به گزارش سرویس جامعه مشرق، محیط زیست در سالی که گذشت با فراز و نشیب های بسیاری همراه بود. از ریزگردهای عربی و داخلی که گویا قرار نیست به این زودی ها استان های جنوبی کشور را ترک کنند، تا آلودگی هوای کلانشهرهایی چون تهران که نیمی از سال را برای شهرنشینان و اهالی پایتخت به جهنم تبدیل می کند. در این بین اگر از بین رفتن جنگل های بلوط، خشک شدن تالاب ها و اجرای طرح های ضد محیط زیستی در کشور را هم به لیست دغدغه ها اضافه کنیم بر بار مسئولیت این دستگاه حاکمیتی اضافه می شود؛ سازمانی که باید بر عملکرد تمامی دستگاهها نظارت داشته باشد و برای صیانت از محیط زیست مردم از سیاسی کاری ها به دور باشد.
در این گزارش نگاهی گذرا خواهیم داشت به یکسال عملکرد و اتفاقات سازمان حفاظت محیط زیست تا با مرور اتفاقات گذشته راه روشنی برای آینده این سازمان پر اهمیت باز شود.
دستور ویژه رئیس جمهور برای صیانت از جنگل های بلوط
آتش سوزی جنگل های بلوط شاید اولین چالش محیط زیست در سال ۹۵بود. جنگل هایی که هر از گاهی در آتش بی توجهی مردم و مسئولان می سوزند و خسارت های سنگینی به محیط زیست طبیعی وارد می کنند. اوایل اردیبهشت ماه هم بخشی از جنگل های بلوط در آتش سوختند تا در نهایت رئیس جمهور شخصا وارد گود شود و در دستوری به معاون خود، خواستار رسیدگی فوری برای صیانت از جنگل های بلوط شود.
معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ۲۳اردیبهشت ماه این خبر را اعلام کرد و گفت:روحانی دستور ویژه ای برای حفاظت از جنگل های بلوط داده است و به شدت موضوع را پیگیری می کند. با اینحال رصد اخبار در ماههای بعد نشان میدهد، گویا دستور و پیگیری ویژه رئیس جمهور هم کمکی به جنگل های بکر بلوط در لرستان و کردستان نکرد و بازهم آتش بی توجهی به جان منابع بکر طبیعی این مناطق افتاد.
معرفی داعش به عنوان متهم اصلی گرد و غبار در خوزستان
روزهای پایانی خرداد ماه با شروع دوباره گردو غبار در استان های جنوبی کشور همراه بود. پدیده ای که تا چندی پیش تنها تابستان ها مهمان استان های جنوبی بود وحالا تمام ایام سال به عنوان بخشی از دغدغه های روزمره مردم خطه جنوب همراهی شان می کند. گرد و غباری که به اذعان کارشناسان بیشتر منشا داخلی دارد و ناشی از خشک شدن تالاب های داخلی است. اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با حضور در یک گفتگوی ویژه خبری با نادیده گرفتن کم کاری های دولت در از بین بردن کانون های داخلی ریزگرد ساده ترین راه را برای توجیه مشکلات پیش رو انتخاب کرد و داعش را به عنوان متهم اصلی ایجاد پدیده ریزگردها اعلام کرد.
ابتکار با تاکید بر اینکه حضور داعش در بخش های گسترده ای از عراق امکان مالچ پاشی و مبارزه با ریز گردها را در خاک عراق گرفته است، حل شدن مشکل ریزگردها و بازگشت تنفس شهروندان خوزستانی به حالت عادی را منوط به نابودی داعش در عراق دانست.
پشت گوش انداختن مصوبه شورای عالی امنیت ملی
با شروع فصل گرما بازهم نوبت به ریزگردها و گرد وغبار بود که فضای شهرهای جنوبی کشور را پر کنند و نفس مردم جنوب کشور به ویژه خوزستانی ها را به شماره اندازد. درحالیکه گرد و غبار خوزستان و دیگر استان های جنوبی را در برگرفته است، مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست با نادیده انگاشتن کانون های داخلی ریزگرد، تقصیر را به گردن کانون های خارجی و داعش می اندازند تا به نحوی از زیر بار کم کاری ها شانه خالی کنند.
