سرویس فرهنگ و هنر مشرق- وحید یامین‌پور را با اجرا در برنامه «دیروز، امروز، فردا» می‌شناسیم، مجری کارشناسی که نویسندگی، روزنامه‌نگاری، سردبیری و گویندگی در رادیو را تجربه کرده است. «جهانآرا» برنامه‌ای در شبکه افق است که یامین‌پور به‌عنوان مجری در آن حضور دارد. برنامه‌ای شبانگاهی که به‌صورت زنده روی آنتن می‌رود. پرسش‌های ما و پاسخ‌های یامین‌پور درخصوص این برنامه را در ادامه مطلب می‌خوانید.
دلیل انتخاب نام «جهانآرا» برای این برنامه چه بود؟
ما در ابتدا برای یافتن یک اسم مناسب، چندین مولفه پیش‌رو داشتیم؛ اول این‌که اسم در فضای فرهنگی، انقلابی و دفاع مقدس الهام‌بخش باشد، دوم تازگی و نو بودن آن و دست آخر توانایی نشان دادن رویکرد تمدنی و جهانی ما در آن لحاظ شود؛ بر همین مبنا انتخاب اسم برنامه وقت زیادی از ما گرفت، نزدیک به ۱۰ جلسه راجع به عنوان بحث کردیم تا به «اسم جهانآرا» رسیدیم که دارای ترکیب آوایی خوبی است، تازگی دارد و همچنین یادآور نام شهید جهانآرا و اسمی الهام‌بخش است، ترکیب دو کلمه جهان و آرا (آراستن) به‌نظر ما ایده‌های مد‌نظرمان را نشان می‌داد.
باتوجه به جزو مدیران شبکه افق هم بودید، نخستین‌بار طرح برنامه «جهانآرا» را در شبکه افق مطرح کردید یا این برنامه به‌سفارش خود شبکه تهیه و تولید شد؟
من در راه‌اندازی شبکه افق جزو مدیران بودم اما پس از راه‌اندازی شبکه از آن جدا شدم و بیشتر سمت مشاوره‌ای پیدا کردم؛ از همان ابتدا ایده ساخت چنین برنامه‌ای در شبکه وجود داشت اما به‌دلیل وجود مسائل فنی یعنی عدم‌امکان پخش زنده، تولید و پخش «جهانآرا» به تعویق افتاد، البته ایده اولیه برنامه متناسب با شرایط شبکه و سازمان صداوسیما تغییراتی پیدا کرد اما اصل ایده حفظ شد، درواقع تفاهمی بین ما و مدیران شبکه برای ارائه طرح جدید وجود داشت.
چرا شبکه افق را برای پخش این برنامه مناسب دیدید؟
رقابت شبکه افق با شبکه‌های باسابقه‌ای مثل شبکه یک یا سه، کار دشواری است که پیش‌رو دارد اما ما معتقد بودیم که اگر برنامه به‌گونه‌ای موفق عمل کند آرام‌آرام مخاطبان خود را پیدا خواهد کرد؛ چه‌بسا برنامه‌های بسیاری در شبکه‌های پرمخاطب پخش می‌شوند اما بیننده زیادی ندارند؛ بنابراین با حساسیت و علاقه‌ای که به شبکه افق داشتیم و شرایط مناسبی که این شبکه فراهم کرد، تهیه این برنامه را در شبکه افق آغاز کردیم.
تا به این‌جای کار، بازخوردها راضی‌کننده هست؟
تاکنون از مخاطبی که شبکه پیدا کرده است و استقبالی که از برنامه شده، راضی هستیم.
رسالت و رویکرد اصلی «جهانآرا» دقیقا چیست؟
ایده اصلی و کلی شبکه افق گفتمان انقلاب اسلامی بوده و ترویج گفتمانی را سرلوحه کار خود قرار داده است، برنامه «جهانآرا» نیز در همین چارچوب معنا پیدا می‌کند اما ماموریت دقیق آن در شبکه به این شرح است که توضیح می‌دهم؛ شبکه افق به یک برنامه زنده و هرروزینه احتیاج داشت که نسبت به مسائلی که در ایران و جهان رخ می‌دهد از زاویه گفتمان اسلامی واکنش نشان دهد و بی‌درنگ موضع خود را اعلام کرده و تحلیل ارائه کند و خوانش‌های خود را در اختیار مخاطب قرار دهد. این امر قبلا در شبکه افق رخ نداده بود؛ همان‌طور که گفتم از چندماه پیش این شبکه برنامه‌های زنده خود را آغاز کرده اما برنامه‌ای با این ماموریت مشخص نداشته است. طبعا در کنار مسائلی که رخ می‌دهد یعنی رویدادهای روز ایران و جهان، یک فهرستی از اولویت‌ها تدارک دیده‌ایم که به فراخور تقویم پیش‌رو و مناسبت‌های مختلف به آن‌ها می‌پردازیم.
