به گزارش مشرق، «فرهاد همتی» در یادداشت روزنامه «جوان» نوشت:

«دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا - ۱۲آبان ماه -سفر دو هفته ای را به پنج کشور آسیایی از جمله ژاپن، کره جنوبی، چین، ویتنام و فیلیپین انجام داد. سوال مهم در این باره اینکه، ترامپ در سفر آسیایی خود چقدر توانست به اهداف خود دست یابد؟ چالش های دولت آمریکا در شرق آسیا چیست؟

* چالش های آمریکا در شرق آسیا:

به گفته اغلب کارشناسان ترامپ در این سفر دو هفته ای خود به شرق آسیا با چالش های جدی مواجه بوده است:

الف)چین:

درنگاه دولتمردان آمریکا، نظام کمونیستی در چین همچنان مهمترین خطر برای آمریکا است. آمریکا با دخالت در امور دریای چین جنوبی و دریای چین شرقی می کوشد برای دولت پکن دردسر درست کند.در این میان طرح عظیم اقتصادی چین یک کمربند یک جاده آمریکا را در مورد گسترش بیشتر نفوذ چین در منطقه نگران می کند.آمریکا می کوشد با اهرم هایی نظیر حقوق بشر، تایوان و هنگ کنگ دولت پکن را تحت فشار قرار دهد.به بیان دیگردرحال حاضر گفتمان اختلاف انگیز میان چین و آمریکا بحث هژمون است.در این میان اختلافات چین با آمریکا در سه بخش سیاسی –نظامی و اقتصادی –تجاری همچنان ادامه دارد.امریکا در بخش اقتصادی سیاست دامپینگ ضد چین را اعمال می کند و دربخش نظامی نیز خواهان کاهش بودجه نظامی این کشور است.این درحالی است که چین به دنبال اتخاذ سیاست های عدالت محورانه در بخشهای مختلف با آمریکا است.

ب) کره شمالی:

بسیاری براین اعتقادند که آینده تحولات کره شمالی تحت تاثیر سفر ترامپ به منطقه قرار دارد.به نوشته «بوستون هرالد» کار ترامپ در چین سخت است زیرا پکن با پیونگ یانگ دارای روابط اقتصادی بسیار قوی بوده به طوریکه در سال گذشته ۹۲.۵ تجارت کره شمالی با چین بوده و حدود ۹۰ درصد نفت خام کره شمالی را چین تامین کرده است. چین منبع غذایی یک سوم جمعیت کره شمالی بوده و ۱۰۰ درصد سوخت هواپیماهای پیونگ یانگ را تامین می کند.

علاوه بر این چین اصلی ترین حامی کره شمالی در صحنه بین الملل از جمله در سازمان ملل متحد است.پکن ممکن است قدرت تغییر ذهنیت «کیم جونگ اون» در مورد سلاح های هسته ای را نداشته باشد، اما چین می تواند مقامات حکومتی کره شمالی را متقاعد کند که حمایت از «کیم جونگ اون» وسیاست های هسته ای وی به نفع کره شمالی و آنها نیست. ناظران چینی بر این باور هستند که مخالفت «کیم جونگ اون» با خواسته های چین ثابت می کند چین نفوذ چندانی بر کره شمالی ندارد اما رویدادهای اخیر خلاف این امر را نشان می دهد.

پس از محکوم کردن آخرین آزمایش موشکی کره شمالی در ماه سپتامبر توسط شورای امنیت و هشدار جدی چین به پیونگ یانگ، کره شمالی تاکنون آزمایش موشکی انجام نداده است. این در حالی است که پیونگ یانگ از ابتدای سال جاری تا ماه سپتامبر ۱۵ موشک را مورد آزمایش قرار داده بود.و روسای جمهور امریکا تاکنون موفق نشده اند چین را مجبور کنند پیونگ یانگ را تحت فشار قرار دهند.

ج)حضور آمریکا در شرق آسیا:

به گفته «مایکل اوهانلون» کارشناس مسائل سیاسی مرکز «بروکینز» ،شتاب زدگی های ترامپ از زمان آغاز ریاست جمهوری وی تاکنون بزرگترین چالش را در سیاست خارجی آمریکا به وجود آورده است. در این میان بسیاری از تصمیم سازان آسیا بر این باوند که ترامپ دیدگاه آشکاری ندارد و بر تاکتیک هایی برای دستیابی به بالاترین منافع تکیه می کند. در شرایط کنونی و با توجه به اینکه اظهارات ترامپ از زمان تبلیغات ریاست جمهوری تا کنون تنش آفرین بوده است بسیاری از کشورهای آسیایی و در راس آنها چین، ژاپن، کره جنوبی و بسیاری از کشورهای جنوب شرق آسیا از اظهارات ترامپ و اقدام های او به ویژه پس از عقب نشینی از توافق آب و هوایی پاریس و توافق همکاری اقتصادی در اقیانوس هند به ویژه پس از شعار «نخست آمریکا» نگران هستند.

از این رو، بسیاری از تصمیم سازان در کشورهای آسیایی پیش بینی می کنند که سیاست خارجی ترامپ در بسیاری از موارد در زمینه بازرگانی و امنیت در نوسان است و ترامپ رویکرد آشکاری ندارد و این مسائلی است که نگرانی همپیمانان راهبردی آمریکارا به دنبال داشته است.

