به گزارش مشرق، بر اساس آمارهای جهانی، سالانه ۵هزار و ۶۰۰ میلیارد نخ سیگار در دنیا مصرف می‌شود که تجارتی معادل ۸۶۰ میلیارد دلار در سال را به خود اختصاص می‌دهد. تجارت ۸۶۰ میلیاردی، سیگار را در زمره سومین صنعت سودآور جهان بعد از صنعت نفت خام و داروسازی قرار داده است. این بازار پرسود سیاه انقدر جذابیت دارد که توانسته است موجب اشتغال مستقیم حدود ۱۰۰میلیون نفر شود.
بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر بیش از ۱ میلیارد نفر به‌صورت دائمی یا تفننی مواد دخانی مصرف می‌کنند که ۸۰ درصد آن‌ها در کشورهای درحال‌توسعه قرار دارند. بااین‌حال همه منافع این تجارت سیاه در اختیار چند کشور امپریالیستی قرار دارد که خود از کمترین مصرف‌کنندگان دخانیات هستند.
همچنین اگر هزینه مرگ‌ومیر ناشی را سیگار نیز محاسبه شود، ابعاد پنهان آن بسیار آشکار خواهد شد. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، سالانه ۷ میلیون نفر در جهان براثر عوارض ناشی از مصرف سیگار می‌میرند (اینجا+)
هزینه‌های اقتصادی دخانیات
بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، سالانه بیش از ۷ میلیون نفر در جهان جان خود را براثر مصرف دخانیات از دست می‌دهند. به عبارتی مرگ‌ومیر ناشی از دخانیات ۱۶ درصد از کل مرگ‌ومیرها را شامل می‌شود.
شاید عجیب باشد اما بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در فقیرترین خانوارها، هزینه‌های مصرف دخانیات بیش از ۱۰ درصد از کل هزینه‌های سبد خانوار را شامل می‌شود که نتیجه این مصرف یعنی پول کمتر برای غذا، آموزش و مراقبت‌های بهداشتی است.
در کشورمان نیز، بازار دخانیات بازار نسبتاً جذابی برای بسیاری از فعالان قانونی و قاچاقچیان است. چنانکه به گفته دکتر حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت، سالانه ۶۰ میلیارد نخ سیگار در ایران مصرف می‌شود که ارزش مالی آن حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان (معادل یک درصد از درآمد ملی) است.
همچنین علاوه بر واردات ۱۵ میلیارد نخ سیگار در سال گذشته، بر اساس آمارهای گمرک ایران هزینه واردات توتون و تنباکو در سال ۹۵ بیش از هزار میلیارد تومان بوده است.
اما هزینه‌های دخانیات به اینجا ختم نمی‌شود، بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، سالانه ۵۰ هزار نفر در ایران براثر عوارض ناشی از دخانیات جان خود را از دست می‌دهند که هزینه‌های بهداشتی و درمانی آن چیزی حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
قابل‌ذکر است درحال حاضر ۸ میلیون نفر به‌طور دائم در ایران مواد دخانی مصرف می‌کنند؛ اما مجموع مصرف‌کنندگان تفنی و عادتی دخانیات در ایران بین ۱۳ تا ۱۴ میلیون برآورد شده است.
هزینه زیست‌محیطی دخانیات
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، زباله‌های دخانیاتی حاوی بیش از ۷۰۰۰ مواد شیمیایی سمی هستند که علاوه بر آلوده کردن محیط‌زیست، عامل اصلی سرطان در جهان می‌باشند.بر اساس این گزارش، در سطح جهان روزانه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد سیگار به فروش می‌رسد که تقریباً ۳۰ تا ۴۰ درصد از کل اقلام مضر جمع‌آوری‌شده از سواحل، زیستگاه‌هاو خیابان‌های شهری را تشکیل می‌دهند.
کشورهای امپریالیستی برندگان بازار دود
سود حاصل از دود شدن عمر یک میلیارد نفر با کشیدن سیگار آن‌قدر زیاد است که کشورهای امپریالیستی می‌توانند هرگونه ضرر ناشی از تولید و عرضه سیگار را نادیده بگیرند تا جاییکه درآمد فروش شش کمپانی بزرگ دخانی در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۳۴ میلیارد دلار بوده است. بر اساس آمارها در سال ۲۰۱۰ سود شش کمپانی بزرگ دخانی، برابر با شرکت‌های مایکروسافت، مک‌دونالد و کوکاکولا در بوده است. در ادامه درآمد شش کمپانی بزرگ بازار دود در جهان آمده است.
فیلیپ موریس (Philip Morris International Inc)
درحالی‌که کشور چین بیش از ۴۴ درصد سیگار بازار جهان را در اختیار دارد، اما به لحاظ میزان درآمد سالانه، شرکت‌های چندملیتی آمریکا و انگلیس و ژاپن در صدر قرار دارند. این امر ناشی از کیفیت و قیمت بالای سیگارهای شرکت‌های چندملیتی آمریکا و انگلیس نسبت به سیگار تولید چین است.
