سرویس جهان مشرق- ترامپ روز دوشنبه ویرایش جدیدی از دستور اجرایی ممنوعینت 90 روزه ورود مهاجران را امضا کرد.
در این دستور، نام کشور عراق حذف شده و علاوه بر این جزئیاتی برای اجرای منطقی آن اضافه شده، مثل اینکه دستور شامل افرادی که تا پیش از اجرا یعنی قبل از 16 مارس ویزا دریافت کرده‌اند یا اقامت قانونی یا گرین‌کارت دارند، نی‌شود.
جان کِلی وزیر امنیت داخلی پیش‌تر گفته بود در مورد اعتراضاتی که به دستور پیشین شده، مشورت‌هایی کرده است و حالا به نظر می‌رسد این مشورت‌ها جواب داده است.
اکنون گفته می‌شود دولت عراق حاضر شده است همکاری‌های امنیتی با جامعه اطلاعاتی آمریکا انجام دهد و داده‌های خود را در مورد شهروندان مهاجر با دولت آمریکا به اشتراک بگذارد.
اما این همه ماجرا نیست. قراردادهایی که در دوره بوش و پس از اشغال عراق با مجوز دولت نظامی منعقد شده است و بسیاری از حوزه‌های اقتصادی و پروژه‌های کلان به شرکت‌های آمریکایی (بعضاً زیان‌ده در خاک ایالات متحده) واگذار شد، پای مدیران و مهندسان آمریکایی را به خاک عراق باز کرده و تداوم این قراردادها مستلزم تسهیل در رفت‌وآمد میان دو کشور است.
اما پرسش اصلی این است که دولت ایران در فاصله حدوداً چهل روزه میان دو دستور برای مقابله با آن چه کرده است؟ قطعاً دو بستر امنیتی و اقتصادی که برای عراق فراهم بوده، برای دولت ما در دسترس نبوده است، اما ...
اولین واکنش دولت ایران، موضع‌گیری قاسمی سخنگوی وزارت خارجه بود. وی گفت دولت جمهوری اسلامی ایران برای پاسداری از حرمت و شأن تمامی آحاد ملت بزرگ ایران در داخل و خارج از کشور، با رصد دقیق آثار کوتاه و میان مدت تصمیم دولت ایالات متحده بر اتباع ایران، اقدامات متناسب حقوقی، کنسولی و سیاسی معمول خواهد داشت و ضمن احترام به مردم آمریکا و تمایز میان آنها و سیاست های خصمانه دولت ایالات متحده، برای حمایت از حقوق شهروندان خود تا زمان برطرف شدن محدودیت های توهین آمیز ایالات متحده علیه اتباع ایران، اصل عمل متقابل را اجرا می‌نماید.
فردای آن روز، وزیر خارجه نیز موضع‌گیری مشابهی انجام داد و افزود قانون محدودیت ورود مسلمانان به آمریکا در تاریخ به عنوان هدیه‌ای بزرگ به افراط‌گرایان و حامیان آنها ثبت خواهد شد. جامعه جهانی به گفتگو و همکاری برای پرداختن به ریشه‌های خشونت و تروریسم به شیوه‌ای جامع و فراگیر نیاز دارد.
پس از این نیز وزارت خارجه برای اینکه شیرینی تعلیق قانون را به کام جامعه آمریکایی بچشاند، اجازه ورود کشتی‌گیران آمریکایی را برای مسابقات کرمانشاه صادر کرد.
این اقدامات شاید لازم بود، اما آیا کافی هم بود؟ قطعاً خیر.
اولاً آیا به مضرات اقدام متقابل در این زمینه توجه شده است؟ پاسخ دکتر فؤاد ایزدی به این پرسش، منفی است: «سیستم وزارت خارجه ما در این حوزه هوشمند عمل نمی‌کند چون در صورت اقدام متقابل ایران، بسیاری از اتباع آمریکایی علاقه‌مند به جمهوری اسلامی نیز از ورود به کشورمان محروم خواهند شد.»
دولت ایران گزینه‌های دیگری نیز داشت:
1- وزارت خارجه می‌توانست به سرعت و بدون اینکه منتظر باشد تا ببیند منتقدان داخلی ترامپ چگونه در برابر این دستور اجرایی مانع‌تراشی می‌کنند، نشستی ائتلاف‌گونه با کشورهایی که در فهرست ممنوعیت مهاجرت به آمریکا قرار گرفته بودند و کشورهایی که ممکن است در دستور اجرایی بعدی مشمول این ممنوعیت شوند، برگزار کند. این اقدام می‌توانست هزینه اقدام ترامپ را افزایش داده و فشار سیاسی بر واشینگتن را بیشتر نماید.
2- وزارت خارجه می‌توانست با همکاری وزارت‌خانه‌های اقتصادی، امتیازات ویژه‌ای برای کارآفرینان ایرانیِ مقیم آمریکا قرار دهد تا از طریق نمایندگان خود در ایران سرمایه‌گذاری کنند. این خروج سرمایه از آمریکا در صورتی که از طریق رسانه‌های معتبر غربی و مرتبط با ایران، رسانه‌ای می‌شد، دولت جدید آمریکا را به تجدید نظر وامی‌داشت.
شاید حتی در صورت انجام این اقدامات، ترامپ باز هم ممنوعیت ورود مهاجران ایرانی را در دستور دوم امضا می‌کرد، اما به هر حال افزایش فشارها موجب می‌شد مستأجران جدید کاخ سفید، در پله‌های بعدی با احتیاط بیشتری حرکت کنند.
منابع:
http://www.nbcnews.com/politics/white-house/president-trump-signs-new-immigration-executive-order-n724276
https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2017/03/06/executive-order-protecting-nation-foreign-terrorist-entry-united-states
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/11/09/1310703