سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** روزنامه حامی دولت: برجام منهای آمریکا عملاً معنایی نخواهد داشت
اکنون بیش از ۲ سال از امضای برجام می‌گذرد. در طول مذاکرات، منتقدان دلسوز با دلایل فنی و کارشناسی تاکید می‌کردند که دولت ایران می‌بایست قبل از امضای توافق، قواعد بدیهی همچون «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد» را به جهت حفظ منافع ملی و عزت مردم کشورمان رعایت کند؛ اما برخی مقامات ارشد دولت یازدهم و رسانه‌های حامی دولت در اقدامی تأمل برانگیز نه تنها از این انتقادات کارشناسی استقبال نکرده بلکه با فحاشی به منتقدان، آنها را به جهنم حواله دادند.
متاسفانه دولت بدون توجه به ۲۹ شرط ابلاغ شده از طرف رهبر معظم انقلاب، شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی، هیچگاه در مقابل نقض برجام، واکنش متناسبی انجام نداد و بدین ترتیب طرف مقابل را در عهدشکنی گستاخ‌تر کرد.
اکنون نه تنها دولت‌مردان بلکه رسانه‌های حامی دولت نیز به دستاورد تقریباً هیچ برجام اذعان دارند.
روزنامه آفتاب یزد در گزارشی با عنوان «برجام منهای آمریکا شدنی نیست؟» نوشت:
«فریدون مجلسی دیپلمات سابق با بیان اینکه مسئله برجام منهای آمریکا، از دو دید جنبه حقوقی و جنبه عملی قابل بحث است به آفتاب‌یزد می‌گوید: «از جنبه حقوقی آمریکا نمی‌تواند از این توافق خارج شود مگر آنکه آژانس انرژی اتمی تصدیق کند که ایران تعهداتش را انجام نداده است و پس از آن نیز هیئت ۱+۵ باید این عدم پایبندی را تأیید کنند وگرنه دولت آمریکا به تنهایی در این زمینه کاری نمی‌تواند پیش ببرد؛ اما از لحاظ عملی مؤسسات و بانک‌های اروپایی قطعاً آمریکا را به ایران ترجیح می‌دهند، دیدیم چندروز پیش مجلس جمهوری چک قانون منع فروش مواد برای نیروگاه هسته‌ای به ایران را تمدید کرد این نشان از نفوذ آمریکایی‌ها در غرب حتی در زمان ترامپ دارد».
مجلسی در پاسخ به سؤال آفتاب یزد با این عنوان که «برجام بدون آمریکا شدنی است؟» گفت: «باید گفت بدون آمریکا تداوم یک برجام رقیق امکانپذیر خواهد بود، اما مطمئناً آن برجام، برجام جدی نیست».
این روزنامه اصلاح طلب در ادامه در مصاحبه با «مهدی مطهرنیا» نوشت: «باید پذیرفت در مجموع آنچه در آمریکا دنبال می‌شود در اروپا با ادبیاتی دیگر بدان توجه می‌شود و آنچه آشکارا آمریکا از آن می‌گوید اروپا در نهان و با هزینه‌های بیشتری از ایران می‌خواهد، در نهایت اگر اروپا قرار بر انتخاب بین ایران و آمریکا داشته باشد حتی در عصر ترامپ نیز اروپا و آمریکا چسبندگی بیشتری با یکدیگر دارند. برجام بدون آمریکا اگرچه در نگاه اول معقول است، اما کامل و عملی نخواهد بود و هزینه‌های بیشتری را هم برای ایران و هم آمریکا و هم اروپا به همراه خواهد داشت».
آفتاب یزد در ادامه نوشت: «بدون آمریکا هرچند به‌نظر می‌رسد در هر صورت وضعیت ایران بدتر از قبل از تحقق برجام نخواهد شد و تبادلات اقتصادی بهتر می‌شود، اما شرکت‌های بزرگتر اروپایی بدون آمریکا همکاری با ایران نخواهند داشت. این یعنی اینکه عملاً بدون آمریکا برجام معنایی نخواهد داشت».
گفتنی است در روزهای گذشته ریچارد نفیو - معمار شبکه تحریم‌های آمریکادر یادداشتی در نشریه فارین پالیسی نوشت: «اظهارنظر صالحی درباره پایبندی ایران و اروپا به برجام علیرغم خروج آمریکا از برجام نادرست است؛ زیرا در اتحادیه اروپا هیچ زیر بنای قانونی برای اینکه دولت‌ها بتوانند این اقدام را عملی کنند وجود ندارد».
** شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان به نماد استبداد تبدیل شده است
اختلاف در میان اصلاح طلبان هر روز ابعاد گسترده‌تری به خود می‌گیرد.
