به گزارش مشرق، چندی پیش یکی از شهروندان با مراجعه به تحریریه روزنامه «خراسان رضوی» گلایه ای را مطرح کرد؛ موضوع گلایه او درباره وضعیت و عملکرد آمبولانس های خصوصی بود و این شهروند از مواردی همچون وجود نداشتن تجهیزات پزشکی کافی در این آمبولانس ها و همچنین استفاده از خودروهای غیر استاندارد و گاه از رده خارج به عنوان آمبولانس، گلایه هایی را بیان کرد. توضیحات این شهروند ما را بر آن داشت تا به صورت نامحسوس به بررسی وضعیت این دست از آمبولانس ها بپردازیم.
صدور گواهی فوت معتبر برای آدم زنده!
به دیوار، نرده های در ورودی، سنگ فرش های پیاده رو و حتی پایه های تابلوی توقف ممنوع اطراف بیمارستان هم رحم نکرده اند. تقریبا هرجایی که سر بگردانی با برچسب های تبلیغاتی آمبولانس های خصوصی مواجه می شوی؛ شرکت هایی که اغلبشان غیرمجاز هستند و آزادانه به فعالیت می پردازند.
چند روز طول می کشد تا اعتماد یکی از رابط های این شرکت ها در یکی از بیمارستان های معروف دولتی مشهد را جلب کنم تا با من برای تهیه گزارشم همکاری کند. ابتدا به عنوان فردی که پدربزرگش بیمار قلبی است و می خواهد او را از بیمارستان امام رضا (ع) مشهد به یکی از بیمارستان های تهران منتقل کند، با چند مورد از آمبولانس های خصوصی غیرمجاز تماس می گیرم و به هوای این که باید اول آمبولانس را ببینم با آن ها قرار می گذارم.
اولین قرار برای نیم ساعت دیگر است، در همین زمان با رابط سر صحبت را باز می کنم تا این که بحث به جایی می رسد که او می گوید برخی از این آمبولانس دارها حتی گواهی فوت هم ارائه می کنند، به او می گویم با یکی از این افراد تماس بگیرد و برای گواهی فوت هم گفت و گو کند. با تماسی کوتاه برای پدر بزرگ مرده خیالی من، تنها با دریافت ۲۵۰ هزار تومان و بدون دیدن او و فقط با دریافت کپی شناسنامه و کارت ملی گواهی فوت صادر می شود و قرار می گذاریم که گواهی فوت را دریافت کنیم.
کمی دیگر منتظر آمبولانس می مانیم که ناگهان به ذهنم خطور می کند ببینم آیا برای خودم هم می توانم گواهی فوت بگیرم یا نه! به همین دلیل به واسطه آن رابط با یکی دیگر از این افراد تماس می گیرم و موضوع را با او در میان می گذارم، در کمال تعجب و بدون هیچ اما و اگری به رابطم می گوید که با من قیمت گواهی را یک میلیون تومان طی کند، ۲۵۰ هزار تومان را خود رابط بردارد و ۵۰۰ هزار تومان هم به دکتر می دهند. می گوید مشخصاتم را برایش پیامک کنم تا زمانی که برای گرفتن گواهی می روم معطل انجام کارها نمانم!
خودروهای اوراقی و تخلفاتی که پایان ندارند
بعد از گذشت نیم ساعت یکی از این آمبولانس‌چی‌های غیرمجاز با خودرویی قدیمی، سر قرار حاضر می شود، کمی درباره بیمار خیالی مان صحبت می کنیم. می گویم این خودرو خیلی قدیمی و اوراقی است، خودروی بهتری ندارید؟ پاسخ می دهد: «خودروی بهتر بخواهی برایت جور می کنم ولی این ماشین خوراک جاده است، نرم و بدون لرزه، چون خودروی کوچکی است و تکان ندارد در حالی که خودروهای جدید که اورژانس ۱۱۵ هم از آن‌ها استفاده می کند، وقتی وارد جاده می شود تکان های زیادی دارد که برای بیمار خوب نیست. »
به یکی از این افراد می گویم: «بیمار من به دلیل مشکل قلبی نیاز به تجهیزات کامل دارد، آیا شما این تجهیزات را دارید؟ با اعتماد به نفس زیادی پاسخ می دهد: دستگاه های معمول را داریم، یک سری وسایل مانند دستگاه دی سی شوک، هیچ وقت به کار نمی آید و صرفا هزینه ات را زیاد می کند ولی اگر بخواهی می توانیم آن ها را هم اجاره و روی آمبولانس نصب کنیم.»
