سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** نه مکالمه تلفنی روحانی و اوباما اشتباه بود و نه دیدارهای مکرر ظریف و کری؛ اکنون نیز راه حل لغو تحریم‌های غیرهسته‌ای، دیدار ظریف و تیلرسون است!
روزنامه شرق در یادداشتی نوشت:
«مذاکرات ظریف با ۱+۵ با حضور وزیر خارجه آمریکا شکست تابویی بود که بیش از ۳۰ سال بر روابط دو کشور سایه افکنده بود و شاید مهم‌تر از آن مکالمه تلفنی اوباما با روحانی بود که در صدر اخبار جهان قرار گرفت. ملاحظه کردیم نه آن مکالمه تلفنی از هیبت انقلاب کشور کاست و نه در آن نشست ظریف «مقهور» جان کری شد. بلکه برخلاف ادبیات رایج دلواپسان، قدرت مذاکراتی و چانه‌زنی تیم ایران مورد ستایش جهان و حتی آمریکایی‌ها قرار گرفت و همان‌گونه که ذکر آن رفت مهمترین دستاورد دیپلماتیک را به دنبال داشت».
در ادامه این یادداشت آمده است: «متأسفانه فرصت‌های فراوانی را در دوره اوباما برای اجرای بهتر برجام و حتی مذاکره در برخی از چالش‌های سیاست خارجی کشور در منطقه و جهان از دست دادیم که فعلاً از موضوع این یادداشت خارج است و باید در فرصتی دیگر به آن پرداخت».
مدیر کل وزارت خارجه دولت اصلاحات در پایان نوشت: «به گفته یکی از سیاست‌مداران نامدار جهان در چنین دنیایی دوست و دشمن دائمی وجود ندارد و آنچه هست منافع دائمی کشورهاست».
روزنامه بهار نیز در یادداشتی با عنوان «ضرورت یک دیدار» نوشت:
«یکی از دلایل اشکالات به وجود آمده بر سر راه اجرای برجام پس از حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید عدم هماهنگی و مذاکره بین ایران و آمریکا درخصوص برجام بوده است. الگوی برجام که مبتنی بر سیاست «برد-برد» است یک ظرفیت عظیم برای حل و فصل سایر پرونده‌های باز میان ایران و غرب است. پرونده‌هایی که چه بخواهیم چه نه، اثری منفی بر اجرای برجام می‌گذارد. دیدار ظریف و تیلرسون از آن جهت حائز اهمیت قلمداد شده است که از طرفی با رسیدن به درک مشترکی از توافق هسته‌ای سبب عبور از موانع اجرای کامل برجام خواهد شد و از سوی دیگر می‌تواند مقدمات لازم برای مذاکرات درباره رفع تحریم‌های باقی مانده و جلوگیری از وضع تحریم‌های جدید در حوزه‌های غیرهسته‌ای را فراهم آورد».
گفتنی است دو گروه سهل اندیش و مأموریت دار، مسئله غرب با ایران را متأثر از رفتار ایران می‌دانند که اگر اصلاح شود می‌توان به تعاملات حداکثری با غرب رسید. این در حالی است که تجربه ثابت کرده است که مسئله غرب با ایران نه هسته‌ای و موشکی و تروریسم و حقوق بشری که هویت انقلاب اسلامی است و می‌دانند که تا این هویت در ایران هژمون است مسئله ایران و غرب پا بر جا خواهد بود.
در حال حاضر برجام تجربه‌ای پرهزینه اما بسیار مهم پیش روی همگان است.
اولین تجربه شکست خورده را می‌توان با تسامح به حساب‌اشتباه و بی‌تجربگی گذاشت؛ اما وقتی ریل حرکت به سمت تکرار یک تجربه اشتباه است، دیگر نمی‌توان آن را فقط یک خطا دانست و تلقی خط! نداشت.
** زیباکلام: نکته مثبت اصلاح طلبان این است که فاقد ایدئولوژی هستند
«صادق زیباکلام» در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد گفت:
«اصلاح طلبان، همین طور جریان اعتدال و توسعه، حزب کارگزاران، حزب اتحاد ملت و تمامی تشکل‌های بزرگ و کوچکی که درون اصلاح طلبی معرفی می‌شوند، یک مشخصه بزرگ دارند؛ این که ایدئولوژی را کنار گذاشتند و در عرصه مدیریت کشور و مملکت داری، سیاست خارجی و تعامل با دنیا به خرد جمعی و منافع ملیمتوسل شدند!».
