به گزارش مشرق، انتخابات تمام‌شده ولی ماجرای سند ۲۰۳۰ به رییس‌جمهور گران آمده و همان‌طور که خودش گفته باوجود صراحت تذکر و دستور رهبری؛ می‌گوید: «از ۲۰۳۰ نخواهد گذشت. » بعد از انتخابات حجت‌الاسلام حسن روحانی مدعی شد که به رهبری گزارش غلط در خصوص سند ۲۰۳۰ ارائه شده است. هرچند روی صحبت او با منتقدان دولت بود اما از گزارش غلط به رهبری نیز سخن گفت: «فریبکاران حتی به رهبری هم گزارش دروغ دادند و مدعی هستند دولت مصرانه به دنبال اجرای این سند است. »
بالاخره رهبر انقلاب در دیدار اخیر با دانشجویان در خصوص ادعای گزارش‌های غلط نیز واکنش نشان دادند. رهبر انقلاب اسلامی مساله «استقلال» را بسیار مهم و موضوع سند ۲۰۳۰ را در همین چارچوب قابل ارزیابی دانستند و خاطرنشان کردند: برخی می‌گویند ما در این خصوص تحفظ داده‌ایم و گفته‌ایم فلان بخش آن را قبول نداریم، درحالی‌که حتی اگر هیچ مورد واضحِ خلاف اسلام در آن وجود نداشت، باز هم نظام آموزشی نباید در بیرون از کشور نوشته شود، حال آنکه موارد خلاف اسلام نیز در آن سند وجود دارد و برداشت افرادی که خیال می‌کنند ما در این موضوع گزارش‌های درستی نگرفته‌ایم، برداشت درستی نیست.
اما به نظر می‌رسد ژن احمدی‌نژاد در روحانی نیز پدیدار شده و پذیرش حکم رهبری در خصوص سند ۲۰۳۰ سخت شده است. اینستاگرام حسن روحانی، رییس‌جمهور، مجموعه تصاویری درباره «سند ۲۰۳۰» منتشر کرد. علاوه بر این مجموعه تصاویر که تحت عنوان «دروغ‌های بزرگ درباره سند ۲۰۳۰» منتشرشده، توضیحاتی هم ارائه‌شده است.
حسن روحانی در این پست اینستاگرامی سندهایی را نشان می‌دهد که دفتر رهبر انقلاب از سال پیش در جریان این سند بوده و در متن این پست نوشته است: «مدعی هستند دولت این سند را محرمانه تصویب کرده! مصوبه دولت شماره ۷۶۴۰۳/ت ۵۲۹۱۳ هـ مورخ ۲۵/۶/۱۳۹۵ که برای تشکیل کارگروه ملی است، در روزنامه رسمی منتشرشده و مانند سایر مصوبات، برای معاونت قوانین مجلس ارسال گردیده که ریاست مجلس طی نامه مورخ ۱۷/۹/۱۳۹۵، عدم مغایرت آن (و تعدادی دیگر از مصوبات دولت) با قوانین را اعلام کرده است» اما در نامه مورد نظر روحانی چه نوشته شده است؟ در بند دوم این نامه که ابلاغیه مصوبه هیات وزیران است و برای دفتر رهبری و دیگر ارکان نیز ارسال‌شده؛ از کارگروهی عریض و طویل خواسته است که سند ملی ۲۰۳۰ تهیه و تدوین شود. «کارگروه ملی آموزش ۲۰۳۰ موظف است برنامه اجرایی و نظارتی تحقق کامل آموزش ۲۰۳۰ را در سطوح ملی و استانی با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های موجود در دستگاه‌های اجرایی مرتبط و همسو با اهداف برنامه‌های توسعه کشور، اسناد راهبری توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش و برنامه اهداف توسعه پایدار تهیه کند. » اما نکته اینجاست که هیات‌وزیران در واقع سندی که تهیه نشده را ابلاغ کرده و همه دستگاه‌ها را موظف به اجرای آن کرده است که این مسأله نیز به لحاظ حقوقی محل اشکال است. دربند سوم صراحتاً آمده است: «دستگاه‌های اجرایی برای تحقق