داخل آمبولانس را نگاه می کنم، با چند تکه نئوپان قفسه هایی را بالای سر تختی قدیمی نصب کرده اند و در همان فضای تنگ، تشک های کوچکی را هم به عنوان صندلی پزشک یا پرستار همراه در کنار تخت جا داده اند که البته با وجود چند حلقه لاستیک و وسایل دیگر، بیشتر آن فضا شبیه انباری است.
صحبتمان به بحث قیمت می رسد، می گوید اگر همین خودرو را بخواهی تا تهران می شود یک میلیون و چهارصد هزار تومان، خودروی «هایس» بخواهی یک میلیون و نهصد هزار تومان می شود و «میتسوبیشی» هم صد هزار تومان از قیمت هایس کمتر است. کمی روی قیمت ها مردد می شوم و می گویم که با چند نفر دیگر هم باید مشورت کنم که در جوابم می گوید: اگر بیمه تکمیلی هم باشی ما فاکتور تحویلت می دهیم تا ۸۰ درصد هزینه ای که می پردازی را از محل بیمه پس بگیری.
می گویم می توانی قیمت را بالاتر بزنی تا مبلغ بیشتری دستم را بگیرد که او در کمال ناباوری و بدون هیچ فکری می گوید: هیچ کسی این کار را نمی کند ولی خب اشکالی ندارد من انجام می دهم، برای مثال می توانم کرایه یک میلیون و پانصد هزارتومانی که از شما می گیرم را سه میلیون تومان فاکتور کنم تا هم پولت برگردد و هم علاوه بر آن، مقداری هم دست خودت را بگیرد.
از او می پرسم در این صورت آخر سال مالی شرکت تان با اداره مالیات به مشکل برنمی خورد؟ که پاسخ می دهد: «شما کاری به این کارها نداشته باش، این چیزها مالیاتش قبلاً پرداخت شده است، همان زمانی که ما مجوزها را می گیریم مالیات یک سال را پرداخت می کنیم، همین طور که ما کار شما را راه می اندازیم، داخل اداره مالیات هم افرادی هستند که کار ما را راه بیندازند.»
به هر شکلی شده متصدی این آمبولانس خصوصی را دست به سر می کنیم و پس از آن رابطم به بهانه انتقال یک مورد فوتی به یکی از روستاهای اطراف اسفراین، با یکی از آمبولانس های خصوصی غیرمجاز تماس می گیرد و قیمت ها را از او می پرسد، آن فرد می گوید: «با مشتری ۷۰۰ هزار تومان طی کن که ۳۰۰ هزار تومانش را خودت برداری و ۴۰۰ هزار تومان هم به ما برسد.»
سرکیسه شدن مردم، کار مشترک آمبولانس های خصوصی و برخی کارکنان بیمارستان
بعد از مشاهده چند آمبولانس و گفت و گو در این باره، به سراغ یکی از مسئولان آمبولانس های خصوصی مجاز که تمایلی به ذکر نام خود ندارد، می رویم. او درباره وضعیت نابسامان آمبولانس های خصوصی در مشهد می گوید: شما یک بار تا مقابل در بیمارستان های دولتی بروید و به نگهبانی یا هر کدام از کارکنان بیمارستان در همان حوالی بگویید که آمبولانس می خواهید، بعد خودتان مشاهده خواهید کرد که از بین آن ها چند نفر، شماره شرکت های خدمات آمبولانسی غیرمجاز را به شما می دهند، جالب تر این که نگهبان های این بیمارستان ها نیز به راحتی اجازه می دهند آمبولانس های غیرمجاز وارد بیمارستان شوند و بیمار را سوار کنند!
