به گزارش مشرق، همیشه در تبلیغهای خودروها قدرت موتور و گشتاور را به شکل یک عدد به شما نشان میدهند. عقل سلیم به ما میگوید هر چه عدد بزرگتر، موتور بهتر. اما واقعیت ماجرا چیست؟ اسب بخار بیشتر برای خودرو مزیت است یا گشتاور بالاتر؟
توان (که در موضوع خودروها به آن قدرت هم اطلاق میشود) در فیزیک، نرخ انجام کار است. در این تعریف به شکل قراردادی یک اسب بخار، توان لازم برای حرکت دادن ۵۵۰ پوند وزن به طول یک فوت و در مدت زمان یک ثانیه است.
قدرت موتور در واقع از همین جنس است و با دستگاهی به نام دینامومتر قابل اندازهگیری است. دینامومتر در واقع یک نیروی مضاعف و در خلاف جهت موتور به آن وارد میکند ( معمولا به شکل ترمزهایی که جلوی حرکت چرخها را میگیرد) و قدرت وارد شده از طرف موتور در برابر این نیرو سنجیده میشود. خروجی این دستگاه اندازهگیری در واقع گشتاور موتور است. در یک خودرو گشتاور در سرعتهای مختلف و در دور موتورهای مختلف سنجیده میشود. این دو عدد (گشتاور و دور موتور) در یک فرمول(عدد گشتاور به مرتبه عدد دورموتور، تقسیم بر ۵.۲۵۲ ) وارد میشوند و خروجی آنها برابر با قدرت موتور خواهد بود.
انجمن مهندسین خودروساز دو استاندارد متفاوت برای گزارش قدرت موتور تعریف کرده اند: قدرت موتور ناخالص و خالص. در محاسبه قدرت موتور به شکل ناخالص تمامی وزن اضافی موتور برداشته میشود و بعد تست میشود. اما قدرت موتور خالص که نتیجهی آن را در تبلیغات میبینیم در واقع بر روی یک خودروی کامل انجام میشود.
از آنجایی که اندازهگیری گشتاور پروسه راحتتری دارد، قدرت موتور از روی گشتاور محاسبه میشود. بد نیست در انتهای این مطلب به تعریف فیزیکی گشتاور هم اشارهای داشته باشیم.
گشتاور در واقع نیروی چرخشی وارد بر جسم است که به مانند نیروی خطی که باعث کشش یا فشار به جسم میشود، عامل پیچش یا تاب جسم حول یک محور میشود. گشتاور میتواند بدون ایجاد حرکت ایجاد شود، ولی به محض حرکت جسم تبدیل به “کار” میشود. پس طبیعتا هر چه گشتاور یک موتور خودرو بالاتر باشد، کار بیشتری میتواند انجام دهد. به نظر میرسد همان باور قدیمی هرچه عدد گشتاور بزرگتر، بهتر، توجیه فیزیکی کافی هم دارد!