سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** روزنامه‌های اصلاح طلب، مادر تحریم‌ها را ندیدند!
دو سال پیش، روزنامه‌های زنجیره‌ای بدون توجه به محتوای برجام، با بزک کردن این توافق برای «تقریباً هیچ» سوت و کف و هورا کشیدند و نوشتند «تحریم‌ها به تاریخ پیوست»، «صبح بدون تحریم»، «غروب تحریم، ساحل توافق»، «خلاص شدیم، سلام بر ایران بی تحریم» و...اما پس از امضا و اجرای یکطرفه برجام از سوی دولت یازدهم، هر بار که تحریم جدیدی علیه ایران وضع می‌شد، به جای زدن آژیر خطر، لالایی خواب خواندند و اصل موضوع را سانسور کردند.
دیروز مجلس نمایندگان آمریکا با ۴۱۹ رأی موافق و فقط ۳ رأی مخالف (که هر ۳ نفر هم جمهوری خواه بودند) تحریم‌های گسترده موسوم به «مادر تحریم‌ها» - که در تمام سالهای قبل و بعد از انقلاب بی سابقه بوده- را به تصویب رسانده و حکم مرگ کامل برجام را صادر کردند. اما روزنامه‌های اصلاح طلب مادر تحریم‌ها را ندیدند.
این روزنامه‌ها تلاش کردند که به تقلیل موضوع و تغییر صورت مسئله بپردازند و با تیترهایی همچون «دام آمریکا برای خروج ایران از توافق هسته‌ای»، «عمل متقابل در برابر تحریم‌های غیر هسته‌ای»، «عشاق تحریم دلواپس شدند»، «واکنش رئیس جمهور به حرکت جدید آمریکا» و...به انعکاس موضوع پرداختند.
بر همین اساس روزنامه ایران در گزارشی با عنوان «پاسخ روحانی به تحریم‌های جدید غیر هسته‌ای آمریکا؛ حتماً به حرکت کنگره پاسخ لازم را می‌دهیم»، نوشت:
«کمی بعد از آنکه مجلس نمایندگان امریکا به اتفاق آرا به طرح تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران رأی داد، مقام‌های بلندپایه ایران برای واکنش مناسب با این اقدام اعلام آمادگی کردند».
روزنامه دولت مدعی شده است که تحریم‌های جدید، غیر هسته‌ای است و با تغییر صورت مسئله در پی آن است که القاء کند که موضوع برجام هسته‌ای بوده و اصلاً توافق نقض نشده است.
این در حالی است که تحریم s۷۲۲ که توسط مجلس نمایندگان امریکا تصویب شد علاوه بر آنکه صراحتاً نقض بندهای ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام است، بر اساس دستور اجرایی ۱۳۳۸۲ سال ۲۰۰۵ رییس جمهور وقت امریکا علیه ایران به بهانه «هسته‌ای» بنیان گذارده شده و همین مورد نشان می‌دهد اگر تیم مذاکره کننده ایران همانطور که در ۴ سال گذشته ادعا می‌کرد، می‌توانست در عمل هم «تحریم‌های هسته‌ای» را لغو کند، امروز کنگره امریکا نمی‌توانست بر اساس یک «دستور اجرایی لغو نشده» بنیان تحریم‌های جدید و بی سابقه علیه ایران را اعمال کند. تحریم‌هایی که اگر برای دور زدن آنها فکر اساسی نشود، فشارهای بی سابقه‌ای به اقتصاد ایران وارد خواهد کرد.
** ادعای ژن خوب، انحصار آقازادگی را نمایش داد
روزنامه قانون در گزارشی با عنوان «انحصار آقازادگی» نوشت:
«ژن خوب، هشتگی بود که بعد از انتشار گفت‌وگوی حمیدرضا عارف با یکی از پایگاه‌های اینترنتی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به شدت مورد توجه قرار گرفت و جزو پر سروصداترین حواشی فضای مجازی در این روزها به شمار می‌رود».
این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت:
«اگر رانتی در کار نبود چگونه یک جوان بیست و چندساله که به تازگی فارغ تحصیل شده می‌تواند مورد تأیید یک شرکت بین المللی قرار گیرد و امروز با تکیه بر رزومه‌ای که برای خود ساخته موفقیت‌هایش را دلیل ژن خوبش بداند».
