به گزارش مشرق،‌ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دیدگاه های خود درباره صادرات گاز را با انتشار گزارشی با عنوان «مقایسه صادرات گاز به روش خط لوله و ال.ان.جی»اعلام کرد. در این گزارش ضمن مقایسه بین دو روش صادرات گاز با خط لوله و ال.ان.جی بر مبنای تحلیل اقتصادی و ژئوپلتیک، بازارهای مطلوب صادرات گاز ایران نیز مورد بررسی قرار گرفته و بهترین بازارها برای تجارت گاز ایران پیشنهاد شده است. براساس بررسی های صورت گرفته توسط این مرکز پژوهشی، اولویت صادرات گاز به لحاظ اقتصادی؛ صادرات با خط لوله به منطقه و پس از آن صادرات ال.ان.جی به شرق آسیا است و همچنین صادرات گاز به اروپا توجیه اقتصادی ندارد.

در بخش نتیجه گیری و پیشنهاد این گزارش آمده است: «با توجه به ذخایر عظیم گاز ایران، وجود گاز مازاد احتمالی در سال‌های آینده، وجود تقاضای گاز در جهان به‌ویژه در بازار منطقه، شرق آسیا و اروپا و همچنین موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و جهان، ضروری است موضوع صادرات گاز (و در حالت کلان‌تر تجارت گاز) مورد بررسی دقیق و همه جانبه قرار گیرد».

برخی از نکات مهم بخش نتیجه گیری و پیشنهاد گزارش مرکز پژوهش های مجلس درباره صادرات گاز در ادامه آمده است:

• نقطه سر به سر هزینه‌های خط لوله و ال.ان.جی بین 4000-5000 کیلومتر است. بنابراین صادرات گاز به کشورهای منطقه به وسیله خط لوله و صادرات به شرق آسیا به روش ال.ان.جی اقتصادی‌تر است.
• با توجه به قیمت خرید متوسط گاز در بازارهای محتمل برای ایران، اولویت صادرات گاز به لحاظ اقتصادی؛ صادرات با خط لوله به منطقه و پس از آن صادرات ال.ان.جی به شرق آسیا است. صادرات گاز به اروپا به‌دلیل هزینه بالای انتقال و قیمت پایین خرید گاز، توجیه اقتصادی ندارد.
• یکی از ابزارهای مهم ایران برای ایجاد پیوندهای راهبردی با همسایگان و کشورهای منطقه، تجارت گاز (صادرات و واردات) به روش خط لوله است. این مهم می‌تواند موجب ایجاد وابستگی متقابل انرژی بین کشورهای منطقه با ایران و در نتیجه افزایش قدرت سیاسی کشور در منطقه شود. بنابراین ضروری است کشور با رفع موانع موجود، تجارت گاز با کشورهای منطقه در قالب‌های مختلف شامل خرید-فروش، سواپ و ترانزیت را در دستور کار فوری خود قرار دهد و به هاب گازی منطقه مبدل شود. در غیر این صورت با تأمین نیاز گازی کشورهای منطقه از دیگر مبادی، ایران علیرغم موقعیت استراتژیک خود از بازار انرژی منطقه حذف خواهد شد.
• با توجه به اینکه ال.ان.جی یک کالای قابل تجارت است، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن نسبت به خط لوله تحریم‌پذیری بیشتر آن است که با توجه به شرایط خاص ایران در جهان، یک تهدید بسیار جدی برای کشور محسوب می‌شود. همچنین فناوری بالای مورد نیاز برای ال.ان.جی که در انحصار چند شرکت خاص است و حمل‌و‌نقل آن توسط کشتی که پتانسیل تحریم بیمه‌ای و پهلوگیری در مقصد را دارد؛ دو زمینه دیگر برای افزایش تحریم‌پذیری این روش صادراتی ارزیابی می‌شود.
• با توجه به جمع‌بندی‌های ذکر شده می‌توان گفت به‌طور کلی هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ ژئوپلتیکی، صادرات گاز به روش خط لوله نسبت به ال.ان.جی ارجحیت دارد. (با فرض اقتصادی بودن صادرات گاز نسبت به دیگر مصارف) همچنین راهبردهای زیر به‌منظور استفاده حداکثری از پتانسیل گازی و موقعیت استراتژیک کشور پیشنهاد می‌شود:

الف) تلاش برای حفظ ساختار «منطقه‌ای» بازار گاز جهان

● عدم ورود ایران به صورت جدی به بازار جهانی ال.ان.جی و توسعه تجارت گاز از طریق خط لوله

● تقسیم منطقه‌ای بازار بین ایران، روسیه و قطر با استفاده از ابزارهای مختلف نظیر مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF)

ب) تبدیل شدن به هاب گازی (هاب انرژی) منطقه و صادرات گاز از محل واردات

● صادرات هر‌چه سریع‌تر گاز با خط لوله به کشورهای منطقه (حوزه خلیج فارس، هند/ پاکستان، ترکیه).

● خرید گاز مازاد در منطقه (به ویژه از ترکمنستان و آذربایجان).