ریزگردها همچنان ریه های مردم خوزستان را پر می کنند تا اینکه خبرها حکایت از مصوبه ای می دهند که توسط سازمان حفاظت محیط زیست پشت گوش انداخته شده است. شورای عالی آب در بیست و پنجمین جلسه خود به مصوبه ای از شورای عالی امنیت ملی اشاره می کند که متاسفانه توسط سازمان حفاظت محیط زیست اجرایی نشده و زهاب حاصل از واحدهای کشت و صنعت نیشکر امیرکبیر و میرزاکوچک خان به مخزن شماره ۵هورالعظیم وارد نشده است.
بی خبری محیط زیست از منقضی شدن قانون مقابله با ریزگردها
بی خبری سازمان حفاظت محیط زیست از منقضی شدن قانونی که در دولت قبل برای مقابله با ریزگردها به تصویب رسیده بود، از دیگر اتفاقات سریالی محیط زیست در سال ۹۵بودکه از بی اهمیت بودن حمله ریزگردها به شهرهای ایران از نگاه مسئولان این سازمان حکایت دارد.
معصومه ابتکار در پنجمین ماه سال با نگارش نامه ای خطاب به معاون اول رئیس جمهور از منقضی شدن مصوبه دولت قبل برای تشکیل کارگروه مبارزه با ریزگردها خبر می دهد و اینکه مصوبه قبلی اسفند ماه سال گذشته به پایان رسیده و در حال حاضر برنامه و بودجه ای برای مقابله با این پدیده وجود ندارد. اقرار نامه ابتکار خطاب به جهانگیری باعث می شود تا دولت دست به کار شده و با نادیده گرفتن این خلا۵ماهه، سرانجام آیین نامه اجرایی آمادگی مقابله با پدیده گرد و غبار را تصویب و در تاریخ دهم مرداد ماه توسط معاون اول رئیس جمهور برای اجرا به دستگاهها ابلاغ کند.
پیشنهاد کاهش آلودگی هوا با تعطیلی مدارس
با عبور از بحران گرد و غبار در فصل تابستان اینبار نوبت به وارونگی هوا و افزایش ذرات معلق ناشی از آن در فضای کلانشهرها به ویژه تهران است تا سازمان حفاظت محیط زیست را وارد چالش جدیدی کند. هر ساله با آغاز فصل سرما و وقوع پدیده وارونگی، آلودگی هوا در شهرهای بزرگ به معضلی حل ناشدنی تبدیل می شود که متاسفانه دولت ها در طول این سال ها اقدام مثبتی برای فائق آمدن بر آن انجام نداده اند.
هنوز یک هفته ای به پایان شهریور ماه و بازگشایی مدارس باقی مانده است که یکی از معاونین سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهادی عجیب برای کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها ارائه می دهد و آن تعطیلی دو هفته ای مدارس در پاییز و زمستان است.
حتی سازمان حفاظت محیط زیست در پیشنهادی به دولت خواستار در نظر گرفتن تعطیلات دو هفته ای برای مدارس می شود و از دولت می خواهد تا این بند را در مصوبه مدیریت ساعات کار ادارات و مدارس اعمال کند.
اگرچه این پیشنهاد هیچگاه توسط دولت عملی نشد، اما انتقادات زیادی به سازمان حفاظت محیط زیست وارد شد تا به جای اتخاذ تصمیمات غیر کارشناسی فکری اساسی به حال از بین بردن عوامل اصلی آلایندگی در کلانشهرها کند.
اعلام وصول طرح تشکیل وزارت محیط زیست در مجلس
یازدهم مهر ماه است و آلودگی هوا در کلانشهرها به معضلی برای مردم تبدیل شده است. سازمان حفاظت محیط زیست هم مانند سال های قبل برنامه ای برای کاهش ذرات معلق در هوا ندارد و تمام امیدش به تعطیلی مدارس، بارش باران یا وزش بادی است تا بحران را از سر شهرهای بزرگ دور کند. در این بین اما تعدادی از نمایندگان مجلس که از عملکرد رئیس سازمان و پاسخگو نبودن او در قبال مشکلات موجود به ستوه آمده اند، رای به تشکیل وزارت خانه ای تحت عنوان وزارت محیط زیست می دهند تا شاید وزیر خود را در برابر نمایندگان مردم پاسخگو بداند و در برابر کم کاری هایش بتوان او را در صحن مجلس مورد بازخواست قرار داد.