نویسنده گزارش تصریح کرد:
«فاطمه، دختر صفدرحسینی است. پدر او وزیر اقتصاد دولت اصلاحات بود و در دولت روحانی ریاست سازمان صندوق توسعه ملی را برعهده داشت که به دلیل افشای فیش حقوقی و حواشی پیرامون آن مجبور به کنارگیری از سمت خود شد. دختر او با حضور در لیست امید تهران در انتخابات مجلس شورای اسلامی توانست راهی بهارستان شود».
این روزنامه در پایان نوشت:
«شرایط کشور باید به گونه‌ای پیش‌برود که شایسته سالاری بر شخص سالاری اولویت داشته باشد. برای سپردن مسئولیت به یک فرد، بیش از توجه به نام او باید استعداد و ظرفیت شخص را در نظر گرفت. باید مدیریت جزیره‌ای که در کشور ما امروز به یک فرهنگ تبدیل شده کنار گذاشته شود».
متاسفانه تفرعنی که در بین برخی از وابستگان مسئولین فعلی و سابق وجود دارد، باعث شده که شاهد نگاه‌های طلبکارانه این افراد نسبت به جامعه باشیم.
نتیجه نظرسنجی یکی از قسمت‌های اخیر برنامه «پایش» نشان می‌دهد که افکار عمومی چه نگاهی به مسئله آقازاده‌ها دارند. در این برنامه از بینندگان سؤال شد که عامل موفقیت افراد دارای «ژن خوب» را چی می‌دانند. ۶۵ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی پیامکی، دسترسی به رانت‌ها را عامل اصلی توفیق این گونه افراد اعلام کردند.
** مردم در منگنه گرانی، دولتمردان مشغول سهم خواهی از کابینه جدید
روزنامه جهان صنعت در گزارشی اقتصادی با عنوان «مردم در منگنه گرانی؛ ساز ناکوک مسئولان در بازار کالاهای اساسی» نوشت:
«افزایش قیمت خود به خود کالاهای اساسی در بازار یکی از موضوعاتی است که این روزها تخت گاز جلو می‌رود. اگرچه به گفته مسوولان، دولت همواره تلاش کرده برای ثبات قیمت‌ها و جلوگیری از گرانی کاری کند اما در نهایت سیاست‌های نامشخص و همچنین واضح نبودن مسوولیت دستگاه‌های مختلف باعث شده مردم چوب کم‌کاری و ناهماهنگی مسوولان اجرایی را بخورند. در نتیجه به طور مداوم با گرانی اساسی‌ترین کالاهای مورد نیاز خود روبه‌رو می‌شوند».
در ادامه گزارش آمده است:
«در شرایط فعلی علاوه بر گرانی قیمت گوشت در بازار که تا کیلویی ۵۳ هزار تومان هم در فروشگاه‌های زنجیره‌ای فروخته می‌شود، مرغ نیز با افزایش قیمت قابل توجهی روبه‌رو شده ...و در برخی شهرها مرغ تا کیلویی ۹ هزار تومان هم به فروش می‌رسد... گرانی گوشت و مرغ در حالی ادامه دارد که تخم‌مرغ نیز به قافله گرانی‌ها اضافه شده و قیمت هر شانه آن به ۱۲ هزار تومان یعنی هر عدد ۴۰۰ تومان رسیده است که البته در برخی مناطق با قیمت‌های بالاتری به فروش می‌رسد... برنج نیز همچنان روند صعودی قیمت خود را حفظ کرده و تا کیلویی ۱۶ هزار تومان هم به فروش می‌رسد. در این میان بازار میوه و تره‌بار نیز اوضاع مناسبی ندارد تا جایی که قیمت پیاز از موز گران‌تر شده و اگرچه وعده و وعیدهای زیادی در مورد کاهش قیمت پیاز داده شده اما سیب‌زمینی هم به دنبال افزایش قیمت پیاز، گران شد».
نویسنده گزارش تصریح کرد: «به نظر می‌رسد به دلیل سیاست‌های نامناسب و ناپیوسته سازمان‌ها و دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده و نظارتی کشور، تا این حد شاهد به هم ریختگی بازار هستیم. این در حالی است که هر وقت از گرانی‌ها صحبت می‌شود، وزارتخانه‌های صنعت و کشاورزی، تقصیر را به گردن یکدیگر انداخته و خود را از این مخمصه نجات می‌دهند».
