در شرایطی که این اقدام در حد تفاهم نامه است و هنوز منجر به قرارداد نشده اما امضای آن با حضور وزیر صنعت صورت گرفته و دولتی‌ها از این موضوع هم برای تبلیغ انتخاباتی بی‌نصیب نماندند.

به گفته هاشم یکه زارع، مدیر عامل ایران خودرو سرمایه گذاری لازم برای اجرای قرارداد بیش از 10 هزار میلیارد ریال برآورد شده و نخستین محصول این قرارداد در نیمه دوم سال 98 وارد بازار ایران شود که البته باید دید این تفاهم‌نامه چه زمانی قطعی و به قرارداد تبدیل خواهد شد.

تفاهم‌نامه امروز در حالی امروز به امضا رسید که قرارداد مهر ماه 93 ایران خودرو با «واو را» طراح آلمانی به نتیجه‌ای نرسیده است. این در حالی است که قرارداد «واو را» چهار ساله منعقد شده و یکه زارع در آن زمان گفته بود که طی 3 تا 4 سال آینده می‌توانیم طراحی خودرو‌های خودمان را با استفاده از مشاوره طراح آلمانی و تیم کارشناسی ایرانی انجام دهیم.

وی طراحی خودرو شامل طراحی بدنه، قوای محرکه، سیستم الکترونیکی، سیستم تعلیق و تزئینات خودرو را به عنوان مسائل مورد توافق با «واو را» اعلام کرده و گفته بود: در کنار این طراح آلمانی، دستیارانی از کارشناسان ایرانی قرار خواهیم داد تا بعد از 3 تا 4 سال خودشان بتوانند به طراحی خودرو بپردازند.

وی اعلام کرده بود: «واو را» به صورت شخصی به ایران سفر کرده و در واقع به عنوان نماینده شرکت مشخصی به اینجا نیامده است.

یکه زارع همچنین از همراهی یک تیم 10 نفره به همراه «واو را» در حضور در ایران خبر داده و گفته بود: تیمی که به همراه «واو را» به ایران می‌آید در زمینه‌های مختلف مانند قیمت تمام‌شده خودرو، صادرات، فرآیند تولید و کیفیت تخصص دارند و در استخدام ایران‌ خودرو خواهند بود.

قرار بود در همکاری ایران خودرو با طراح آلمانی، دو پلت‌فرم جدید در ایران‌ خودرو طراحی شود و بر روی هر پلت‌فرم نیز تولید خودروهای جدید صورت گیرد.

این موضوع در حالی مطرح شد که حال با گذشت حدود 3 سال از این قرارداد هنوز هیچ نتیجه‌ای در مورد آن مشاهده نشده و در این شرایط، ایران خودرو امروز یک تفاهم‌نامه 10 جانبه را به امضا رساند که البته برای تبدیل شدن به قرارداد نیازمند گذشت زمان و مذاکره با شرکت‌های خارجی است تا مشخص شود که این مذاکره به نتیجه خواهد رسید یا به سرنوشت قرارداد «واو را» مبتلا می‌شود.

ضمن آنکه اگر قرارداد منعقد شده با طراح آلمانی به مرحله اجرا رسیده بود این روزها باید منتظر معرفی پلت فرم جدید ایران خودرو می‌بودیم، پلت فرمی که قرار بود متعلق به ایران خودرو باشد اما حالا مشخص نیست در تفاهم‌نامه 10 جانبه مالکیت پلت‌فرم متعلق به چه طرفی باشد.

* پروژه‌های دقیقه نودی دولت در صنعت خودروسازی

با نزدیک شدن به روز انتخابات و از آنجا که تولید خودروی با کیفیت و قیمت مناسب یکی از مطالبات مردم از دولت و صنعت خودروسازی است، هر چند روز یک بار شاهد افتتاح خط تولید،‌ رونمایی و یا امضای تفاهم‌نامه در صنعت خودرو هستیم. پروژه‌هایی که برای به سرانجام رسیدن نیازمند گذران وقت و انجام مذاکره با طرف‌های خارجی هستند.