بر اساس این طرح دو سازمان امور اراضی و منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست با هم ادغام خواهند شد تا درنهایت وزارتخانه ای به نام محیط زیست به بدنه دولت اضافه شود. اگرچه این طرح هیچگاه به صورت جدی در صحن مجلس مطرح نشد، اما با هربار کوتاهی رئیس سازمان در موضوعات مختلف، توسط نمایندگان مطرح شد.
از پرکردن دریاچه ارومیه با فاضلاب تا توقف احیا توسط دولت
مردم ارومیه قول احیای دریاچه ارومیه توسط رئیس جمهور، آنهم در دوران تبلیغات ریاست جمهوری را هرگز از یاد نخواهند برد. دریاچه ای ملی که روحانی بارها در تبلیغات خود، وعده به احیای آن داده بود.
آبان ماه اما خبرهای خوبی از دریاچه ارومیه و روند احیای آن برای ساکنین ارومیه و دوستداران محیط زیست به همراه نداشت. قاضی پور نماینده جنجالی مردم ارومیه از پر شدن این دریاچه با آب فاضلاب و پساب های صنعتی پرده برداشت و وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست را دو قاتل و مقصر اصلی در مرگ این میراث ملی معرفی کرد.
چند روزی از این اظهارات جنجالی نگذشته بودکه عیسی کلانتری دبیر کارگروه و مجری طرح ملی نجات دریاچه ارومیه از توقف طرح احیای دریاچه خبر داد و نبود اعتبارات را عامل این توقف ناخواسته اعلام کرد. توقفی که یکی دیگر از وعده های رئیس جمهور را در حد وعده باقی گذاشت تا مردم ارومیه امیدی به بازگشت این سرمایه ملی به چرخه طبیعت نداشته باشند.
سریال دستگیری مدیران رشوه گیر
آبان پر چالش برای مدیران محیط زیست به نیمه دوم رسیده بود که خبر بازداشت «عزیز ع.» رئیس اداره کل محیط زیست پاکدشت توسط دادستان عمومی و انقلاب این شهرستان به رسانه ها کشیده شد. این مدیر رده بالا برای فک پلمب یکی از تالارهای متخلف از صاحبت تالار رشوه گرفته بود و بازداشتش سر و صدای زیادی در بین دوستداران محیط زیست به پا کرد.
بازداشت مدیران محیط زیست درایستگاه پاکدشت توقف نکرد و پس از آن بازداشت رئیس محیط زیست شمیرانات جنجالی دوباره به پا کرد تا این سوال در ذهن ها شکل بگیرد که چند درصد از احکام محیط زیست با پول خریده شده و حق مردم و محیط زیست با رشوه خواری برخی مدیران پایمال می شود.
سفر به مراکش در اوج آلودگی هوا
هفته آخر آبان است و تهرانی ها برای شش روز متوالی با آلودگی شدید هوا دست و پنجه نرم می کنند. هوای تهران یک هفته ای است که دچار وارونگی شده و دید افقی به چند متر کاهش یافته است. در این بین خانم رئیس به جای اندیشیدن تدبیری برای کاهش آلودگی هوا راهی مراکش می شود و پایتخت نشینان را با آلودگی هوا و ذرات معلق مانده در هوا تنها می گذارد.
سفری که انتقادات بسیاری را به همراه دارد. منتقدانی که خواستار رسیدگی ابتکار به وضعیت اسفناک مردم محبوس مانده در دود هستند و در این وضعیت رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شرکت در کنفرانس بین المللی تغییرات آب و هوا را به مشکلات مردم ترجیح داده و راهی مراکش شده است.
