سرویس جامعه مشرق - سنگ محك هر كلانشهري را با ميزان گسترش حمل و نقل عمومي آن مي سنجند. حمل‌ونقل عمومی اگر گسترده و پیشرفته باشد می‌توان انتظار داشت که شهر يا كشور مربوطه در شاخصه هاي ديگر نيز شرايط پيشرفت را داراست.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های مديريت شهري، حمل‌ونقل عمومی و ريلي آن است. این مسئله به‌قدری اهمیت دارد که کمبود یا فقدانش نام و توانایی شهر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. می‌توان گفت که یکی از مهم‌ترین معیارهایی که از یک شهر یک نوع پیشرفته می‌سازد، همین گستردگی و فراوانی حمل‌ونقل عمومی‌اش است. حمل‌ونقل عمومی نه تنها برای ساکنین خود شهر بلکه برای مسافران و گردشگران هم می‌تواند حیاتی باشد.

يكي از دلايل اينكه دنور، نيويورك و لس آنجلس از گردشگرپذيرترين شهرهاي دنيا هستند، اين است كه سرمايه گذاري كلاني بر روي بخش حمل و نقل عمومي اين شهرها صورت گرفته است.

تجربه كشورهاي دنيا نشان داده است كه هرجا دولت ها براي كمك به حمل و نقل عمومي ورود كرده اند و بسترهاي مدنظر را براي شهرداران خود فراهم نموده اند، مزيت هاي رقابتي را در مسير جذب گردشگر و همچنين، جلب رضايت شهروندان آماده كرده اند.

به طور مثال لس‌آنجلس را به ترافیک‌های وحشتناکش می‌شناسند، اما چه شده كه اين شهر به يكي جاذبه هاي گردشگري برای خدمت‌رسانی به مردم مبدل شده است. 1.5 میلیون نفر در روز از مترو و اتوبوس برای سفر در شهر استفاده می‌کنند. براي اين امر 2600 اتوبوس و حدود 127 کیلومتر مترو از منابع قانوني براي اين امر مهیا و آماده شده است.

تهران نيز به عنوان يكي از كلانشهرها و پايتخت جمهوري اسلامي ازين قاعده مستثني نيست. توقع شهروندان براي داشتن شهري بدون داشتن گره هاي ترافيكي اي كه به همراه خود انواع و اقسام هزينه هاي مختلف را براي جامعه در بر دارد، انتظار بيجايي نيست.

قانوني كه گره ترافيك را باز مي کند، اما...

اما اين انتظار به چه شكل بايد محقق شود؟ آيا دسترسي به اين خواسته از مسيري غير از گسترش حمل و نقل عمومي مي گذرد؟ پاسخ اين سوالات روشن است. اگر هر دستگاه و نهادي در مسير قانوني تعريف شده گام بردارد، بسياري مشكلات برطرف خواهد شد. 6 سالي ست كه شهرداري تهران در انتظار رسيدن بودجه مصوب مجلس است كه مي بايست از طريق دولت تزريق شود. 1.2 ميليارد دلاري كه اگر در ناوگان حمل و نقل عمومي شهر تهران هزينه شود بسياري از مشكلات مردم رفع خواهد شد.

هادي قوامي عضو هیئت رئیسه کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بيان اينكه اگر اين بودجه به شهرداري پايتخت مي رسيد شاهد كاهش آلودگي هوا و كاهش ترافيك در سطح شهر تهران مي بوديم، تصريح كرد:‌ امروز زيرساخت خوبي در مترو شهر تهران ايجاد شده و روزانه سه ميليون نفر به وسيله مترو تهران تردد مي كنند، اين در حاليست كه اگر بودجه مصوب مجلس از سوي دولت به شهرداري تزريق شده بود، جابجايي روزانه 10 ميليون نفر محقق مي شد. جا ماندن 7ميليون نفر از حمل و نقل عمومي سبب شده تا آن ها در سطح شهر و با وسيله نقليه شخصي تردد مي كنند. از سوي ديگر، منابع بانكي به جاي قرار گرفتن در مسير گسترش حمل و نقل عمومي به صورت وام با سود بالا ارائه گشت. نمونه آخر آن 100 هزار وام خودرويي بود كه دولت براي نجات خودروسازان داخلي از فشار و اصرار جهت ارتقاي كيفيت ارائه كرد تا مديران دولتي خودروسازان بدون هيچ دغدغه اي تنها در انديشه كسب درآمد از بازار انحصاري خودرو در كشور باشند.

خودروهاي فرسوده اي كه از چرخه خارج نمي شوند

خودروساز داخلي مي بايست به ازاي ساخت هر خودرو، يك خودرو فرسوده را از چرخه خارج كند. اين يك مصوبه قانوني است كه با وجود اخذ عوارض از مصرف كننده همچنان مسكوت مانده است. از دگر سو، دولت موظف است براساس قانون به ازاي واردات هر خودرو 4 خودرو فرسوده را از چرخه حمل و نقل عمومي خارج كند. در اين مورد هم دولت از خريدار خودرو وارداتي عوارض خروج 4 خودرو را در زمان خريد دريافت مي كند، اما بخش دوم قانون كه خارج كردن خودرو فرسوده است، توسط دولتي عملياتي نمي شود.

نگاه سياسي دولت ها به مقوله خدمت رساني

طي 10سال اخير نگاه دولت ها به پديده اي اجتماعي و خدمت رساني به مردم با چاشني سياست ممزوج بوده و طراز منافع سياسي، شاخصي براي تن دادن يا ندان به قوانيني است كه اجرايي شدن آن گره هاي زندگي شهري مردم را مي گشايد. چيزي كه عيان است اينكه ترافيك با زندگي پايتخت نشينان عجين شده و براي گره گشايي از زندگي مردم، دولت بايد تصميم خود را بگيرد. تن دادن به مصوبات قانوني يا نگريستن به پديده هاي اجتماعي از لنز سياسي.