در حال حاضر رقابت درون جناحی برای کسب و ارتقای قدرت در میان اصلاح طلبان به جدالی جدی بدل شده است؛ کارگزارانی‌ها حضور خود در کابینه دولت دوازدهم را تثبیت و از سوی دیگر محمدعلی نجفی را روانه شهرداری تهران کردند و همچنین محمدرضا عارف و نزدیکانش کماکان در رأس نهاد تصمیم‌ساز جریان اصلاحات در شورای عالی سیاستگذاری اصلاحات و فراکسیون امید حضور دارند. در این میان، انتقادات به شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان خیلی جدی است.
در همین رابطه «رسول منتجب‌نیا» قائم مقام حزب اعتماد ملی در مصاحبه با روزنامه قانون گفت:
«شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان یک ضرورت برای حل اختلاف بود و یک نوع مسکن در یک کار اورژانسی به حساب می‌آمد. بعد از انتخابات سال ۹۴، ما در شورای عالی مطرح کردیم که انتخابات تمام شده است و این شورا که یک ضرورت و برای حل اختلاف بود، باید به کار خودش پایان دهد و باید به احزاب برگردیم و آنها را تقویت کنیم».
منتجب نیا افزود: «شورای عالی سیاست گذاری [اصلاح طلبان[ یک کار غیر اصولی و غیر قانونی بود که بیش از دو سال ادامه داشت. امروز این ضرورت به اتمام رسیده است و شرایط باید به حال عادی برگردد. باید به سوی نظام حزبی گام برداریم».
این فعال اصلاح طلب با اشاره به اینکه شورای عالی اصلاح طلبان به نماد استبداد تبدیل شده است، گفت: «تعداد چهار تا پنج نفر در پشت صحنه شورا برای شورا تصمیم گیری می‌کنند و در شورا تصمیمات خود را برای سراسر کشور نهادینه می‌کنند؛ یعنی کل جریان اصلاح‌طلب و اعتدالگرا که یک جریان بزرگ در سراسر کشور است سرنوشت و زمام امر خود را به دست چهار تا پنج نفر آدم سپرده است... این تعداد خود را متکی به رییس‌دولت اصلاحات می‌دانند و می‌گویندهرچه ما تصمیم گرفتیم، شورا باید همان را تصویب کند و هرچه شورا تصمیم بگیرد اصلاح‌طلبان سراسر کشور باید به آن عمل کنند. هرکس نیز به آنها بگوید چرا؟ می گویند تو اصلاح طلب نیستی! بسیار جالب است که بعضی از این آقایان گفته‌اند کسانی که در شورای عالی نیستند، حق انتقاد ندارند! این صحبت به معنای استبداد است».
وی تاکید کرد که لیست امید شورای شهر پنجم قابل دفاع نیست.
منتجب‌نیا چندی پیش درباره شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان گفته بود که شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان را قبول نداریم و برای این قبول نداشتن، راه‌حل جایگزین داریم و آن این است که باید این شورا تعطیل شود.
چندی پیش «عباس عبدی» نیز در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفته بود که شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان مسئولیت ناپذیر و غیرشفاف است.
گفتنی است وقتی عارف از سوی برخی طیف‌های اصلاح طلب به خاطر چینش فهرست اصلاح طلبان برای انتخابات شورای شهر تهران مورد اعتراض قرار گرفت، در پاسخ گفته بود که تنها ۲۴ ساعت قبل از دیگران از این فهرست مطلع شده است!
فعالین اصلاح طلب در اظهارنظرهای جداگانه تاکید داشتند که لیست امید با زدو بند سیاسی و در پستوها بسته می‌شود.
«لیست رانتی»، «سلفی حقارت» و «باجگیری از وزرا» بخشی از کارنامه لیست امیدِ منتخب شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان است.
** مقصر دانستن آمریکا در نسل کشی میانمار، باعث چالش در سیاست تنش زدایی با غرب می‌شود
رسانه‌های خارجی در روزهای گذشته در گزارش‌های جداگانه اعلام کردند که اسرائیل با فروش تسلیحات به میانمار، از نسل کشی مسلمانان در این کشور حمایت می‌کند.
از سوی دیگر مستندات بسیاری از حمایت آمریکا از نسل کشی در میانمار موجود است؛ اما روزنامه‌های اصلاح طلب بدون توجه به موارد فوق، باز هم نسخه ذلت در دیپلماسی می‌پیچند و دولت را به بی تفاوتی نسبت به این موضوع تشویق می‌کنند.