خواب زمستانی ابتکار برای کمک به حل آلودگی هوا
نهمین ماه سال به نیمه نزدیک شده است. از یک سو آلودگی هوا کلانشهرها را درگیر کرده و از سوی دیگر ریز گردها هر از گاهی به سراغ شهرهای جنوبی می آیند. سرانجام دولت به فکر تدبیر می افتد و در جلسه ای هزار میلیارد ریال برای کنترل ریزگردها و آلودگی هوا تخصیص می دهد. با انتشار مصوبه دولت بازهم چشم های دوستداران محیط زیست از اینکه سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد دهنده این بودجه و راهکارها نبوده است گرد می شود.
بودجه با پیشنهاد معاون اجرایی رئیس جمهوری تعیین و تصویب می شود تا بار دیگر نام سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان سازمانی با دغدغه های غیر محیط زیستی در ذهن مردم ثبت شود.
دعوا بر سر گورخرها!
آخرین تنش ها در بهمن ماه، بین نعمت زاده و ابتکار سر می گیرد. وزیر صنعت معدن و تجارت با گلایه از ممانعت سازمان حفاظت محیط زیست برای برداشت از برخی معادن می گوید: در هیچ جای دنیا اینگونه نیست که فعالیت معدنی به خاطر حفاظت از محیط زیست انجام نشود. برای عبور چهار گور خر، بر روی معدن بهرام گور دست گذاشته اند و اجازه ادامه کار نمی دهند. نعمت زاده بعد از این نامه ای هم به روحانی نوشت و از ۳۰نقطه معدنی نام برد که محیط زیست اجازه برداشت از آنها را نمی دهد.
اثبات احیای هورالعظیم با ماهی پرورشی و ماهیگیران خاص
اسفند به نیمه رسیده است و بحران گردو غبار در خوزستان همچنان ادامه دارد. کارشناسان همچنان کانون های داخلی را دلیل اصلی بروز این پدیده می دانند و مسئولان در پی انکار به دنبال توجیهی برای اثبات حقانیت خود می گردند.
سرانجام مسئولان محیط زیست اهواز برای اثبات ادعای رئیس سازمان مبنی بر احیا و آبگیری هور، عده ای از خبرنگاران را با خود همراه می کنند تا از بخشی از مناطق هور که به تازگی آبگیری شده اند و با ماهی پرورشی پر شده بازدید کنند. عده ای هم در نقش ماهیگیر مشغول به ماهیگیری می شوند و مقابل دوربین های رسانه های همسو رژه می روند.
این اقدام ابتکار و تاکید او بر احیای تالاب هورالعظیم در نشست بررسی این بحران در اهواز، داد نماینده اصلاح طلب این شهر را هم بلند می کند. علی ساری در مقابل ابتکار می ایستد و با صدای بلند فریاد می زند:چرا دروغ می گویی!؟ کجای هورآب دارد که ما نمی بینیم.
کوچ نجومی بگیر نام آشنا به صندوق ملی محیط زیست
هنوز خاطره حقوق های نجومی از ذهن ها پاک نشده است که خبری جنجالی به سر تیتر رسانه ها می آِید. صفدر حسینی نجومی بگیر نام آشنای دولت برای ریاست هیئت مدیره صندوق ملی محیط زیست انتخاب شود. انتخابی که تعجب خیلی ها را بر انگیخت و با رسانه ای شدن آن حسینی را واداشت تا از پذیرش این مسئولیت عذرخواهی کند و جای خود را به محمد مجابی معاون رئیس سازمان بدهد.
چراغ سبز محیط زیست برای ورود شکارچیان خارجی
تنها چهار روز به پایان سال باقی مانده که خبری جنجالی از چراغ سبز محیط زیست به شکارچیان خارجی به گوش می رسد. سازمان حفاظت محیط زیست چند قرق اختصاصی را برای شکارچیان خارجی در نظر گرفته و راه را برای برگزاری تورهای شکار خارجی باز گذاشته است.
به گفته علی تیموری مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست، طی سه سال گذشته بخشی از مناطق آزاد حیات وحش بصورت موقت در استانهای یزد، کرمان و سمنان در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی قرار گرفته است؛ قرق هایی که بر اساس ارزیابی های صورت گرفته درآنها، انواع گونه های حیات وحش اعم از قوچ، میش، کَل و بز رشدی چشم گیر داشته اند و راه را برای ورود شکارچیان آنهم از نوع خارجی اش باز کرده اند.