در این شرایط این سوال مطرح است که چرا این اقدامات طی سال‌های گذشته صورت نگرفته و حالا در روزهای پایانی دولت شاهد کلید خوردن پشت سر آنها هستیم؟

مطرح شدن پروژه‌ای جدید در صنعت خودرو در حد امضای یک تفاهم‌نامه برای طراحی پلت فرم خودرو در شرایطی که مالکیت آن مبهم است، پس از آن صورت گرفته که انتقادات زیادی نسبت به افتتاح خط مونتاژ یک خودروی فرانسوی با حضور رئیس جمهور مطرح شد.

به گفته کارشناسان، خبر تولید پژو 2008 در حالی مطرح شد که هنوز هیچ برنامه‌ریزی مشخصی بین پژو و قطعه‌سازان ایرانی برای تولید قطعات صورت نگرفته و در استفاده از توان ساخت داخل در این پروژه ابهامات زیادی وجود دارد.

به این ترتیب اگر طی سال‌های گذشته برای طراحی و تولید پلت‌فرم داخلی و خودروهای جدید اقدام می شد حالا به جای امضای تفاهم‌نامه در قالب یک حرکت انتخاباتی شاهد تولید خودرویی با قیمت و کیفیت مناسب بودیم که می‌توانست کام مردم به شدت ناراضی از کیفیت و قیمت خودروهای داخلی را شیرین کند.

* طراحان ایرانی به دلیل نبود کار به شرکت‌های آمریکایی پیوستند

باید توجه داشت که طراحی خودرو قطعاً اقدام قابل توجه و مهمی در صنعت خودروسازی محسوب می‌شود اما در این زمینه باید ضمن پرهیز از هرگونه شتاب زدگی در مذاکرات خارجی، به استفاده از توان داخل نیز توجه ویژه شود. در این زمینه باید تکلیف مالکیت پلت فرم مشخص باشد و فضای مناسب برای فعال شدن مهندسان و طراحان ایرانی فراهم شود، چرا که طراحان ایرانی از توان بالایی برخوردارند چنانچه شاهد حضور طراحان کشورمان در بزرگترین شرکت‌های خودروساز خارجی هستیم.

هرچند در تفاهم‌نامه امروز ایران خودرو، نام دانشگاه های صنعتی شریف و امیرکبیر نیز عنوان شده اما باید دید در عالم واقع چه سهمی از کار به این بخش‌ها می‌رسد.

کم‌کاری خودروسازان در طراحی پلت‌فرم خودرو در حالی طی سال‌های گذشته اتفاق افتاده که نمی‌توان بهانه‌ای مانند تحریم‌ها را عاملی برای عقب افتادگی در این بخش عنوان کرد. هرچند اگر این بهانه نیز مطرح شود باید به تأکید دولتی‌ها بر گشایش‌های صورت گرفته در دوران پسابرجام اشاره کنیم.

باید توجه داشت که طراحی خودرو جزء مواردی است که در تحریم‌های کاخ سفید به آن اشاره‌ای نشده است و در حال حاضر شرکت‌های خارجی زیادی آماده همکاری با ایران در این خصوص هستند تا آخرین حلقه تکنولوژی تولید خودرو در ایران از این طریق تکمیل شود.

با وجود طراحی رانا و دنا با مشارکت مهندسان ایرانی در دوران تحریم، باز هم شاهد آن بودیم که به دلیل نبود کار در زمینه طراحی خودرو، بسیاری از این مهندسان از ایران خارج شده و به آمریکا و  استرالیا رفته‌اند و در حال حاضر در شرکت‌های معروفی مانند بوئینگ آمریکا و یا فورد استرالیا مشغول به کار هستند.

بنابراین طراحان ماهری می‌توانند در صنعت خودرو ایران نقش آفرین باشند که بی توجهی به آنها باعث خروج بیشتر مهندسان نخبه ایرانی از کشور خواهد شد.