقاد دوبار فیلم را دیده، خیلی خوشش آمده و حتی گفته که ابوسفیان من این است. عقاد از دوبله‌ی فیلم بسیار راضی بود و گفته بود خیلی خوشحالم که فیلم به این شکل دوبله شده است. یادم هست دوبله‌ی ایران از میان همه‌ی دوبله‌هایی که برای این فیلم شده بود نمره‌یA گرفت، در حالی که مابقی کشورها این امتیاز را نگرفتند.
فکر می‌کنم طبیعی هم بود، چون تیم کهکشانی دوبله‌ی ایران پای این کار حضور داشت.
بله، آن اثر چیدمان خیلی خوبی داشت. بعد از اکران هم بازخوردهای خوبی در ایران گرفتیم، یادم نیست این فیلم چه مدت روی اکران بود ولی مردم خیلی خوب از این اثر استقبال کردند. با وجود این که قیمت بلیت به اندازه‌ی حالا نبود ولی این فیلم فروش خیلی خوبی داشت.
با همان تیم در کارهای دیگر هم بودید؟
آن تیم نه، آن گروه دیگر هرگز تکرار نشد ولی با افرادی از آن تیم در پروژه‌های زیادی کار کردیم؛ مثلا با آقای مقامی و مظفری کارهای زیاد دیگر کردیم. راستش آن روزها حال دوبله خیلی خوب بود و مثل الان نبود که بلبشویی در دوبله‌ی ایران اتفاق بیفتد و هر کسی از راه رسید، مدیر دوبلاژ شود. آن موقع کار حساب و کتاب داشت، الان است که اوضاع این هنر حسینقلی خانی شده است!
مثل این که دلتان خیلی پر است آقای مدقالچی.
خب عزیزم من 54 سال زحمت کشیده‌ام، شما وقتی این همه وقت زحمت بکشید و ببینید خانه‌تان را خراب می‌کنند، ناراحت نمی‌شوید؟
چرا مسلماً ناراحت می‌شوم.
من هم ناراحت می‌شوم وقتی می‌بینم آقای فلانی که به درد شاگردی کله‌پزی هم نمی‌خورد و آدم بی‌سوادی است، الان زیر زمینی کار دوبله می‌کند. به نظرم وزارت ارشاد باید جلوی این افراد را بگیرد. افردای که زیرزمینی کا می‌کنند، فیلم‌های اروتیک می‌بیننند و به دوبله ضربه می‌زنند. این شرایط واقعا آدم را ناراحت می‌کند. شما اگر الان یک دوبله‌ی خوب نمی‌ّبینید به خاطر این فسادی است که وجود دارد.
همین مسائل و مشکلات باعث شده در سال‌های اخیر از دوبله‌ی کارهای تلویزیونی دور باشید؟
سابقه‌ی فعالیت من از سن مدیر سازمان بیشتر است. من حق دارم عصبانی شوم در این تلویزیون کار نکنم، چون خیلی برایم زور دارد. در حال حاضر چیزی حدود 5000 سال عمر از دوبله در قطعه‌ی هنرمندان خوابیده است. این‌ها برای دوبله‌ی ایران زحمت کشیده‌اند. نباید هر کسی از راه رسید، پای این کار بیاید. ما از این قماش آدم نداشتیم در هنر دوبله، ما قومی بودیم که با عشق آمده بودیم. حال و روز این روزهای دوبله عصبانی‌ام می‌کند و من را قلقلک می‌دهد.
برای تغییر فضا هم که شده به بحث خودمان برگردیم، فرمودید فیلم «محمد رسول الله(ص)» فروش خوبی داشته، خودتان انتظار این استقبال را داشتید؟
بله، طبیعتا ما وقتی فیلم را می‌بینیم پیش بینی می‌کنیم که چقدر ممکن است فروش کند و مورد استقبال قرار بگیرد. احتمال می‌دادیم این فیلم هم با استقتبال خوبی روبه‌رو شود.
یادتان هست دقیقا چه سالی اکران شد؟
فیلم قبل از جنگ اکران شد. اگر اشتباه نکنم سال 59 بود. افتتاحیه‌ی آن در سینما فرهنگ بود و آقای رفسنجانی برای این کار تشریف آوردند، البته من آن روز گرفتار بودم و برای افتتاحیه نرفتم.
اکران بقیه‌ی فیلم‌ها در آن سال چطور بود؟
راستش یادم نمی‌آید که بعد از این فیلم، اثر مهمی در سینمای ما آمده باشد یا اگر هم بوده تک و توک بوده و فیلم آنچنانی نبود، البته در آن سال‌ها فیلم‌های ویدئویی نمایش خانگی در حال راه افتادن بود و بعضی استودیوهای خانگی، فیلم خارجی وارد می‌کردند؛ مثل فیلم «خوب، بد، زشت» که من در آن حرف زدم و روی کاست ویدئو هم بود. آن‌ها بعضا فیلم‌های خوبی می‌آوردند ولی در سینما نه، فیلم خوبی نیامد، چون باید رویالتی فیلم را می‌خریدند که در آن روزها خیلی مکافات داشت.
فیلم «محمد رسول الله(ص)» را در کدام استودیو دوبله کردید؟
استودیو فیلمکار که برای زنده یاد علی(روبیک) منصوری بود. خودش برای این پروژه صدا گرفت و احمد احمدی هم آپاراتچی بود. این استودیو در خیابان ویلا کوچه‌ی زبرجد بود که الان آن را کوبیده‌اند و تبدیل به پارک شده است. یکی از استودیوهای خیلی خوب آن دوران بود که آقای روبیک در آن صدا می‌گرفت. به همین علت همچنان صدای خوبی روی این فیلم مانده است.
یعنی در طول این سال‌ها مشکلی برای دوبله پیش نیامده که بخواهید جایی از کار را که خراب شده مثلا اصلاح کنید؟
نه، هرگز این اتفاق برای دوبله و صدای این پروژه رخ نداد و هنوز از همان نسخه‌ی اولیه استفاده می‌شود.
راستی شما هر دو نسخه را دوبله کردید؟
نه، ما اصلا نسخه‌ی عربی را ندیدیم و البته نمی‌خواستیم ببینیم، چون هنرپیشه‌های آن بازیگران دیگری هستند و ما نسخه‌ی انگلیسی را دیدیم که «مایکل آنسارا» و «آنتونی کوئین» در آن بازی کردند.
البته نسخه‌ی عربی آن خیلی هم تعریفی از آب در نیامده بود.
با وجود این که من نسخه‌ی عربی را ندیدم ولی می‌شود حدس زد که قابل قیاس نیستند، بالاخره در این کار آنتونی کوئین هنرپیشه‌ی قدر تاریخ سینما و مایکل آنسارا که یک شکسپیرین محسوب می‌شود حضور داشتند، بازیگرانی که هیچ آرتیست عربی در حد و اندازه‌ی آن‌ها وجود ندارد.
منبع: همشهری جوان