به گزارش مشرق، بیش از پنج سال است که آلودگی رادیواکتیو و میکروبی «ارس» سؤال اصلی از متولیان آب استان‌های شمال غرب کشور شده است. خبرنگاران با شنیدن پاسخ «نه» از مسئولان محلی حتی به سراغ متولیان کشوری نیز رفته‌اند.
رود ارس یکی از سه حوزه آبریز اردبیل است که آب شرب بخش اعظمی از جمعیت شمال استان را تأمین می‌کند. با وجود اهمیت این رود، در یک بازه زمانی نماینده‌ای از آلودگی به پساب‌های صنعتی ابراز گله‌مندی کرده و زمانی نماینده دیگری هرگونه آلودگی را تکذیب کرده است.
دور تسلسل تایید و تکذیب مدیران در حالی بیش از نیم دهه در جریان بوده که آلودگی ارس از سوی کارشناسان بارها هشدار داده شده است.
آلودگی که در نهایت از سوی سازمان حفاظت از محیط‌زیست کشور مورد پذیرش قرار گرفت تا مسئول محلی فرصت انکار نداشته و برای رفع آلودگی اقدام عاجل کند.
آلودگی داریم و نداریم!
با این وجود این قصه سر دراز دارد و همچنان بازی انکار و تکذیب آلودگی رودخانه ارس از سوی مسئولان محلی اردبیل دنبال می‌شود. مسئولان و مدیران، کارشناسان و حتی خود مردم از آلودگی ارس ابزار نگرانی می‌کنند اما همچنان در خود اردبیل مدیرعامل آب منطقه‌ای استان اردبیل تأکید می‌کند: ارس هیچ آلودگی ندارد.
اصغر سلیمان زاده تصریح کرد: ما سه حوزه آبریز شامل ارس، قزل‌اوزن و بالها رود داریم و در واقع ۸۴ درصد آب مصرفی از منابع آب‌های سطحی و مابقی از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود.
وی تأکید کرد: ارس هیچ آلودگی نداشته و در مصارف شمال استان به ویژه در شرب جای نگرانی نیست.
در عین حال مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان اردبیل نیز متذکر شد: رودخانه ارس در شمال استان اردبیل آلودگی رادیواکتیو ندارد.
محمد خداپرست در گفتگو با خبرنگار مهر تأکید کرد: آلودگی احتمالی رودخانه ارس پایش شده و نتایج نشان می‌دهد برخلاف برخی اظهارات این رودخانه آلودگی رادیواکتیو ندارد.
وی افزود: در رودخانه ارس سیستم آنلاین پایش وضعیت آب دایر شده که پارامترهای مختلف آلودگی سنجش می‌شود.
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان تصریح کرد: رودخانه ارس نیازمند مدیریت یکپارچه از سوی سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی است.
خداپرست متذکر شد: در صورتی که اعتبار مناسبی به منظور مدیریت این رودخانه اختصاص یابد، محیط‌زیست استان آماده اجرای طرح‌های مختلف است.
پایش مصرانه رودی که آلودگی ندارد
این اظهارات در حالی است که بعد از مرگ هزاران ماهی در ساحل رود ارس، اعتراض کارشناسان از بی‌توجهی تعمدی مسئولان به وضعیت ارس بالا گرفت.
هزاران ماهی در مدت کوتاهی بی‌جان به ساحل رودخانه کشانده شدند و این رخداد تأسف‌انگیز فرصت انکار را از مسئولان ربود. تا جایی که اخیراً مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان در گفتگو با یکی از رسانه‌ها به ضرورت پایش مکرر رودخانه ارس، ارتقا سیستم پایش و تلاش محیط‌زیست برای ممانعت از ورود آلودگی صنعتی و غیر صنعتی به رودخانه تأکید کرده است.
هر چند مسئولان محلی همچنان مدعی‌اند ارس آلودگی پساب صنعتی ندارد اما مسئولان سازمان محیط‌زیست با قبول آلودگی از اجرای برنامه‌هایی جهت کاهش آلودگی‌ها می‌گویند.
مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو در این زمینه گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته وجود فلزات سنگین در رودخانه مرزی ارس محرز شده است.
جبار وطن فدا در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: در مرز ایران و ارمنستان و در خاک ارمنستان تعدادی معادن و کارخانه‌های مس وجود دارد.
وی افزود: هر چند در گذشته املاح سرریز شده و وارد رودخانه می شد اما به دلیل وجود کارخانه و معدن، بخشی از پساب نیز وارد رودخانه می‌شود.
مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو تأکید کرد: از ۱۵ سال قبل پیگیری جدی این موضوع با همکاری کشور ارمنستان آغاز شده و کمیته پایش مشترک نیز تشکیل شده است.
به گفته وطن فدا کمیته پایش ۲۳ جلسه تشکیل داده و در چارچوب روابط با ارمنستان این کشور ملزم به بازچرخانی پساب و ممانعت از ورود آن به منابع آبی شده است.
وی با تأکید به اینکه سرمایه‌گذاری این مهم از سوی ارمنی‌ها صورت می‌گیرد، اضافه کرد: در کمیته پایش به جد بررسی‌هایی صورت گرفته و این آلودگی مشکلی در آب شرب ایجاد نمی‌کند.
تعهد کتبی ارمنستان برای کاهش آلودگی
وی با بیان اینکه هیچ آلودگی رادیواکتیوی نداریم، ادامه داد: آلودگی صرفاً فلزات سنگین است که در جلسات رسمی با مقامات ارمنستان از جمله وزرای نیرو، محیط‌زیست و انرژی طرح شده و ارمنستان تعهد کتبی برای کاهش آلودگی داده است.
وطن فدا با تأکید بر اینکه تصاویر منتشر شده از مرگ انبوهی از ماهیان در این رودخانه نیز در دست بررسی است، متذکر شد: در صورتی که مرگ ماهیان در بالادست بود می شد این حدس را مطرح کرد که دلیل آن آلودگی آب است.
مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو افزود: با این وجود مرگ ماهیان در پایین دست سد است و نمونه‌برداری و بررسی‌ها آغاز شده است.
وی تصریح کرد: بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد مرگ ماهیان بر اثر حادثه است اما در خصوص تعمدی بودن آن فعلاً مستنداتی در دست نداریم.
آنچه اهمیت ویژه دارد و عامل نگرانی شده است، تأمین آب ساکنان شمال استان اردبیل از رود ارس است.
اگر از نیاز کشاورزی مردم این منطقه که کم هم نیست، بگذریم بخشی از نیاز شرب از رود ارس تأمین می‌شود و همچنان برای بحث پایش مستمر و جامع آلودگی از سوی مسئولان تحرکی مشاهده نمی‌شود.
در این شرایط است که از یک سو تکذیب و انکار و از سوی دیگر تلفات گسترده موجودات زنده این رود عاملی برای نگرانی مردم شده است.