اهداف برنامه آموزش ۲۰۳۰ موظف به اجرای تصمیمات کارگروه است. » درحالی‌که در زمان ابلاغ این نامه هنوز سندی تهیه نشده بود. حتی یک اشکال حقوقی به همین مصوبه ۲۶/۶/۹۵ هیات‌وزیران نیز وارد است که طبق اصل ۱۳۸ قانون اساسی، دولت تنها زمانی می‌تواند بخش یا همه اختیارات خود را به یک کارگروه و امثالهم اعطا کند که وزرای ذی‌ربط (چند وزیر) در آن عضو باشند؛ این در حالی است که در مصوبه هیات‌وزیران برای تشکیل کارگروه ملی آموزش ۲۰۳۰، فقط یک وزیر یعنی وزیر آموزش‌وپرورش عضو است و معلوم نیست چگونه این ایراد مهم از چشم هیات انطباق مجلس افتاده است!؟
انتقاد رهبری از شورای عالی انقلاب فرهنگی
اما چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص سند ۲۰۳۰ دخالتی نکرده است. شواهد نشان می‌دهد که سند ۲۰۳۰ قرار بود در آخرین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۹۵ موردبررسی قرار گیرد که این جلسه برگزار نشد و جلسه بعدی نیز که ابتدای سال ۹۶ برگزار شود؛ به بهانه‌های مختلف برگزار نشد و در نهایت ۱۷ اردیبهشت‌ماه رهبر انقلاب در جمع معلمان نسبت به سستی و تعلل شورای عالی انقلاب فرهنگی واکنش نشان داد. رهبر انقلاب اسلامی با گلایه از شورای عالی انقلاب فرهنگی گفتند: «این شورا باید مراقبت می‌کرد و نباید اجازه می‌داد که کار تا جایی پیش برود که اکنون ما مجبور به جلوگیری از آن شویم. »
ماجرای دستور کتبی رهبری چه بود؟
اما حسن روحانی در بخشی از جوابیه اینستاگرامی خود در خصوص توقف این سند نوشته است: «فریبکاران حتی به رهبری هم گزارش دروغ دادند و مدعی هستند دولت مصرانه به دنبال اجرای این سند است. کلیه اقدامات در خصوص سند ۲۰۳۰ با نظر رهبری و با ابلاغ معاون اول رییس‌جمهور به دستگاه‌های ذی‌ربط در ۶ اردیبهشت ۹۶، متوقف‌شده است. یعنی ۱۱ روز پیش از رهنمودهای رهبر انقلاب در سخنرانی ۱۷ اردیبهشت ۹۶. بررسی سند ۲۰۳۰ اکنون در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرارگرفته و چنانچه ملاحظاتی بر «ویرایش ۲» کارگروه، مصوب شود، در ویرایش نهایی اعمال خواهد شد. » اما چرا جهانگیری پیش از مخالفت علنی رهبر انقلاب دستور توقف این سند را داده و چرا رهبری بعدازاین ابلاغیه جهانگیری بازهم در جلسه علنی و در دیدار با معلمان به انتقاد از سند ۲۰۳۰ پرداخته و دستور توقف آن را صادر کردند؟
پیگیری‌ها حاکی از آن است که رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۲ اردیبهشت‌ماه سال ۹۶ طی نامه کتبی به دولت خواستار توقف اجرای سند ۲۰۳۰ در کشور شدند. به دنبال این دستور اسحاق جهانگیری ۴ روز بعد یعنی ۶ اردیبهشت‌ماه بر اساس دستور کتبی رهبر انقلاب؛ دستور توقف این سند را صادر کرد؛ اما برخلاف این ابلاغیه؛ در مناطقی که این سند به‌صورت آزمایشی برگزار می‌شود؛ این سند از سوی مسوولان اجرا شد تا رهبری را بر آن داشت تا ۱۷ اردیبهشت‌ماه پس از دو هفته تعلل دولت در اجرای دستور مکتوب؛ به‌صورت علنی و در حضور معلمان و فرهنگیان سراسر کشور دستور توقف سند ۲۰۳۰ را اعلام کنند.