با وجود اینکه مشکلات معیشتی و گرانی کالاهای اساسی برای خانواده‌های ایرانی تبدیل به معضلی بزرگ شده است ولیکن متاسفانه برخی دولتمردان بدون توجه به وظایف محوله مشغول سهم خواهی برای حضور در کابینه دوازدهم هستند.
در روزهای گذشته، روزنامه آرمان در مطلبی نوشت:
«حسن روحانی برای چینش کابینه جدید با مشکلات متعددی روبه‌روست. یکی از این مشکلات، سهم‌خواهانی هستند که در دولت یازدهم نیز در کابینه حضور داشتند و عملکرد مناسبی از خود بر جای نگذاشته‌اند اما اکنون به دنبال جابه‌جایی در کابینه هستند تا به این وسیله، حیات سیاسی خود را حفظ کنند. بدون شک این موضوع می‌تواند به کارآمدی دولت دوازدهم ضربه وارد کند».
از سوی دیگر، در هفته‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری، اصلاح طلبان تاکید می‌کردند که به هیچ عنوان به دنبال سهم خواهی از دولت نیستند و حمایت آنها از روحانی، در جهت منافع ملی است. ولیکن با نزدیک شدن به موعد انتخاب کابینه دوازدهم، فعالان این جریان مکنونات قلبی خویش را آشکار کرده و تصریح کرده‌اند که سهم خواهی نه تنها ناشایست نیست بلکه ضروری است و ما باید سهم خود را از قدرت بگیریم. این اظهارات سهم‌خواهانه و دعواهای حامیان دولت روحانی در شرایطی است که رکود اقتصادی همچنان وضعیت کسب و کار و بهبود سودآوری بنگاه‌های تولیدی را با چالش جدی مواجه کرده و از طرفی در پی بیکاری فزاینده کارگران در کارخانه‌ها مشکلات عدیده‌ای در حوزه اقتصاد ایجاد شده و مردم بعضاً به نان شب خود محتاجند.
** اوباما، عالم سخنور و ادیبی بلیغ بود، تحریم‌ها و توهین‌هایش از روی محبت بود!
روزنامه شرق-وابسته به حزب کارگزاران- در یادداشتی با عنوان «هم سویی خطرناک علیه ایران» به قلم فریدون مجلسی نوشت:
«فکر می‌کنم سیاست‌مردان آمریکا از کارهای غیرعادی و از رفتار متفرعنانه و درعین‌حال عامیانه ترامپ خسته شده‌اند. زبان انگلیسی کودکانه او در مقایسه با سخنوری عالمانه و بلاغت ادبی اوباما، برایشان مایه سرشکستگی است. رفتارهای کاسب‌کارانه، اهمیت‌ندادن به اصول اخلاقی در سیاست و دروغ‌گویی بی‌پروا و طفره‌رفتن‌ها و انکارهای سخنان پیشین خودش، برای سران هر دو حزب بزرگ آمریکا حیرت‌انگیز است. قرارگرفتن چنین شخصیتی در این مقام خطیر، تاکنون بی‌سابقه بوده است».
گفتنی است پیش از این مقامات ارشد دولت یازدهم، اوباما را فردی مؤدب و باهوش معرفی کرده بودند. اما اوباما در مقابل ایران را حامی تروریسم نامید، ۲ میلیارد دلار از اموال ملت ایران را غارت کرد، قانون محدودیت ویزا را با هدف سنگ‌اندازی در روابط تجاری ایران تصویب کرد و در روزهای پایانی ریاست جمهوری خود، قانون وضعیت اضطراری علیه ایران را تمدید کرد.
روزنامه‌های زنجیره‌ای همواره نسخه‌ای واحد برای مواجهه با آمریکا تجویز کرده‌اند و آن چیزی نیست جز «تن دادن به حقارت و ذلت در برابر زورگویی». در این میان، «عزت ملی و دفاع از منافع کشور» هیچ جایگاهی ندارد. این رسانه‌ها با به راه انداختن موج ترامپ هراسی به دنبال آن هستند تا میان ترامپ و کلیت نظام سیاسی آمریکا تفاوت قائل شده و از این طریق به بزک آمریکا بپردازند.
کارشناسان معتقدند که ترامپ نمایش آمریکای بدون نقاب است.