شرکت آمریکایی فیلیپ موریس با فروش سالانه ۳۹.۱ میلیارد دلار، در رتبه اول جهان قرار دارد. ارزش مالی فروش سالانه این شرکت نزدیک به ۱۶ درصد از کل فروش سیگار جهان است. مالبرو از برندهای اصلی این شرکت و پرفروش‌ترین سیگار جهان می‌باشد.
بریتیش آمریکن توباکو (British American Tobacco)
این شرکت چندملیتی انگلیسی با فروش سالیانه ۲۶.۲ میلیارد دلار، پس از فیلیپ موریس دومین شرکت درآمدزای دخانی جهان می‌باشد. کنت، لاکی استرایک و یا نیوپورت ازجمله برندهای مشهور این شرکت است.
شرکت توتون و تنباکوی ژاپن (Japan Tobacco Inc)
شرکت ژاپنی با فروش سالانه ۲۰ میلیارد دلار، در رتبه سوم پرفروش‌ترین شرکت دخانی جهان قرار دارد.
شرکت آلتریا (Altria Group Inc)
شرکت دخانیاتی آلتریای آمریکا با فروش سالانه ۱۹.۲ میلیارد دلار، چهارمین فروشنده بزرگ دخانیات در جهان است.
شرکت رینولدز امریکن (Reynolds American)
این شرکت زیرمجموعه شرکت بریتیش آمریکن است که با فروش سالانه ۱۸.۹ میلیارد دلار، در رتبه پنجم ازلحاظ فروش دخانیات جهان قرار دارد.
شرکت چندملیتی امپرال (Imperial Tobacco Group plc)
شرکت توتون و تنباکوی چندملیتی-انگلیسی امپرال با فروش سالانه ۱۰.۷ میلیارد دلار، در رتبه ششم جهان جای گرفته است.
مالبرو و ونیستون در صدر فروش سالانه برندهای مشهور
یکی از دلایل موفقیت شرکت‌های دخانی، برندهای مشهوری هستند که بازارهای جهانی دخانیات را به قبضه خود درآورده‌اند. بر اساس آمارهای گروه مطالعاتی استاتیک، در سال ۲۰۱۶ برند مالبرو با فروش سالانه بیش از ۱۳ میلیارد دلار، در رتبه اول فروش بازار سیگار جهان قرار دارد. پس از مالبرو، وینیستون با ۳ میلیارد دلار و نیوپورت با فروش ۲.۲ میلیارد دلار در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
منبع: استاتیک
۴۴ درصد سیگار جهان را چین تولید می‌کند
بر اساس آمارهای بین‌المللی، کشور چین بیش از ۴۴ درصد سیگار جهان را تولید می‌کند. پس از چین، شرکت‌های چندملیتی آمریکا و انگلیس قرار دارند که فیلیپ موریس با ۱۴ درصد و امپرال با ۱۰ درصد در رتبه‌های دوم و سوم تولید سیگارهای جهان قرار دارند.
بازار تولید تنباکو در قبضه چین
براساس آمارهای بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در جهان شاغل صنعت تنباکو هستند که در بخش‌های مختلف به تولید تنباکو، بسته‌بندی و فروش سیگار مشغول‌اند. دراین‌بین، پنج کشور چین، برزیل، هند، آمریکا و اندونزی ۷۲ درصد از کل دخانیات جهان را تولید می‌کنند. بر اساس آمارها، کشور چین با بیش از ۳۱۴۸ میلیارد تن (۴۲ درصد از نیاز جهان) در رتبه اول، برزیل با ۸۵۰ میلیارد تن در رتبه دوم (۱۱.۴ درصد از نیاز جهان) و کشورهای هند، آمریکا و اندونزی به ترتیب با ۸۳۰، ۳۴۵ و ۲۶۰ میلیارد تن در رتبه‌های سوم تا پنجم جهان قرار دارند.
بازار تولید تنباکو در جهان در سال ۲۰۱۶
درحالی‌که کشورهای امپریالیستی برندگان بازار دخانی جهان هستند، اما کشورهای درحال توسعه به‌عنوان بازندگان این بازار سیاه، نتوانسته‌اند با اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه از آثار سوء این تجارت سیاه بکاهند. در ادامه به تفاوت مالیات گیری و قیمت بازار سیگار در ایران و سایر کشورهای جهان اشاره‌شده است.
مالیات ناچیز مواد دخانی در ایران
در سطح جهان مالیات بر سیگار در کشورهای مختلف دنیا ۷۰ درصد قیمت را شامل می‌شود. درحالی‌که مالیات بر سیگار در ایران بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است، اما این میزان در بین کشورهای توسعه‌یافته (ازجمله تولیدکنندگان عمده سیگار جهان) بین ۴۵ تا ۷۰ درصد است.
همچنین مقایسه قیمت سیگار در کشورهای تولیدکننده و کشورهای درحال‌توسعه نیز قابل‌تأمل است. برای مثال میانگین قیمت سیگار در انگلستان ۹.۹۱ یورو می‌باشد که با احتساب میانگین یوروی ۴۵۰۰ تومانی، قیمت یک پاکت سیگار ۲۰ نخی، نزدیک به ۴۴ هزار تومان می‌شود.
منبع: تراز