سرویس جهان مشرق- انتخابات زودهنگام بریتانیا به درخواست ترزا می انجام شد و نتایج آن تقریباً غیرمنتظره بود. در حالی که مراکز نظرسنجی تا یک ماه پیش از پیروزی او با اختلاف حتی ۲۰ درصدی خبر می‌دادند، اما او نه تنها نتوانست به هدفش یعنی افزایش کرسی‌های حزب محافظه‌کار در مجلس با بهره‌گیری از فضای برگزیت در بریتانیا برسد، بلکه اکثریت را از دست داد و حالا با ۳۱۹ کرسی مجبور است با یک حزب کمترشناخته‌شده در ایرلند شمالی ائتلاف کند.

۱۰ روز تا آغاز مذاکرات برگزیت باقی‌نمانده که موجی از بی‌ثباتی در لندن شکل گرفته است تا جایی که برخی اعضای حزب کارگر از کوربین خواستند شانس خود را برای نخست‌وزیری با دراختیارداشتن ۲۶۱ کرسی امتحان کند. ترزا که اعلام کرده به دلیل کرسی های بیشتر، تنها حزب او مشروعیت تشکیل دولت ائتلافی را دارد، فعلاً بهترین راه برای پایان دادن به این وضعیت بی‌ثبات، افزایش شتاب کارها می‌بیند. او بلافاصله با ملکه دیدار کرد، با حزب اتحادگرایان دموکرات DUP برای ائتلاف به گفتگو نشست و احتمالاً به سرعت کابینه خود را پس از سهم‌بندی اعلام خواهد کرد.

می پس از دیدار با ملکه با همان لباسی که برای پیروزی مهیا کرده بود در برابر خبرنگاران قرار گرفت و در سخنانی که سعی در عادی نشان‌دادن فضا داشت، از همه خواست «حالا دیگر به سرِ کار برگردیم!» تو گویی اصلاً ترزا می نبود که ناگهان در میانه کار دولت خواستار انتخابات زودهنگام شد!

در گزارش دیگری نتایج تفصیلی انتخابات بریتانیا ارائه خواهد شد اما فعلاً یک پرسش باید پاسخ داده شود: چرا می، مشاورانش و بسیاری از مراکز نظرسنجی نتوانستند پیش بینی درستی از نتایج داشته باشند؟

تمرکز بیش از حد بر برگزیت

تکیه ترزا می به برگزیت برای دو هدف بود: اول اینکه نشان دهد کشورش نیاز به رأی بالای او و حزبش برای پیشبرد موفقیت‌آمیز مذاکرات برگزیت دارد. اما ظاهراً مردم چیز دیگری برداشت کردند. آنها می‌دیدند که همه احزاب در برنامه‌ها و تبلیغات خود پیگیری این مذاکرات را در دستور کار قرار داده‌اند و نتیجه گرفتند از این نظر فرقی ندارد چه کسی اکثریت را به دست آورد.

دوم اینکه ترزا تلاش کرد آرای حزب «استقلال پادشاهی متحد» را از آن خود کند. تصور این بود که با توجه به موفقیت همه پرسی برگزیت، حزب استقلال دیگر برای مردم بریتانیا موضوعیت خود را از دست داده است. این سخن درست بود و ازدست‌رفتن تنها کرسی حزب استقلال در مجلس مؤید آن است اما اینکه عمده آرای حزب استقلال به سبد توری‌ها خواهد ریخت، تصور بیجایی بود.

فقدان برنامه سنجیده و جذاب

کوربین در برنامه‌هایش افزایش ۵ درصدی مالیات ثروتمندان، کاهش شهریه دانشجویان، ملی‌کردن پست و راه آهن را گنجانده بود یعنی برنامه‌هایی که می‌توانست برای چپگرایان و جوانانِ پرشور جذاب باشد، اما ترزا می که بیشترین هوادار را در گروه سنی ۶۵ سال به بالا دارد، پیشنهاد افزایش هزینه بیمه درمانی را در دستور کار داشت، امری که برخلاف شعارهای پیشین او به سالمندان فشار می‌آورد.