** دو واکنش متفاوت اتحادیه اروپا، سکوت در مقابل تحریم‌های ضد ایرانی، اعتراض به تحریم روسیه
پس از عهدشکنی‌های مکرر آمریکا و نقض فاحش برجام، روزنامه‌های اصلاح طلب که تا دیروز تاکید داشتند «امضای وزیر خارجه آمریکا تضمین است» با تغییر موضع ۱۸۰ درجه‌ای تاکید کردند که آمریکا تنها یکی از طرفین توافق است و اروپا با سیاست‌های آمریکا همسو نیست و هوای ما را دارد.
ادعای همسو نبودن اروپا با آمریکا در موضوع برجام در حالی است که کشورهای اروپایی عضو ۱+۵ تاکنون نه‌تنها به‌هیچ‌عنوان اعتراض ایران نسبت به نقض برجام از سوی آمریکا را نپذیرفته‌اند، بلکه صریحاً از تحریم‌های ضد ایرانی هم حمایت کرده‌اند. برای نمونه، «زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه آلمان-بهمن ۹۵- در اظهار نظری گستاخانه از رویکرد آمریکا در قبال ایران حمایت کرده و تحریم‌های جدید تصویب شده علیه تهران از طرف واشنگتن را قابل درک ارزیابی کرد.
اتحادیه اروپا در جدیدترین موضع گیری نیز در واکنش به تحریم‌های ایران سکوت کرد. این در حالی است که این اتحادیه به تحریم‌های ضد روسی اعتراض کرده است.
سایت ضد انقلاب رادیوزمانه در گزارشی نوشت: «ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، چهارشنبه ۲۶ ژوئیه در واکنش به مصوبه کنگره آمریکا اعلام کرده که چنانچه مصوبه کنگره علیه روسیه سیاست‌های اتحادیه اروپا در زمینه انرژی را تحت تأثیر قرار ندهد، از این مصوبه حمایت می‌کند».
رادیو زمانه در ادامه نوشت: «اتحادیه اروپا درباره تحریم ایران سکوت کرده است».
** کاسبان تحریم به دنبال القای برجام های ۲ و ۳
بزک کنندگان برجام در نقش جاده صاف کنی قراردادهای پرخسارت در پی آن هستند تا با تغییر دادن صورت مساله، خسارت محض برجام را به دیگر مؤلفه‌های قدرت ایران نیز تعمیم دهند.
روزنامه کیهان در یادداشتی با عنوان «کار از پرتاب خودکار گذشته است» نوشت:
«] عده‌ای به دنبال آن هستند که اینگونه القا کنند که [دولت جدید آمریکا با برجام مشکل داشته و درصدد نابود کردن آن است پس عقل و منطق حکم می‌کند، ما برعکس آن عمل کرده و با چنگ و دندان از توافق مراقبت کنیم. اما بررسی و دقت در مواضع ترامپ که روزی ادعا می‌کرد اگر به کاخ سفید برود برجام را پاره خواهد کرد، نشان می‌دهد او با محدود کردن و توقف برنامه هسته‌ای ایران هیچ مخالفتی ندارد. حرف او چیز دیگری است و می‌گوید اولاً باید این محدودیت‌ها را دائمی کرد و ثانیاً به حوزه‌های دیگر نیز گسترش داد که در حال حاضر توانایی موشکی جمهوی اسلامی در صدر نگرانی‌ها و اولویت‌های واشنگتن است.
منطق و مجرای این راهبرد نیز کاملاً روشن و مشخص است. از نظر آمریکا، جمهوری اسلامی با تحریم دچار مشکلات بزرگ و عدیده شده و چاره دیگری جز مذاکره و امتیاز دادن در موضوع هسته‌ای نداشت، پس چرا نباید همین ساز و کار را در سایر حوزه‌ها اعمال و تکرار کرد؟! عده‌ای در داخل کشور نیز شیپور این قضیه هستند و اگر برخی دولتمردان در خفا و گاهی با ایما و اشاره می‌گویند، آنان بی‌شرمانه و با بانگ بلند جار می‌زنند که برجام هسته‌ای کافی نیست و برای حل مشکلات باید برجام موشکی و منطقه‌ای و حقوق بشری و... نیز خلق کرد. وقتی هم که گفته می‌شود مگر از برجام یک چه خیری دیده‌ایم که از دو و سه آن ببینیم، می‌گویند بله امتیاز می‌دهیم و امتیازات زیادی هم هست اما چاره دیگری نیست!».