زیباکلام در ادامه در پاسخ به این سؤال که «یعنی اصلاحات دیگر ایده آل‌ها را از یاد برده است؟» گفت: «دقیقاً! اصلاح طلبان دیگر ایده آل ندارند.»
وی در پاسخ به این سؤال که «چه تضمینی دارد که بگوییم لازمه برتری یک جریان، فقدان ایدئولوژی اوست؟ شاید فقدان ایدئولوژی گاهی بیانگر سردرگمی و پوچی درونی یک جریان سیاسی باشد؟» گفت:
«اتفاقاً چون اصلاح طلبان فاقد ایدئولوژی هستند، بنابراین می‌توانند از اندیشه خود برای عملکرد سیاسی‌شان هم بهره ببرند».
زیباکلام در پاسخ به این سؤال که «یعنی نمی‌توان نبود ایدئولوژی اصلاح طلبان را یک زنگ خطر برای آنها دانست/» گفت: «مطمئناً این نکته مثبت اصلاح طلبان است. پراگماتیسم بودن و انعطاف اصلاح طلبی به دلیل نبود ایدئولوژی آنهاست. نکته مثبت زمانی است که شما با تغییرات در خود اداره مملکت را پیش ببرید».
گفتنی است برخی اصلاح طلبان بر این باورند که باید ایدئولوژی را فدای تکنیک کرد. از این گروه بیشتر با عنوان تکنوکرات ها نام برده می‌شود.
شاید مهمترین تجلیات تکنوکراسی در ایران سازش طلبی در وسط معرکه مبارزه با غرب و فراموش کردن مفهوم و اقتضائات عدالت بود. این دو یعنی «سازشکاری» و «حذف عدالت» بیش از پیش در کارنامه اصلاح طلبان و علی الخصوص حزب کارگزاران قابل مشاهده است. انفعال در برابر دشمن، اشرافیت دولتمردان، مانور تجمل، هزینه کردن در امور بی اولویت، تحقیر مستضعفان، موزه‌ای کردن فرهنگ شهادت و ایثار و… برخی از تبعات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این رویکرد غلط است.
** اقدامات دولت در زمینه اشتغال باید برای مردم محسوس باشد
«مرتضی مبلغ» معاون وزیر کشور دولت اصلاحات در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت:
«در حال حاضر موضوع بیکاری یکی از ابرچالش‌هایی است که گریبانگیر کشور شده که برای حل آن باید شاهد توسعه کسب و کار و رونق اقتصادی باشیم. در این راستا باید جذب سرمایه داخلی و خارجی به طور گسترده اتفاق بیفتد تا بتوان بسترهای ایجاد اشتغال پایدار و مناسب را فراهم آورد. دولت همان‌طور که اعلام کرده و مطالبه مردم نیز هست باید به صورت سیستماتیک تلاش‌هایی را در این امور داشته باشد که مردم نیز بفهمند اتفاقاتی در حال رخ دادن است و گشایش‌های سازنده و موثری اتفاق می‌افتد. به موازات اینها باید سایر مسائل و مشکلات اقتصادی مثل مسائل بانک‌ها، آب و محیط زیست و... به طور جدی دنبال شود».
مرتضی مبلغ پیش از این- اسفند ۹۵- در نقد دولت یازدهم گفته بود: «] یکی از غفلت‌های[دولت روحانی مسائل مربوط به اقتصاد بود. غفلتی که در این باره انجام شد این است که یک بعدی به ماجرا نگاه شد؛ یعنی مهار تورم به بهای رکود اتفاق افتاد. رونق در اقتصاد این است که تورم و رکود به شکل متعادل و متوازن پیش روند. تورم موجب رکود شکننده نشود بلکه به میزانی باشد که رونق از کار نیفتد و رکود حاصل نشود، اما این اتفاق در دولت روحانی نیفتاد و رکود حاصل شد و رونق لازم به وجود نیامد و با مشکلات عدیده‌ای در معیشت مردم و اشتغال مواجه شدیم که این هم غفلتی بود که اتفاق افتاد».
در روزهای گذشته روزنامه حامی دولت «قانون» در گزارشی نوشت: «در اقتصادی که وضعیت کسب و کار نامناسب است و رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال ۹۵ منفی بوده و بخش‌های کلیدی و پیشران اقتصاد ایران همچون بخش مسکن در رکود کامل قرار دارند، ایجاد ۶۰۰ هزارشغل خالص علامت سؤال دارد... با توجه به افزایش بیش از ۳۰-۴۰ درصدی اجاره بها در سال گذشته به‌ویژه در کلانشهرها و با عنایت به اینکه بخش مسکن حدود ۳۰ درصد وزن و اهمیت را در سبد مصرفی خانوارها و محاسبه شاخص نهایی تورم در برمی گیرد، بنابراین تورم تک رقمی در سال گذشته نیز جای پرسش دارد».