اولویت «جهانآرا» گفت‌وگو و بحث پیرامون چه موضوعاتی است؟
به‌طور‌حتم اگر موضوع و اتفاق مهمی در کشور و جهان رخ دهد، توجه «جهانآرا» به آن معطوف خواهد شد؛ تقریبا هر شنبه که جلسات شورای سردبیری برگزار می‌شود برای موضوعات هفته اولویت‌‌هایی را انتخاب می‌کنیم اما همه می‌دانیم اگر در طول هفته اتفاق مهمی در رسانه‌ها به دغدغه عمومی تبدیل شود «جهانآرا» باید به آن موضوع بپردازد؛ به‌طور مثال ما اولین برنامه‌ای بودیم که به‌طور تحلیلی به آزادسازی حلب، فوت آیت‌اله هاشمی‌رفسنجانی، ماجرای ممنوعیت ورود ایرانی‌ها به آمریکا و موضوعاتی از این دست پرداختیم؛ یعنی ما به‌عنوان نیروهای واکنش سریع رسانه‌ای خود را آماده کردهایم تا در اولین فرصت واکنش نشان داده و تحلیل ارائه کنیم و از کنار موضوعاتی که در سطح ایران و جهان برجسته می‌شوند به‌راحتی نگذریم.
نحوه فعالیت حوزه سیاسی برنامه‌های تلویزیونی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ به‌نظر شما شبکه‌های سیما آن‌گونه که باید حق مطلب را در این زمینه ادا کرده‌اند یا باید تلاش‌های بیشتری صورت بگیرد؟
برنامه‌های این حوزه نوسان دارند، گاهی شما شاهد برنامه‌‌هایی هستید که راضی‌کننده‌اند و احساس می‌کنید از سطحی خوب، صراحت و شفافیت قابل‌قبولی برخوردارند اما گاهی هم احساس می‌کنید به بلای محافظه‌کاری گرفتار شده‌اند، به‌هر‌حال ما باید با شبکه‌های فارسی زبانی که به‌طور مستمر تحلیل ارائه می‌کنند و در تلاشند تا بدون خط قرمز، شفاف و صریح به موضوعات بپردازند توان رقابت داشته باشیم؛ اگر صداوسیما بخواهد در کورس رقابت این شبکه‌ها باقی بماند و خوانش اول را ارائه دهد، هم باید نسبت به پدیده‌ها سریع باشد و هم صراحت، شفافیت و جسارت در پرداختن به موضوعات را داشته باشد، میزان رضایت من مطلوب نیست اما بارقه‌‌هایی وجود دارد، یعنی گاهی برنامه‌‌هایی پخش می‌شوند که رضایت‌بخش هستند. هیچ‌گاه از خودمان در این بیست‌و‌چند برنامه‌ای که روی آنتن بردیم صد‌درصد راضی نیستیم، گاهی نمره خوب اخذ کردیم اما درحد ۱۶-۱۷ و گاهی نمره پایین‌تر؛ طبعا کار سیاسی کردن (البته شاید موضوع نیمی از برنامه‌های ما سیاسی باشند و نیمی دیگر غیرسیاسی) اما بعد از سال‌ها کارگردانی، سردبیری و اجرای برنامه سیاسی به این امر واقفم که کار تحلیلی در حوزه سیاست به‌خصوص با وجود صراحت و شفافیت، دشواری‌ها و موانعی را در پی دارد؛ با این حساب اگر می‌خواهیم دیده شده و مردم با ما ارتباط برقرار کنند، راه دیگری جز این نداریم.
وضعیت اجرا در برنامه‌های تلویزیون را چطور می‌بینید؟
مسئله اجرا، جزو اولین مشکلات در ساختن برنامه‌های تلویزیونی است؛ از سال‌ها قبل مدیران اولین سوالی که از برنامه‌سازان یا مدیران زیردست می‌پرسند درباره مجری است (چه‌کسی قرار است برنامه را اجرا کند)، مجری هم ویترین برنامه و هم آن حلقه‌ای است که تمام زحمات پیش از خود را به فعلیت می‌رساند، ما در فضای اجرا و در رسانه‌های جریان اصلی و بین‌المللی، چهره‌‌هایی داریم که خودشان تبدیل به برندهای رسانه‌ای شده‌اند، زمانی که یک شخصیت رسانه‌ای برتر ظهور پیدا می‌کند کل یک شبکه را با آن شخصیت می‌شناسند و درصورت خروج آن شخصیت، شبکه فرو خواهد ریخت. بنابراین تربیت و ساخت این شخصیت‌ها بسیار دشوار است، اجرای این دست برنامه‌ها کار سختی است چرا که به فردی نیاز داریم که تسلط کافی به فن اجرا داشته باشد و دارای ویژگی‌های رسانه‌ای بوده و از اطلاعات علمی و رسانه‌ای کافی برخوردار باشد؛ جمع شدن این سه مولفه کار دشواری است. ما در رسانه مجریان خوب و جذابی داریم اما متاسفانه در حوزه برنامه‌های سیاسی در فضای رسانه‌ای خودمان، شخصیت برجسته‌ای که مردم را به وجد آورده و در برنامه خود هیجان خلق کند و تسلط کافی داشته باشد را نمی‌شناسم.