او ادامه می دهد: در برخی از بیمارستان های مشهد افرادی مانند نگهبانان یا کارمندان و حتی پرستاران، در کنار کار خودشان دلالی هم می کنند، به این صورت که مثلا اگر تعرفه جاده ای برای هر آمبولانس کیلومتری هزار تومان است، آن ها با بیمار کیلومتری هزار و پانصد یا حتی دو هزار تومان طی می کنند، یعنی نیمی از پولی که از بیمار می گیرند را برای خودشان برمی دارند و بیشتر مردم به این افراد چون نیروی خود بیمارستان هستند اعتماد می کنند و در برخی موارد هزینه ای که بیمار می پردازد به مراتب بیشتر از هزینه یک آمبولانس مجوز دار، با امکانات و استاندارد است. بعضی از کارمندان بیمارستان که دستی بر این کار دارند، برخی اوقات دو سه برابر حقوق ماهانه خود، از این طریق کسب درآمد می کنند.
باز شدن پای آمبولانس های غیرمجاز به بازی های لیگ برتر فوتبال!
او در ادامه موضوعی را مطرح می کند و می گوید: پای این آمبولانس های غیرمجاز به بازی های لیگ برتر فوتبال هم باز شده است، وقتی من این موضوع را دیدم به هیئت فوتبال استان مراجعه و مسئله را به آن ها گوشزد کردم ولی در پاسخ به ما گفتند: مجوزدار بودن و نبودن این ها برای ما مهم نیست، مهم این است که یک آمبولانس کنار زمین باشد، حالا با هر شرایطی.
سوء استفاده از اعتماد مردم
این مدیر یکی از آمبولانس های خصوصی مجاز همچنین درباره بخشی از پول هایی که در حوزه درمان در شهر مشهد بین افراد جابه جا می شود، می گوید: مردم به ما آمبولانسی ها اعتماد کامل دارند، در این حد که به برخی از بیمارها پزشکی معرفی می شود اما در همان مسیر انتقال به بیمارستان، رای همراهش را می زنند و او را برای درمان و انجام عمل پیش دکتر دیگری در بیمارستانی دیگر می برند و از آن دکتر پورسانت می گیرند، در این بین من دیده ام پزشکانی را که برای برخی بیمارانی که به آن ها معرفی می شوند تا یک میلیون تومان هم پول می دهند و خود این پزشکان هم با برخی از شرکت های تولید و توزیع لوازم پزشکی مانند پلاتین و...
رابطه دارند و در ازای معرفی بیمار برای تهیه لوازم عمل، درصدی هم به حساب آن ها توسط آن شرکت واریز می شود.
وی تصریح می کند: وضعیت حوزه درمان در مشهد آشفته تر از این حرف هاست و مسئولان هیچ کاری نمی کنند، اگر این واسطه ها حذف شوند هزینه ها برای بیماران به راحتی به یک سوم قیمت های فعلی کاهش می یابد، ولی اکنون وضعیت چیزی جز معامله با جان بیماران نیست.
از او می پرسم که چرا موضوع را به دانشگاه علوم پزشکی اطلاع نمی دهید و از طریق آن ها پیگیری نمی کنید که در پاسخ می گوید: ما این موضوع را از دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم چندین مرتبه پیگیری کردیم و حتی تصاویر این آمبولانس ها را هم برایشان برده ایم و آن ها می دانند جریان از چه قرار است ولی هیچ اقدامی انجام نداده اند.
مسئول رسیدگی به آمبولانس ها مصاحبه تلفنی نمی کند!
برای پیگیری موضوعات مطرح شده به سراغ مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مشهد می رویم و با دکتر سید علی اکبر شمسیان، قائم مقام رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد موضوع را در میان می گذاریم که وی با بیان این که در این حوزه اطلاعاتی ندارد، ما را به دکتر رضا وفایی نژاد، مدیر حوادث و فوریت های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ارجاع می دهد.