** حاصل دستاورد اصلاح طلبان در انتخابات سال ۹۴ مجلس خطا در خطا بود
روزنامه بهار در گزارشی با عنوان «امید واهی» نوشت:
«شخص عارف و بسیاری از افرادی که در بستن لیست‌های امید در تهران، شهرها و شهرستان‌ها دخیل بودند افرادی را در لیست اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان به مردم معرفی کردند که به آسانی راهشان را از مسیر سیاست‌ورزی منجسم و تشکیلاتی و اصلاح‌طلبانه جدا نمودند. چنین عملی قبل از هر چیز نفی نیروهای سیاسی اصلاح‌طلب و کسانی است که تجربه کار سیاسی و تشکیلاتی داشتند ولی براساس همان پیش بینی‌های اشتباه و ناصواب از لیست‌ها و به‌خاطر قرار گرفتن نامهای دیگر کنار گذاشته شدند، به عبارتی ما در همان گام‌های نخست براساس یک پیش بینی پرخطا نام برخی از چهره‌ها را از حضور در انتخابات مجلس شورای اسلامی حذف کردیم، نام عده‌ای دیگر را که می‌دانستیم در آینده نزدیک از لیست خروج می‌کنند را وارد لیست کردیم، براساس همین پیش بینی مردم را دعوت به انتخابات و رأی دادن به لیست امید کردیم و سرانجام براساس همان درک نادرست از وضعیت نیروها به مجلس راه یافتیم. ما با چهار پیش بینی اشتباه روبه‌رو هستیم، به عبارتی حاصل دستاورد نیروهای اصلاح‌طلب در انتخابات سال ۹۴ مجلس خطا در خطا بود».
گفتنی است در روزهای گذشته «محمد رضا تاجیک» مشاور رئیس دولت اصلاحات در مصاحبه با روزنامه آرمان گفته بود: «لیست ] امید[چهره دوگانه‌ای دارد. وقتی یک لیست رأی می‌آورد، بدان معناست که یک جریان از چنان مقبولیتی برخوردار است که می‌تواند افکار عمومی جامعه را متوجه خود کند و افکار عمومی جامعه بدون شناخت از افراد، بنابر اعتماد به یک جریان، به همه چهره‌های لیست رأی می‌دهد؛ اما در پشت این موضوع، یک نوع پوپولیسم است و به این شکل خود را نشان می‌دهد که من نمی‌شناسم اما رأی می‌دهم، من نمی‌دانم اما انجام می‌دهم. به قول ژیژک، نوعی کلبی مشربی در پشت این موضوع خود را پنهان کرده است و این موضوع با بلوغ و توسعه یافتگی جامعه، تناقض دارد. جریانات سیاسی کشور باید به سمتی حرکت کنند که مردم ما، آگاهانه و هوشیارانه رأی بدهند و تصمیم بگیرند. اگر امروز نوش این قضیه نصیب ما شده است، فردا نیش آن نیز نصیب ما خواهد شد».
ذکر این نکته ضروری است که حمله به فراکسیون امید از سوی اصلاح طلبان در حالی است که همین جماعت در برهه انتخابات با تعریف و تمجیدهای آنچنانی همگان را به انتخاب «لیست امید» تشویق و ترغیب کرده بودند و حالا به گونه‌ای با این فراکسیون برخورد می‌کنند که انگار اعضای آن از کره مریخ آمده‌اند و با اصلاح طلبان هیچگونه آشنایی ندارند!
** مخالفت ظریف با محصولات تراریخته
سایت ضد انقلاب رادیو زمانه در گزارشی نوشت:
«محمدجواد ظریف، در ۱۳۷۸ نماینده ایران برای الحاق کشور به کنوانسیون زیست‌محیطی کارتاهنا بود، کنوانسیونی که محدودیت بر غذای تراریخته وضع می‌کند. او در همان سال، در نامهای به رئیس‌جمهوری وقت، محمد خاتمی نوشته بود:" این نوع محصولات اولاً قادرند به‌مجرد ورود به سیستم محیط زیست بومی کشورها، بر تمامی اقلام مشابه غلبه یافته (و) به‌تدریج آنان را نابود سازند، اتفاقی که برای برخی از محصولات کشاورزی بومی در دنیا و حتی در کشور خودمان به‌صورت محدودتر رخ داده است. ثانیاً قادرند تأثیرات منفی ناشناخته و بلندمدتی را بر نسل و نژاد و توانایی‌ها و سلامت انسان بگذارند"».