روزنامه بهار در گزارشی با عنوان «شوخی با منافع ملی» نوشت:
«اصولگرایانِ غرب ستیز به واسطه آن که به دنبال تخطئه سیاست خارجی دولت اعتدال در حوزه تعامل با غرب هستند، پشت صحنه حوادث میانماری را که حکومتش بیشتر تحت حمایت قدرت‌های شرقی است را آمریکا و کشورهای غربی دانسته و در پی آنند به این بهانه سیاست تنش زدایی با غرب را تحت الشعاع قرار دهند».
محمود سریع القلم، از معلمان فکری روزنامه‌های زنجیره‌ای چندی پیش تاکید کرد که «برای داشتن سیاست خارجی موفق ایران باید از کانون مدارهای حساسیت آمریکا خارج شود». این در حالی است که این سهل اندیشی باعث عقب نشینی کشور از بسیاری از مؤلفه‌های قدرت ساز می‌شود.
گفتنی است «هیلاری کلینتون» وزیر خارجه اسبق آمریکا در سال ۹۱ با سفر به میانمار از دولت این کشور خواست به اصلاحات در میانمار ادامه بدهند تا ثابت کنند که با جامعه جهانی همراه هستند. پس از این سفر، مقامات میانمار اعلام کردند که مسلمانان روهینگیا باید از کشور اخراج و به اردوگاه‌های پناهندگان سازمان ملل منتقل شوند. پس از این سفر و مصوبه دولت میانمار، آتش اختلافات و درگیری‌ها زمانی شعله‌ور شد که ارتش میانمار ۱۱ مسلمان این کشور را در ماه مه ۲۰۱۲ کشته و در حمله یک گروه از بودائیان به اتوبوس مسلمانان در ایالت راخین نیز ۱۰ نفر کشته شدند. در طرف مقابل نیز یک بودائی نیز در پاسخ به این کشتارها به قتل رسید که رسانه‌ها برای تحریک بیشتر بودائی‌ها آن را تجاوز به یک دختر بودائی و قتل وی عنوان کردند.
به دنبال آغاز درگیری‌ها درغرب میانمار، بودایی‌ها با حمله به مناطق مسلمان نشین بیش از ۲۰۰۰ منزل مسکونی متعلق به مسلمانان را به آتش کشیدند و بیش از یک صد هزار نفر را آواره و بی خانمان کردند.
** حضور کاندیدای زن برای شهرداری تهران، نمایشی بود
این روزها روزنامه‌های اصلاح طلب ژست مدافع حقوق زنان به خود گرفته و بدون درنظرگرفتن مطالبات اصلی بانوان، موضوع دست چندمی حضور زنان در ورزشگاه را در رأس تحلیل‌های خود قرار داده‌اند. این در حالی است که این جماعت در استفاده ابزاری از موضوع زنانید طولایی دارد.
در همین رابطه «الهه کولایی» فعال سیاسی اصلاح طلب در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفت:
«من از نظر سیاسی هیچ پشتیبانی نداشتم، احزاب سازوکارها و بده بستان‌های خود را داشتند... شاید خیلی‌ها می‌خواستند من حضوری نمایشی داشته باشم، البته این هم خیلی فرض ضعیفی نیست... من این رقابت را یک فرصت دیدم برای انجام تکالیف. تا وظایفم را به عنوان یک معلم انجام دهم. با علم به اینکه می‌دانستم نتیجه چه خواهد بود. نتیجه برای من کاملاً روشن بود و می‌دانستم چه اتفاقی خواهد افتاد. چون مواردی پیش آمد، بعد از اینکه من برنامه‌ام را در نشست عمومی شورای شهر ارائه کردم، به من گفتند برنامه شما مثل برنامه آقای نجفی بود! من در جواب گفتم برنامه آقای نجفی مثل برنامه من بود! این رفتارها نشان می‌دهد که هنوز بسیاری نمی‌خواهند بپذیرند که یک زن آمده و یک برنامه قابل دفاع و قابل توجیه برای مدیریت شهر تهران ارائه داده است».
الهه کولایی که نامش در میان هفت گزینه نهایی شهرداری تهران- به عنوان تنها نامزد زن- دیده می‌شد، چندی پیش تصریح کرد که صرفاً قرار بود نقشی ویترینی در روند انتخاب شهردار در شورای شهر ایفا کند.
بررسی کارنامه اصلاح طلبان نشان می‌دهد که عوام فریبی و استفاده ابزاری از مفاهیم به جزو لاینفک رفتار این جریان تبذیل شده است.