دکتر وفایی نژاد نیز با تایید وجود مشکلات زیاد در زمینه آمبولانس های خصوصی برای پاسخ گویی به سوالات، ما را به مسئول ارتباط با رسانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد ارجاع می دهد که وی نیز ضمن دریافت سوالات ابتدایی ما وعده انجام مصاحبه ای تلفنی با دکتر وفایی نژاد را می دهد.
متاسفانه بعد از چند روز پیگیری تنها پاسخ هایی کوتاه به سوالات ابتدایی و اولیه ما ارائه می شود و مسئولان حاضر به مصاحبه تلفنی و پاسخ به سوالات متعدد ما نمی شوند. در ادامه بخشی از سوالات ما که دکتر وفایی نژاد به آن پاسخ هایی کوتاه و کلی داده است، می آید:
شرکت های خصوصی ارائه کننده خدمات آمبولانسی و امدادی چه تعدادی هستند و چه تعداد از این شرکت ها مجاز و چه تعداد غیرمجاز است؟
تعداد مراکز مجاز آمبولانس خصوصی ۶ مرکز در منطقه تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی مشهد (شهرستان مشهد و شهرستان های تابعه) است و سایر موارد غیر مجاز می باشد.
ساز و کار فعالیت شرکت های آمبولانس خصوصی چیست؟
فعالیت مراکز آمبولانس بعد از اخذ پروانه فعالیت از دانشگاه علوم پزشکی و سایر ادارات مربوطه مجاز است که به صورت جابه جایی بیماران غیر اورژانسی از مراکز درمانی به منزل و بالعکس صورت می پذیرد.
برای جلوگیری از فعالیت شرکت های خصوصی غیرمجاز چه اقداماتی انجام شده است؟
در زمینه جلوگیری از فعالیت غیرمجازها، مکاتباتی با مراجع قضایی و انتظامی به منظور جلوگیری از تردد و فعالیت آن ها انجام شده است.
خودروهایی که به عنوان آمبولانس مورد استفاده قرار می گیرند باید چه استانداردهایی را دارا باشند؟
استاندارد آمبولانس ۴۳۷۴ است که توسط اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور تدوین شده و توسط وزارتخانه بهداشت و درمان به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ شده است.
ساز و کار فعالیت و همکاری شرکت های آمبولانس خصوصی با بیمارستان های دولتی و خصوصی چگونه است؟
همکاری مراکز آمبولانس با بیمارستان های دولتی و خصوصی در قالب درخواست بیماران برای انتقال به منزل بوده و این مراکز برای انتقال بیماران به سایر مراکز، موظف به داشتن آمبولانس واجد شرایط می باشند.
پیگیری موضوع از دادستانی
پس از دریافت این پاسخ های کلی و بدون توضیح که ما را قانع نکرد و سوالات بیشتری را هم در خصوص وجود مشکلات در این زمینه در ذهن ایجاد کرد، بار دیگر به سراغ دکتر وفایی نژاد می رویم ولی او با بیان این که الان مصاحبه نمی کند بار دیگر ما را به مسئول ارتباط با رسانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد ارجاع می دهد و می گوید هر سوال دیگری را مکتوب ارسال کنید تا بعد ما به آن ها پاسخ دهیم!
پس از بیش از دو هفته پیگیری برای دریافت پاسخ های دانشگاه علوم پزشکی در خصوص وضعیت نابسامان و حتی خطرناک فعالیت آمبولانس های غیر مجاز در مشهد و عدم تمایل مسئول مستقیم این حوزه در علوم پزشکی به انجام مصاحبه و پاسخگویی درباره انجام ندادن وظایف خود برای کنترل و جلوگیری از فعالیت این آمبولانس ها، بر آن شدیم تا موضوع را از مراجع قضایی پیگیری کنیم.
به همین منظور به سراغ سید هادی شریعت یار، معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم می رویم که وی پس از دریافت اطلاعات لازم در این زمینه وعده پیگیری این موضوع را می دهد.