پخش «جهانآرا» تا چه زمانی ادامه دارد؟
بنای ما بر ادامه است، خط پایانی برای «جهانآرا» ترسیم نکرده‌ایم؛ ماموریتی که شبکه افق برای این برنامه درنظر گرفته است ماموریتی مقطعی یا فصلی نیست، شبکه به این برنامه نیاز دارد تا بخشی از اولویت‌های موضوعی خود را به‌دوش بکشد. این‌که ما تا چه زمانی حضور داریم را نمی‌دانم، بستگی به شرایط دارد اما خود شبکه افق به این برنامه و ماموریت آن تا همیشه نیاز خواهد داشت.
آیا «جهانآرا» در ادامه مسیر خود با تغییر در قسمت‌های مختلف همراه خواهد بود؟
ما آرام‌آرام درحال تکمیل‌کردن خود هستیم، بخش‌‌هایی را به برنامه اضافه خواهیم کرد، یک بخش که به بازتاب‌های موضوعات مختلف در فضای مجازی می‌پردازد و هفته گذشته اولین مورد آن را امتحان کردیم، بخش دیگر حضور یک هیات علمی به‌صورت آنلاین در برنامه است که چند نفر برای هر برنامه انتخاب خواهند شد تا بر بحث نظارت داشته و درصورت لزوم با مطرح کردن سوالات مرتبط روی موضوع اصلی برنامه اثر بگذارند؛ به تعداد قسمت‌های پخش برنامه که هم‌اکنون سه شب در هفته است اضافه خواهد شد اما ساعت پخش کماکان همان ساعت ۲۲ است.
تعامل و همکاری کسانی که از حوزه‌های مختلف به برنامه دعوت می‌شوند چگونه است؟
نمی‌توانم بگویم این کار بسیار راحت است و ما همیشه در آوردن مهمان‌ها موفق بوده‌ایم؛ بسیاری اوقات پیش‌آمده که اولویت اولمان دعوت را نمی‌پذیرد یا امکان حضور در برنامه را ندارد اما تا به امروز موفق شدیم شخصیت‌های مرتبط با موضوعاتمان را به برنامه دعوت کنیم و این یعنی؛ نزدیک به ۷۰-۸۰ درصد موفقیت در این زمینه.
حضور مجریان دیگر در «جهانآرا» بر چه اساسی تعریف شده است؟
برای این‌که برنامه بسیار به شخص من وابسته نباشد، در همان ابتدا و با پیشنهاد خودم موضوعات مختلفی با کارشناس‌مجریان متعدد تعریف شد، درحال‌حاضر بعضی شب‌ها را من اجرا نمی‌کنم، این فضا را ایجاد کردیم تا مجریان دیگر هم در آینده به برنامه اضافه شوند و این شائبه ایجاد نشود که «جهانآرا» فقط معطوف به شخص من است؛ همچنین بتوانیم فضایی را ایجاد کنیم تا از حضورکارشناس‌مجریان متخصص در حوزه‌های مختلف استفاده کنیم.
در آستانه انتخابات هستیم؛آیا در این خصوص برنامه‌ای تدارک دیده‌اید؟
صحبت‌‌هایی مبنی بر حضور کاندیداهای ریاست‌جمهوری در شبکه افق شده اما این‌که کار چطور خواهد بود و من در این دست برنامه‌ها چه نقشی را ایفا خواهم کرد و جلوی دوربین هستم یا خیر؛ چندان روشن نیست و تا چند هفته دیگر تصمیمات نهایی اتخاذ خواهند شد.
در شبکه‌های دیگر سیما چطور؟
پیشنهاد که همیشه بوده، نه فقط حالا بلکه در سال‌های قبل هم همیشه پیشنهادات وجود داشته‌اند اما یا در مذاکرات طرفین به سرانجام نرسیده یا چندان دندانگیر و رضایت‌بخش نبودند که بتوانم آن‌ها را بپذیرم، درحال‌حاضر در کار رسانه‌ای، تمرکزم در شبکه افق است. در پایان باید بگویم، باتوجه به تجربیاتی که در سال‌های قبل و در برنامه‌های این‌چنینی داشتیم تمام تلاش خود را برای ارائه یک کار حرفه‌ای رسانه‌ای می‌کنیم و حواسمان هست که شرایط تلویزیونی شرایط جدیدی است و مانند گذشته یکه‌تاز و انحصاری نیست و تقریبا تمام فعالیت‌های رسانه‌ای معطوف به فضای مجازی است؛ بنابراین ما روی فضای مجازی در ادامه برنامه سرمایه‌گذاری‌ای جدی کردهایم.
منبع: صبا