سرویس جهان مشرق - هم‌زمان با آزادسازی کامل شهر موصل رسانه‌های عربی منطقه به بررسی پیامدها و تحولات ناشی از این اتفاق راهبردی در معادلات نظامی عراق و منطقه پرداخته و ابعاد مختلف آن از جمله شکست سیاست‌های آمریکا در نتیجه آزادسازی موصل و اهمیت راهبردی این اتفاق در ترسیم وجهه آینده منطقه را بررسی کردند.
پروژه ویژه آمریکا برای مرحله پسا داعش در موصل
پایگاه خبری شبکه المیادین در این رابطه نوشت که هم‌زمان با فروکش کردن دامنه درگیری‌های موصل حجم ویرانی‌های به وجود آمده در زیرساخت‌های این کشور به ویژه مناطق مختلف موصل خود را نشان داد. مشخص است که این تخریب گسترده به وجود آمده در شهر نشان دهنده عملیات نظامی و به ویژه حملات هوایی است که به صورت اساسی از سوی آمریکا تحت پوشش ائتلاف بین‌المللی ضد داعش صورت گرفت و هدف از آن ایجاد تخریب گسترده و ویران کردن کامل موصل بود تا این کشور بتواند معامله هایی را در جهت بازسازی آن برای هفت شرکت آمریکایی که به زودی از آن ها مطالبی در رابطه با قراردادهای ۲۲ میلیارد دلاری خواهیم شنید، فراهم نماید. اینها علاوه بر قراردادهای نفتی است که شرکت‌های فرانسوی و انگلیسی و ترکی به آن دست پیدا خواهند کرد. اگر بخواهیم از نحوه پرداخت بدهی‌های امروز عراق که بالغ بر ۱۲۰ میلیارد دلار است، جویا شویم، متوجه می‌شویم که نفت و گاز منطقه الانبار به صورت کامل تحت سلطه آمریکایی‌ها قرار دارد، علاوه بر اینکه آمریکایی‌ها در حال حاضر تلاش دارند تمامی این منطقه را تحت کنترل خود بگیرند.
نتیجه دیگری که آمریکا از طریق شرکت‌های بازسازی خود در عراق به آن دست پیدا می‌کند ، این است که حفاظت از این شرکت‌ها باید در اختیار نیروهای آمریکایی مستقر در عراق باشد، به این ترتیب تعداد بیشتری از این نیروها از طریق این شرکت‌ها وارد عراق می‌شوند و به این ترتیب آنها مجوز قانونی برای باقی نگه داشتن پایگاه‌های نظامی و اشغال عراق برای طولانی مدت را خواهند داشت. برای بررسی این تحولات می‌توان به اتفاقات موجود در منطقه القیاره واقع در جنوب موصل و توسعه پایگاه‌های نظامی آمریکا در این منطقه اشاره کرد.
از دیگر مواردی مهمی که در نتیجه این تحولات عاید آمریکا شده است، این است که این کشور از طریق تخریب موصل برنامه تجزیه جغرافیایی و مردم‌شناختی ساکنان آواره این منطقه را دنبال می‌کند. آمریکایی‌ها انتقام جویی قدیمی و جدید با ساکنان شهرهای شمالی و غربی عراق و برخی از شهرهای جنوبی دارند ، به همین علت آمریکا از طریق سامان‌دهی مجدد جغرافیایی و مردم شناختی این طرح به بهانه پروژه‌های بازسازی و دیگر مسائل به دنبال تحقق مجموعه از اهداف آینده خود در عراق است.
در مورد پروژه‌های ویژه آمریکا برای بازسازی موصل در دسترسی به این شهر بر اساس آنچه که از رسانه‌های آمریکایی به بیرون درز کرده ، به نظر می‌رسد که ترامپ در آینده‌ای نزدیک پروژه جدید خود در رابطه با عراق را اعلام کند که مهم‌ترین محورهای آن شامل " نفت در برابر بازسازی" است و آمریکائیها از طریق این معامله می توانند به صورت قانونی نفت عراق را تحت کنترل خود بگیرند. علاوه بر این که شرکت‌های آمریکایی نیز بر اساس بندهای توافق‌نامه بازی عراق در بخش های آزاد شده از دست داعش فعالیت خواهند داشت، آن هم بر اساس قیمت‌های توافقی میان دولت‌های عراق و آمریکا و در پی توافقی که بین دو طرف در این رابطه به امضا خواهد رسید.
این پروژه همچنین شامل مداخله شرکت‌های آمریکایی با اهرم زور و فشار در عراق برای بازسازی و توزیع فعالیت‌های کوچک و متوسط برای شرکت‌های عربی و عراقی خواهد بود. بر اساس این پروژه همچنین به دولت‌هایی که در جنگ بر ضد داعش شرکت داشته‌اند ، اجازه استفاده از روند بازسازی عراق داده خواهد شد و پروژه‌های بزرگی در راستای توافق‌نامه بین آمریکا و این کشورها به آنها سپرده خواهد شد.
این پروژه حقوق شرکت‌های آمریکایی را از طریق تحویل دلارهای نفتی به آنها تضمین خواهد کرد و دولت آمریکا نیز سود خود را از این پروژه براساس چارچوب مورد توافق خواهد برد ، علاوه بر این که هزاران تن از آمریکایی‌ها شامل کارشناسان و مدیران و مهندسان و متخصصان دیگر در این پروژه‌ها مشغول به کار خواهند شد.