گفتنی است در روزهای اخیر و پس از دفاع «عیسی کلانتری» رئیس سازمان محیط زیست از محصولات تراریخته، روزنامه‌های اصلاح طلب به دفاع تمام قد از این محصولات پرداختند.
برای نمونه، روزنامه شرق- ۲۲ شهریور ۹۶- در یادداشتی با عنوان «خدمت یا خیانت "تراریخته"» نوشت: «بی‌شک تراریخته می‌تواند به کمک انسان بیاید. با کمک تراریخته می‌توان غذای سالم‌تری داشت».
دفاع از محصولات تراریخته توسط روزنامه‌های اصلاح طلب و برخی مقامات دولتی در حالی است که دانشگاه‌های آمریکا با انجام تحقیقاتی روی محصولات تراریخته به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از محصولات تراریخته سبب افزایش نازایی، تولد نوزادان ناقص الخلقه، اختلالات کبدی و حتی سرطان می‌شود
در حال حاضر ۲۵ کشور اتحادیه اروپا، روسیه و نیجریه هم مصرف محصولات ترا ریخته را منع کرده‌اند.
** انتقاد کارشناس اقتصادی حامی دولت از پول پاشی سیف
«محمد صادق جنان» صفت کارشناس اقتصادی حامی دولت در سرمقاله روزنامه ابتکار با عنوان «پول پاشی آقای سیف بدون ارائه کارنامه نوشت» نوشت:
«هر ایرانی دلسوز به این آب و خاک از حجم خبرهای خرسند کننده رئیس بانک مرکزی ایران در این روزها که پشت سرهم منتشر می‌شود، شاد می‌شود. وی با شادمانی خبرداده است بانکهای خارجی برای قرض دادن به ایران صف کشیده‌اند، سایت بانک مرکزی از رشد ۱۷ در صدی اعتبارات تخصیص یافته از منابع بانکی به متقاضیان وام و اعتبار خبر می‌دهد و همچنین آقای سیف در سازمان برنامه و بودجه با خوشحالی از اجرای سه برنامه اشتغال زایی با منابع بانکی و همچنین از منابع بودجه ۱۳۹۶ کل کشور و صندوق توسعه ملی خبر داده است. این حجم از اخبار شادی آفرین از سوی رئیس بانک مرکزی اگر با ارائه توضیح کافی و کارشناسی از سوی وی و یا همکارانش باشد لبخند بر لب ایرانیان خواهد نشاند اما شوربختانه آقای سیف به رغم اصرار کارشناسان و علاقمندان به اقتصادسیاسی از ارائه توضیحات جزئی وکارشناسی تر اجتناب می‌کند».
در ادامه این یادداشت آمده است: «باکمال تأسف باید گفت رئیس کل بانک مرکزی در حالی از پول پاشی ۵۰ هزار میلیارد تومانی به بنگاه‌ها خبر می‌دهد که جزئیات نتایج پول پاشی ۱۶ هزار میلیاردتومانی پارسال دست کم برای علاقمندان به اقتصاد سیاسی و اقتصاددانان توضیح داده نشده است. در حالی که به گواه آمار و اطلاعات دردسترس و تحلیل‌های ارائه شده از سوی اقتصاددانان تنگنای اقتصاد ایران در شرایط حاضر کمبود تقاضا است، پرداخت ۵۰ هزار میلیارد تومان از منابع بانکی با نرخ سود اعلام نشده وبا مقصدی به پهنه سرزمین ایران میان بنگاه‌هایی که معلوم نیست قدرت رقابت آنها درتولید چقدر است و اینکه دریافت به طور متوسط کمتر از یک میلیارد تومان وام و اعتبار گرفته شده چه تحولی در کارشان ایجادکرده است تکرار آن طرح در ابعاد بزرگ و بدون ارائه کارنامه پارسال اتفاق خوبی نیست. در شرایطی که بانکهای ایرانی برای تأمین نقدینگی در همین ۴ ماه گذشته ناگزیر شده‌اند از بانک مرکزی وام بگیرند دستور پرداخت ۵۰ هزار میلیارد تومان از منابع آنها نیز کار عجیبی است».