از سوی دیگر همین متن روحانی در اینستاگرام نشان می‌دهد که ابلاغیه جهانگیری در خصوص توقف ۲۰۳۰ اعتبار چندانی نداشته و در نهادهای بالادستی نیز جلوی این سند گرفته نشد. حسن روحانی صراحتاً تأکید می‌کند که بعد از نامه جهانگیری در ۶ اردیبهشت‌ماه؛ کارگروه تدوین ۲۰۳۰ فعلاً «ویرایش ۲» را تدوین کرده که نسخه نهایی نیست و به نظر می‌رسد تدوین این سند همچنان متوقف نشده است. سؤال اینجاست چرا سندی که اجرای آن متوقف‌شده همچنان در حال تدوین و ویرایش است؟
ظریف هم ادعای روحانی را رد کرد
دریکی دیگر از بخش‌های متن رییس‌جمهور، او به تحفظ رسمی ایران در این سند اشاره‌کرده و نوشته است: «وزیر آموزش‌وپرورش وقت، «تحفظ رسمی» ایران در خصوص سند ۲۰۳۰ را در اجلاس پاریس (۱۳ آبان ۱۳۹۴) قرائت کرده که در دبیرخانه یونسکو نیز به ثبت رسیده است؛ ترجمه آن به این شرح است: جمهوری اسلامی ایران خود را به بخش‌هایی از «چارچوب اقدام برای آموزش ۲۰۳۰» که ممکن است به‌نوعی در تعارض با قوانین، مقررات و اولویت‌های ملی، باورهای دینی و ارزش‌های فرهنگی جامعه ایرانی، تفسیر و تعبیر شوند، متعهد نمی‌داند. »
این اظهارات رییس‌جمهور در حالی مطرح می‌شود که خود به‌خوبی می‌داند که بر اساس توضیحات آقای محمدجواد ظریف در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی این مسأله محل اشکال است. در آخرین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی چند مهمان ویژه در این جلسه حضور داشتند. یکی از آنها وزیر امور خارجه بود که بایستی در خصوص نحوه امضای این سند به اعضای شورا گزارشی ارائه می‌کرد. ظریف در این جلسه برخلاف ادعای اینستاگرامی رییس‌جمهور تأکید می‌کند که در خصوص تحفظ رسمی؛ این تحفظ باید به‌صورت جزئی و دقیق بیان شود و ذکر کلی آن ارزشی در عرف بین‌المللی ندارد.
هرچند که دولت تأکید دارد به دستور رهبری در خصوص سند ۲۰۳۰ پایبند است و از اجرای آن خودداری می‌کند اما گویی آبروی خود را ازدست‌رفته می‌بیند و هرروز به هر بهانه یکی از مسوولان دولتی توضیحاتی در این خصوص ارائه می‌دهد. آخرین بار هم آقای مهدی نوید ادهم در نشست عصر تربیت که با موضوع بررسی آثار تربیتی سند ۲۰۳۰ در وزارت آموزش‌وپرورش برگزار شد گفت: سند ۲۰۳۰ ابعادی پیداکرده است که یک بعد آن پیشینه تدوین سند و دوم حاشیه‌ای است که پیدا کرد و به نظر می‌رسد بر متن غلبه پیداکرده است. فرمایشات رهبری درباره ۲۰۳۰ فصل‌الخطاب است و هیچ دستگاهی ازجمله آموزش‌وپرورش درصدد اجرای سند نیستند مگر آنکه رهنمود جدیدی داشته باشند.