از مهم‌ترین بندهایی که این برنامه آن را دنبال می‌کند، و می‌تواند در راستای تقویت بودجه نظامی ارتش آمریکا مفید باشد، این است که نیروهای حاضر در اراضی عراق بعد از فعال کردن مجدد توافق‌نامه استراتژیک بین بغداد و واشنگتن که در سال ۲۰۱۱ امضا شد، یا از طریق توافق‌نامه‌های جدید می تواند بدون مداخله در فعالیت شرکت‌ها از پروژه‌های بزرگ در این راستا حمایت کرده و به به شرکت‌های بازسازی عراق اجازه قرارداد با شرکت‌های امنیتی برای حمایت از آنها را بدهد.
پروژه آمریکایی برای آینده عراق اولویت بازسازی‌ها را به مناطقی خواهد داد که اخیراً از دست داعش پاک‌سازی شده است، علاوه بر اینها، مناطق بیابانی الانبار نیز در راستای اهداف نفتی آمریکا مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت. آمریکایی‌ها در روند بازسازی عراق بر بخش مسکن و بیمارستان ها و هتل ها تمرکز ویژه ای خواهند داشت.
در پایان باید گفت که عراق برای بازگشت به دوره گذشته به حدود ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد، به ویژه اینکه این کشور پول و منابع کافی و نفت برای تأمین هزینه‌های بازسازی را در اختیار دارد. برنامه آمریکا تأکید دارد که دولت ترامپ با گروه‌های خارج از قانون به نحوی تعامل داشته باشد که هر جریانی که سلاح با خود حمل می‌کند را تروریست نامیده و آن را ناگزیر به نابودی کند. این پروژه و روند بازسازی عراق برای نیروهای غربی تمامی منافع و رویکردهای آنها در رابطه با نفت و ثروت‌های موجود در شهرهای هدف عراق را شامل شده و برای این کشورها امکان دستیابی به بازارهای جدید و تحرک اقتصاد راکد آمریکا و غرب را فراهم می‌کند.
نقش آزادسازی موصل در ترسیم موازنه‌های جدید منطقه‌ای
پایگاه خبری المیادین در مقاله دیگری در رابطه با آزاد سازی موصل می‌نویسد، آزادسازی موصل از دست داعش در ابعاد مختلف نقاط بحرانی برای دولت‌های ائتلاف واشنگتن تلقی می‌شود که برای حمایت از نفوذ و منافع در این زمانه خود از رویکردهای تروریستی حمایت می‌کنند. این پیروزی در عین حال کفه معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی برای توقف جنگ و فروپاشی در عراق و سوریه را به نفع مردم آن تکیه داده و سرنوشت کشورها را به ساکنانش می‌سپارد.
با وجود تردید طولانی مدت غرب در امکان سرکوب و شکست داعش در عراق و سوریه و دیگر کشورها، موصل نیز با کمترین میزان تلفات ممکن از دست داعش آزاد شد. آزادسازی موصل نشان داد که شکست دادن تروریسم در منطقه در صورتی که راهکارهای مشارکت مردمی در مقابله با گسترش تروریسم در منطقه در دسترش باشد، اقدامی قابل وصول است. واقعیت این است که اولین اقدامات در رابطه با شکست داعش در موصل در جریان آزادسازی حلب صورت گرفت که مبانی توسعه مبادلات منطقه‌ای در راستای سرکوب تروریسم با مشارکت مردمی از میان دولت های متحد را توسعه بخشید.
در جریان بازپس‌گیری حلب در سال گذشته هیچ روزنامه مطرح بین‌المللی به تحولات این شهر بی‌تفاوت نبود. روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در این رابطه ادعاهایی را مبنی بر ارتکاب جنایت‌ها و کشتار گسترده در حلب مطرح کرد. واشنگتن پست نیز نسبت به آن چیزی که خطرات صدور مجوز برای مشارکت الحشد الشعبی در آزاد سازی موصل نامیده بود، هشدار داد و مدعی شد که باید جلوی کشتار فرقه ای مردم بر اساس ادعاهای ائتلاف واشنگتن گرفته شود. این در حالی بود که نیروهای الحشد الشعبی این ادعاها را ناکام گذاشته و دست کمک خود را به ساکنان این مناطق در جریان آزاد سازری موصل دراز کرده و امیدهای بسته شده به تحریکات فرقه ای را ناامید کردند.
این مقاله در پایان تاکید کرد که خط بغداد- عمان در دیدگاه آمریکایی ها خاستگاهی برای تجزیه عراق و تلاش برای منطقه ای خودمختار در الانبار است که ایجاد مثلث التنف در مرزهای سوریه و عراق و اردن بستر ساز آن است. آمریکایی‌ها به این طریق می‌خواهند شریان ارتباط عراق و سوریه را نیز ببندند. البته ابو مهدی المهندس در این رابطه تأکید کرده است که مسیر بغداد- دمشق امن و باز خواهد بود و این مسیر خطی است که از تلعفر و الحویجه در عراق کشیده شده و تا دیرالزور و صحرای سوریه ادامه پیدا می کند و معادلات منطقه ای و بین المللی و رویکرد آینده منطقه را ترسیم خواهد کرد.