مک ترنان از استراتژیست‌های نزدیک به تونی بلر مهمترین دلیل در به دست‌آمدن نتیجه‌ای که به نظر او مقبولیت می را در مردم مردم و حزب محافظه کار از بین برد، برنامه‌های او می‌داند که نسنجیده تنظیم شده بود. ترنان به اسکای‌نیوز گفت: «وقتی مردم به مانیفست ترزا می نگاه کردند، مستمری‌بگیرها می‌دیدند که یارانه سوخت تعطیلات زمستانه آنها از دست می‌رود و اگر مثلاً یک میانسال در دهه پنجاهِ زندگی هستند، باید مالیات بیشتری برای دریافت ارث بپردازند.» او با این شرایط، تداوم حضور ترزا می در دفتر نخست‌وزیری را «حماقت» دانست.

معجزه جوانان

از ۶۴۶ حوزه انتخابیه در انتخابات سراسری بریتانیا، ۵۵۴ حوزه با افزایش مشارکت مردم روبرو شدند. این افزایش مشارکت عمدتاً در میان جوانان بود، یعنی گروهی که اکثریت آرای خود را به سبد حزب کارگر ریختند. شعارهای خاص و بعضاً ضدساختار جرمی کوربین در کنار ایده‌های نو او توانست موجی در میان این گروه سنی ایجاد کند تا با شعار جالب خود یعنی «ژوئن  پایان می است» (می در اینجا هم به معنای ماه می و هم ترزا می است) به صحنه آیند.

در حالی که انتخابات ۲۰۱۵ میلادی شاهد مشارکت ۴۳ درصدی جوانان بود، این بار نزدیک به ۷۰% از آنان پای صندوق رأی رفتند و با افزایش ۹ درصدی آرای حزب کارگر، تقریباً همه را شگفت زده کردند. آنها نه تنها با حضور خود موجب شدند آخرین شانس کوربینِ ۶۸ ساله برای ماندن در رهبری حزب کارگر به نتیجه برسد، بلکه دولت حاکم را نیز به چالش کشیدند.

افزایش اقدامات تروریستی دردناک

در شش هفته‌ای که از زمان درخواست انتخابات زودهنگام از سوی می تا برگزاری آن سپری شد، چند اقدام تروریستی کام مردم بریتانیا را تلخ کرد. تنها در یکی از آنها کنسرت منچستر شاهد مرگ بیش از ۲۰ نفر بود که اکثر آنها جوان و نوجوان بودند. رخ دادن این اتفاقات در حالی که می به تبلیغات می‌پرداخت، پیامد خوبی برای او در افکار عمومی نداشت. او نتوانست یا نخواست با واکنش مناسب از این اتفاقات برای نشان دادن قاطعیت امنیتی خود بهره ببرد.

مشاوران ناکارآمد

در حالی که ترزا می پیش‌تر تأکید کرده بود به دنبال انتخابات زودهنگام نخواهد رفت، به نظر می‌رسد فشار مشاورانش موجب شد خلاف سخن گذشته خود و به یکباره درخواست خود را به مجلس ارائه دهد. نیک تیموتی و فیونا هیل از مشاوران ترزا حالا با موجی از اعتراض از درون حزب محافظه‌کار روبرو هستند تا ترزا مجبور به برکناری آنها شود.

این دو مشاور پیش از این به دلیل نزدیکی بیش از حد به ترزا می و توسعه‌طلبی در اختیارات خود در حد یک معاون نخست‌وزیر مورد اعتراض قرار گرفته بودند و حالا بسیاری از تحلیل‌گران و سیاستمداران محافظه‌کار، افتضاح نتایج انتخابات را به گردن آنها می‌اندازند. گفته می‌شود این دو ۱۴۰ هزار پوند در سال دریافت می‌کنند که نزدیک به دوبرابر حقوق نمایندگان مجلس است.

عملکرد ضعیف در مناظرات

روی کارآمدن ترزا می نتیجه استعفای کامرون بود و بعد از یک انتخابات درون حزبی نهایی شد. بنابر این می خود را به عنوان نامزد نخست‌وزیری در معرض آرای مردم قرار نداده بود. تجربه این انتخابات نشان داد او استایل لازم برای چنین کاری را ندارد و نمی تواند در پویش‌های انتخاباتی برای آرای مردم، جذاب باشد.