** تکرار استراتژی فاصله گذاری بعد از غنیمت گیری، اینبار برای تصاحب استانداری‌ها
اصلاح طلبان در نظر دارند تا استراتژی اجرا شده در انتخاب کابینه دوازدهم را مجدداً در انتخاب استانداران و مدیران میانی پیاده کنند. اول گرفتن سهم و غنیمت، سپس ژست منتقد و فاصله گذاری با دولت برای فرار از پاسخگویی.
علی صوفی وزیر تعاون دولت اصلاحات در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت:
«اگر رویکرد آقای روحانی در آینده نیز در راستای نوع چینش کابینه خود باشد وضعیت شکل دیگری به خود خواهد گرفت و جریان اصلاحات استراتژی متفاوتی نسبت به دولت آقای روحانی در پیش خواهد گرفت. با این وجود اگر آقای روحانی در ادامه مسیر خود رویکرد متفاوتی در پیش گرفت که با سیاست‌های جریان اصلاحات همخوانی بیشتری داشت، رویکرد حمایتی اصلاح‌طلبان نسبت به دولت آقای روحانی همچنان وجود خواهد داشت. آقای روحانی پس از انتخاب اعضای کابینه خود با چینش استانداران و مدیران میانی نیز مواجه خواهد بود. بدون شک عیار واقعی آقای روحانی در انتخاب استانداران و مدیران میانی مشخص خواهد شد که آیا ایشان همچنان به دنبال رویکرد محافظه‌کارانه خود هستند و یا اینکه قصد دارند در این زمینه تجدید نظر کنند».
کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاسی معتقدند که دولت دوازدهم برآمده از دولت یازدهم است و ترکیب کابینه با اندکی تغییر که تعیین‌کننده به نظر نمی‌رسد همان ترکیب قبلی است. ۱۱ تن از وزرای کابینه جدید، در کابینه‌قبلی نیز حضور داشته‌اند، ۵ تن از وزرای جدید هم در کابینه قبلی معاون وزیر بوده‌اند و طبیعی است که در جایگاه وزارت نیز ادامه‌دهنده مواضع و عملکرد وزیری باشند که در دولت قبلی معاون او بوده‌اند. ۲ سرپرست که برای وزارتخانه‌های نیرو و علوم انتخاب شده‌اند نیز به ترتیب، قائم‌مقام و معاون وزیران نیرو و علوم دولت یازدهم بوده‌اند. در مجموع اکثریت قریب به اتفاق اعضای کابینه اعم از وزرا و یا معاونان رئیس‌جمهور برگرفته از میان اصلاح‌طلبان و کارگزاران هستند.
اصلاح طلبان پس از گرفتن سهم و غنیمت، در حال فاصله گذاری با روحانی و دولت هستند. هدف اصلاح طلبان این است که- علیرغم تصاحب کابینه- به گونه‌ای فضاسازی کنند که ناکارآمدی احتمالی دولت به حساب آنها نوشته نشود و مردم از اصلاح طلبان انتظار پاسخگویی نداشته باشند.
گفتنی است اصلاح طلبان از سال ۷۶ تا ۷۹، در دولت و مجلس و شورای شهر اول تهران غالب شدند، اما شورا را به بن بست و تعطیلی کشاندند، مجلس را در باتلاق تحصن و استعفا و بازی‌های سیاسی فرو بردند و دولت را چنان ناکارآمد ساختند که خودشان با القاب زشت، رئیس دولت اصلاحات را به تمسخر گرفتند.
** دولت در ۹ ماه اخیر وقت گذرانی کرده است
روزنامه ابتکار در یادداشتی با عنوان «دولت دوازدهم وقت گذرانی نکند» نوشت:
«با جرات می‌توان گفت که اکنون حدود ۲۶۰ روز است که دولت در ایران به معنای واقعی تصمیم بزرگی اتخاذ نکرده است. دولت یازدهم از زمستان ۱۳۹۶ تا روز معرفی کاندیداها کاری نمی‌کرد و دولت دوازدهم نیز در این روزهای تازه سپری شده تصمیم مهمی نگرفته است. انگار زمان در ایران ارزش ندارد و دولت نیز شتابی برای رسیدن به روزهای اوج ندارد. دولت دوازدهم به ویژه وزیران تازه منصوب شده هنوز موتورشان داغ نشده است و معاونان و مشاوران خود را انتخاب نکرده‌اند و گویا منتظر اتفاق ویژه‌ای هستند. در دورانی که بنگاه‌های بزرگ صنعتی و خدماتی جهان زمان را به هم وصل می‌کنند تا در تولید و ارائه کالا و خدمات از رقیب خود لحظه‌ای عقب نمانند، دولت‌های ایران که بازیگر عمده اقتصاد ایران هستند ۹ ماه است با احتیاط و چراغ خاموش حرکت می‌کنند».