د)منافع اقتصادی:

نخستین سفر دیپلماتیک رئیس جمهوری تاجر مسلک آمریکا به خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی (که مدت اندکی پس از دریافت منصب ریاست جمهوری انجام شد) نمونه بارزی از رویکردهای وی به سیاست و اقتصاد است. ترامپ از ضعف سیاستمداران سعودی استفاده کرد و با بهره برداری از حربه ایران هراسی، توانست شرایط را مدیریت کند. رئیس جمهوری آمریکا با این سیاست در نهایت توانست صدها میلیارد دلار از پول های نفتی شهروندان سعودی را به سوی اقتصاد و صنعت ایالات متحده روانه کند. اگر چه ترامپ در منطقه غرب آسیا با با اولین سفر خارجی به ریاض و با طرح "ایران هراسی" موفق شد قرارداد ۴۵ میلیارد دلاری فروش سلاح به عربستان را به پیش ببرد.

این در حالی است که وضعیت کشورهای منطقه شرق آسیا متفاوت از عربستان است و نمی تواند مانند این کشور سلاح خرید کنند.از این رو مهمترین هدف ترامپ "محدود سازی چین" و" بازکردن هر چه بیشتر بازارها" به نفع آمریکا است. در حال حاضر آمریکا ۵۱۰ میلیارد دلار در تجارت با کشورهای شرق آسیا کسری تجاری دارد.بیش از ۷۰ درصد کسری تجاری آمریکا با چین، کره جنوبی و ژاپن است. آمریکا کشورهای منطقه را تشویق می کند که وارد تعامل راهبردی با چین نشوند و هندوستان نیز از حضور در طرح جاده ابریشم نوین چین اجتناب می کند.

نتیجه گیری

۱- به نوشته اکونومیست به نظر می رسد ترامپ از نتایج سفر به چین راضی است. وی توانسته است از رئیس جمهور چین برای اجرای کامل قطعنامه های شورای امنیت علیه کره شمالی، تعهدات لازم را بگیرد. ولی مساله اصلی این است که این خوش خلقی و رفتار خوب بین رهبران آمریکا و چین تا چه زمانی ادامه خواهد یافت. چین در دوره زمامداری"شی جین پینگ" به صورت علنی تر نفوذ آمریکا در آسیا را به چالش کشیده است.ترامپ مدعی است که او و رئیس جمهور چین نزدیک هستند. ولی این مساله را به سختی می توان نسبت به رویکرد دو کشور نسبت به سایر کشورها مشاهده کرد. به نوشته اکونومیست ، در حالی که به نظر می‌رسد دیدار "ترامپ و شی جین پینگ" دوستانه بوده ولی احساسات ضد آمریکایی در چین به شدت افزایش یافته است.

۲- شاید"دونالد ترامپ" رییس جمهوری آمریکا در جریان سفر به کشورهای ژاپن، کره جنوبی و چین به دستاوردهای تجاری فراوانی برای کشورش دست یافته باشد اما به همان نسبت در حل مساله هسته ای کره شمالی ناکام ماند و گزینه های نظامی وی برای حل بحران، پشتیبانی کافی نداشت.از ژاپن و کره جنوبی به عنوان دو متحد نظامی آمریکا گرفته تا چین که اساسا با سیاست واشنگتن در حل مساله هسته ای شبه جزیره کره مخالف هستند، همگی گزینه های نظامی را برای حل این بحران نادرست توصیف کرده اند.

۳- افزون بر این ،به نوشته واشنگتن پست، اظهارات ضد و نقیض از سوی رئیس جمهوری ایالات متحده و مشاورین وی در طول ۱۰ ماه گذشته که ترامپ به قدرت رسیده و خروج رسمی آمریکا از قرار داد تجاری کشورهای منطقه اقیانوسیه (TPP) رهبران کشورهای آسیایی را با سردرگمی مواجه کرده است به خصوص با ترک آمریکا از اتحادیه تجاری منطقه اقیانوسیه، سیاستگذاران و صاحبان بنگاه های تجاری در منطقه اقیانوسیه نسبت به آینده تجارت در منطقه نگران شده اند.

۳- ونکته آخر اینکه، چین و روسیه شاید بعضا تحریم ها علیه کره شمالی را اجرا کرده اند و درچارچوب شورای امنیت این اقدامات را انجام می دهند اما هرگز موافق اقدام نظامی آمریکا نخواهند بود زیرا آنها اصلا موافق تغییر شرایط منطقه ای و چارچوب های ژیوپلتیک و مرزهای جغرافیایی نیستند و برای همین راهی بجز گفت و گو و حل مساله به شکل مسالمت آمیز برای استقرار رژیم دایمی صلح در شبه جزیره کره و آسیای شمال شرقی باقی نمی ماند. با این مفروض ، سفر اخیر دیپلماتهای چینی به پیونگ یانگ در کنار رفت و آمدهای دیپلماتهای آمریکا و کره جنوبی و ژاپن به منطقه ، این گزینه دور از انتظار نیست دور جدید مذاکرات پس از حدود ده ماه تنش در منطقه آغاز شود.البته طبیعی است که شرایط امروز پیونگ یانگ در منطقه بسیار متفاوت از گذشته خواهد بود و شاید این ملاحظه جدی با عث شده ، آمریکا تاکنون تن به مذاکرات شبه جزیره کره ندهد.