انتقاد تند نزدیکان دولت در قم از ۲۰۳۰
به نظر می‌رسد که دولت ضربه‌ای جدی به‌دلیل اجرای سند ۲۰۳۰ متحمل شده و چهره‌های دینی نزدیک به دولت نیز انتقادات تندی را علیه این سند بیان کرده‌اند. آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در روزهای اخیر در خصوص سند ۲۰۳۰ گفت: در اموری که مربوط به اساس نظام است آن حرفی که باید منبع باشد حرف مقام معظم رهبری است. برخی بیان می‌کنند که مواردی در سند ۲۰۳۰ وجود داشته که با اسلام سازگار نیست و برخی دیگر بیان می‌کنند که مفادی خلاف اسلام در سند وجود ندارد، بنابراین باید نظری را قبول کرد که متّبع باشد و آن نظر مقام معظم رهبری و ولی‌فقیه است. برخی مسوولان بیان می‌کنند: «سند ۲۰۳۰ را متوقف کرده‌ایم. » توقف این سند فایده ندارد. باید در مقابل سند ۲۰۳۰؛ سندی جامع و اسلامی نوشت، صحبت مقام معظم رهبری این بوده که چرا با اعتقادی که به جامعیت دینی داریم غرب برای ما نسخه بنویسد، بنابراین باید سندی جامع و اسلامی نوشت تا به‌جای ۲۰۳۰ استفاده شود.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار؟ ع؟ با ابراز اینکه سازمان‌های بین‌المللی از حقوق کودکان بی‌اطلاع هستند، خاطرنشان کرد: کشور ما باید به سازمان‌های بین‌المللی که از حقوق کودکان بی‌اطلاع بوده نسخه دهد، همچنین اکنون بهترین نظریه روانشناسی در اسلام است چرا در این زمینه‌ها کشور ایران به آنان نسخه ندهد؟ در مواردی مانند دیپلماسی انسان چاره‌ای جز مذاکره ندارد اما سند ۲۰۳۰ لزومی ندارد به‌دلیل اینکه قلم، قلمِ کفر است.
حجت‌الاسلام رضا غلامی، رییس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا نیز در نشستی که در موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: سند آموزش ۲۰۳۰، مجموعه اقدامات شفافی است که در جهت تحقق هدف چهارم از هفده هدفی که در برنامه اهداف توسعه پایدار در سال ۲۰۱۶ میلادی به تصویب رسیده، تهیه‌شده است. درواقع باید توجه داشت که مادر سند آموزش ۲۰۳۰، برنامه اهداف توسعه پایدار است و نمی‌توان سند آموزش ۲۰۳۰ را بدون ملاحظه برنامه اهداف توسعه پایدار تحلیل کرد. یک بحث از سوی دوستان دولت مطرح است که بسیاری از اهداف و رویکردهای سند آموزش ۲۰۳۰ با اسناد مرتبط در داخل نظام، مانند سند تحول بنیادین مشترک است و لذا لزومی ندارد تا این حد درباره سند آموزش ۲۰۳۰ بدبینی وجود داشته باشد یا سیاه‌نمایی شود. در پاسخ عرض می‌کنیم که اولاً ما درباره سند آموزش ۲۰۳۰ سیاه‌نمایی مطلق نمی‌کنیم و طبیعتاً معتقدیم در این سند نکات مثبتی نیز می‌توان یافت که قابل بهره‌برداری باشد، لیکن وجود اشتراک لفظی نباید ما را به‌غلط، به وجود اشتراک معنوی سوق دهد؛ بله بعضی واژه‌ها مشترک است اما بر اساس ترمینولوژی ما و ترمینولوژی سازمان ملل، هیچ‌گونه اشتراک معنوی بین این واژه‌ها برقرار نیست.
اما تلاش‌های دولت در حالی برای سند ۲۰۳۰ به کار گرفته‌شده که ۶ سال از تدوین سند تحول آموزش‌وپرورش می‌گذرد اما هنوز بخش‌های عمده آن اجرایی نشده است.
سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش مهم‌ترین سند بالادستی در آموزش‌وپرورش است که در مهرماه ۱۳۹۰ در شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان مجموعه‌ای حاوی بیانیه ارزش، بیانیه مأموریت، چشم‌انداز، هدف‌های کلان، راهبردهای کلان، هدف‌های عملیاتی و راهکارها و چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول تدوین و تصویب‌شده است. این سند در مقایسه با اسناد قبلی که در حوزه آموزش‌وپرورش تدوین و تصویب‌شده بود، از جامعیت بیشتری برخوردار است و افق‌های والاتری را مدنظر قرار داده است.
منبع: صبح نو