نوع سخن گفتن روبات‌گونه او در مناظرات موجب شد هشتگ maybot مشهور شود. پرسش‌های غافلگیرکننده مانند آنچه در برنامه پرسش و پاسخ بی بی سی از سوی جوانان مطرح شد، او را تحقیر کرد و علاوه بر آن با وجود درخواست چندباره کوربین برای مناظره رو در رو، طفره رفتن ترزا می معنای خوبی نداشت. شاید او از رأی بالای حزب محافظه‌کار مطمئن بود اما نمی‌دانست اقدامات این چنینی موجب ریزش همان رأی بالا خواهد شد.

نزدیکی به ترامپ

هیچ یک از سران کشورهای اروپایی هم اکنون از ترزا می به ترامپ نزدیکتر نیستند. بدیهی است هر چه تصمیمات عجیب و اقدامات حساسیت برانگیز از سوی دانلد بیشتر می‌شود، بخشی از هزینه آن را ترزا در افکار عمومی بریتانیا پرداخت می‌کند. او نخستین مقام عالی‌رتبه خارجی بود که پس از آغاز به کار ترامپ، به واشینگتن سفر کرد تا نزدیکی خود را به او نشان دهد.

در هفته اخیر در شرایطی که دانلد بی‌توجه به تبعات تصمیماتش در آستانه انتخابات بریتانیا انتقادات گسترده‌ای را از رهبران اروپا به دلیل خروج از توافق آب و هوایی پاریس، انتقاد از ناتو و مانند آن دریافت می‌کند، کار ترزا برای افزایش آرای حزبش دشوار شد، به ویژه از این نظر که که هیچ انتقادی از ترامپ بر زبان نیاورد.

جمع‌بندی

وقتی همه‌پرسی برگزیت با رأی مثبت مردم همراه شد، دیوید کامرون استعفا داد چون با وجود اکثریت حزبش در مجلس، مقبولیت خودش را در جامعه از دست داده بود. حالا برخی سیاستمداران حزب محافظه‌کار بر این باورند که ترزا می با شکست در پروژه انتخابات زودهنگام دیگر نمی تواند بر مسند نخست وزیری تکیه زند.

هایدی آلن از نمایندگان مجلس بر این باور است که موج شکل گرفته بر اثر نتایج انتخابات اجازه نمی‌دهددترزا می بیش از شش ماه در واحد شماره ۱۰ لندن سکونت کند. جرج آزبرن از رؤسای پیشین خزانه نیز در گفتگو با بی بی سی در مورد تداوم ۵ ساله دولت  ترزا می ابراز نگرانی کرد.

جدا از تحقیر شخص ترزا می، چگونگی تعامل با حزب اتحادیه‌گرایان دموکرات شمال ایرلند که با ۱۰ کرسی می تواند ناجی محافظه‌کاران در تشکیل ائتلاف اکثریت باشد، خطر دیگری برای می طی ۵ سال آتی است. این حزب ایرلندی از سوی یک کشیش بنیانگذاری شده و در حوزه فرهنگی دغدغه‌های خود را دارد. حمایت از ممنوعیت سقط جنین و ازدواج همجنس بازان دو نمونه از آن است. این حزب حتی زمانی قصد داشت رقصیدن را در بریتانیا ممنوع کند زیرا آن را گناه آلود می دانست، اقدامی که با عرف این کشور پروتستان جور در نمی آید.

آخرین بار در ۱۹۷۴ میلادی بود که یک دولت ائتلافی در بریتانیا بر سر کار آمد. آن دولت تنها ۹ ماه دوام آورد. ترزا چالش بزرگی را به جان خریده است.

منابع

http://www.telegraph.co.uk/news/۰/general-election-۲۰۱۷-results-analysis-theresa-may-lost-majority

http://www.telegraph.co.uk/news/۲۰۱۷/۰۶/۰۹/theresa-may-fighting-stay-downing-st-senior-tories-ponder-leadership

http://www.nbcnews.com/news/world/u-k-election-۲۰۱۷-exit-polls-show-potential-hung-parliament-n۷۷۰۰۶۶

http://www.express.co.uk/news/uk/۸۱۵۳۵۲/election-۲۰۱۷-theresa-may-nick-timothy-fiona-hill-sack-cabinet-ministers

http://www.express.co.uk/news/politics/۸۱۵۱۱۴/election-۲۰۱۷-Labour-Theresa-May-UK-results-hung-parliament-brexit-Jeremy-Corbyn