سرویس جهان مشرق - طی سال های مربوط به بحران سوریه، بشار اسد رئیس جمهور این کشور دو مرتبه با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور سوریه دیدار کرد.  در اولین دیدار زمینه های همکاری نظامی بین روسیه و سوریه برای مبارزه با تروریسم  پایه گذاری شد. دومین دیدار اما طی روزهای گذشته و در آستانه فروپاشی کامل گروه تروریستی داعش برگزار شد که برای بررسی مرحله بعد از شکست این گروه تروریستی و افق فرا روی سوریه در پی این تحول راهبردی انجام شد.

سفر بشار اسد  به روسیه بعد از آزادسازی شهر البوکمال صورت گرفت که آخرین شهر تحت کنترل داعش بود. گفته می شود آزادسازی این شهر تنشی را  میان واشنگتن و مسکو به وجود آورده که در نتیجه همکاری آمریکا با گروه تروریستی داعش و تلاش برای مانع‌تراشی در روند آزادسازی این شهر بوده است.  بخشی از این تنش همچنین مربوط به سفر رئیس جمهور روسیه به ایران و دیدار با مقامات سیاسی این کشور انجام شده است. 

گرچه دیدار ولادیمیر پوتین با بشار اسد  به خودی خود دارای اهمیت است، اما برقراری این نشست در آستانه برگزاری اجلاس سران سه جانبه میان روسیه و ایران و ترکیه در شهر سوچی بر اهمیت این دیدار اضافه می کند.  این نشست در محتوا و پیام‌های خود در زمانی قابل توجه انجام شد. دو روز پیش از این نشست، جلسه وزرای خارجه روسیه و ایران و ترکیه در شهر آنتالیای ترکیه برگزار شد و دو روز بعد از آن نیز رؤسای جمهور سه کشور مذکور در سوچی روسیه با هم دیدار کردند.

نشست سه‌جانبه سوچی پرونده سوریه را به سمت مرحله ای متفاوت سوق می‌دهد که شامل سازش سیاسی برای پایان دادن به درگیری‌ها و نابسامانی‌های امنیتی در کنار موفقیت‌های صورت گرفته ضد گروه‌های تروریستی خواهد بود.

نشستی که برنامه کاری آن پرونده های مهم و حساسی را در بر می گیرد که از جمله آنها ماهیت سازش سیاسی در سوریه،  تنظیم مواضع کشور نسبت به موجودیت نظامی آمریکا در برخی مناطق سوریه و  بررسی  عملکرد نظامی ترکیه در برخی بخش های سوریه است.

این سفر نشان دهنده ورود سوریه به مرحله‌ای جدید پس از ریشه کن شدن داعش است، مرحله‌ای که بنا به تعبیر ولادیمیر پوتین سازش نهایی و دائمی در برنامه کاری اعضا قرار گرفته و نیروهای خارجی که به بهانه مبارزه با داعش و بدون موافقت دولت سوریه وارد این کشور شده‌اند ، از آن خارج شوند.

می‌توان گفت که نشست سران روسیه و سوریه مقدمه ای برای برگزاری نشست سران سه جانبه روسیه، ترکیه و ایران در سوچی بود که مسایل سیاسی و نظامی را مورد بررسی قرار داد. به همین علت است که روسای ستاد ارتش سه کشور نیز برای مشارکت در این نشست حضور داشتند.

هماهنگی و همکاری در این سطح بالا می‌تواند ضامن مبارزه با چالش‌های مرحله آینده سوریه باشد، همان‌طور که این هماهنگی در گذشته نیز به یکی از عوامل موفقیت بر گروه‌های تروریستی تبدیل شده و سوریه با وجود مانع‌تراشی های دولت آمریکا طی دو سال از این گروه‌ها پاک‌سازی شد.

**بسیج فرماندهان نظامی روسیه برای دیدار با اسد

با وجود برگزاری نشست سه‌جانبه سوچی، دیدار اسد با پوتین همچنان در رأس توجهات تحلیلگران مسائل منطقه‌ای قرار دارد. ولادیمیر پوتین در این نشست اصرار داشت که تمامی تیم نظامی وی در بالاترین سطوح از جمله سرگی شویگو وزیر دفاع این کشور به همراه رئیس ستاد ارتش و تعدادی از افسران و ژنرال‌های ارشد تشکیلات ارتش روسیه حضور داشته باشند. یک منبع نظامی سوریه در این رابطه به پایگاه خبری العهد گفت: پوتین می توانست تنها به حضور وزیر دفاع در کنار خود در نشست با بشار اسد اکتفا کند تا بتواند مسائل نظامی و میدانی و تحولات آینده در جنگ سوریه را بررسی کند، اما وی اصرار داشت بیشتر فرماندهان ارتش در این نشست حضور داشته باشند و از مراکز فرماندهی خود در مسکو به سوچی بیایند و در این جلسه حاضر شوند.

این منبع می‌افزاید: به همین علت بود که افسران ارشد ارتش روسیه از فرماندهان یگان موشکی گرفته تا فرماندهان نیروی هوایی و زرهی و نیروهای زمینی و دریایی بعلاوه یگان های چتربازی و اطلاعاتی ارتش روسیه در این نشست حاضر بودند و این موضوع پیام های مهمی را ابلاغ کرده و از احترام بالایی که پوتین برای اسد قائل است، خبر می دهد.

افزایش سطح هماهنگی‌ها در منطقه کاهش تنش در استان ادلب و اطراف آن از جمله مسائل توافق‌شده در نشست مسئولان نظامی بود. بررسی راهکارهایی برای ریشه‌کنی کامل عناصر گروه تروریستی داعش و جبهه النصره از دیگر مسائل مطرح شده در این نشست بود. دیمیتری بیسکوف سخن‌گوی کاخ کرملین در رابطه با محورهای مسائل بررسی شده در این نشست‌ها و در پاسخ به سوالی در رابطه با نقش بشار اسد در آینده این کشور گفت که این موضوع به ملت سوریه بستگی دارد و روسیه و هیچ طرف دیگری، هیچ دیدگاهی در این رابطه ندارد.

**همگرایی مسکو- دمشق؛ هم افزایی یا رقابت نفوذ با ایران؟

یکی از سیگنال‌های سفر اخیر بشار اسد به روسیه، مشارکت کامل و ائتلاف مستحکم و استراتژیک دو طرف با پرونده‌های مختلف نظیر پرونده مبارزه با تروریسم و حذف گروه های تروریستی از سوریه و اجرای قطعنامه‌های بین‌المللی از جمله قطعنامه 2254 و مشارکت استراتژیک در حل و فصل سیاسی بحران سوریه و هماهنگی در عالی‌ترین سطوح بین دو طرف است. طبعا این همکاری ها منافاتی با حضور و نقش ایران در شکست گروه‌های تروریستی در سوریه ندارد. چرا که روسیه هماهنگی لازم را با ایران در این پرونده دارد. نشست اسد با پوتین را می توان در راستای هم افزایی تلاش هایی ایران برای عبور از مرحله مبارزه سخت‌افزاری با گروه‌های تروریستی قلمداد کرد، چرا که روسیه نیز هماهنگی های لازم را با تهران در این رابطه دنبال می کند، نشست وزرای خارجه، مسئولان نظامی دو کشور و سفرهای متقابل سران روسیه و ایران طی هفته های اخیر بهترین گواه بر این مدعاست.

بر اساس آن چه که گفته شد، طرح ادعاهایی مبنی بر فراموش شدن ایران در مرحله پس از بحران در سوریه تنها به دلیل اختلاف افکنی میان عناصر محور مقاومت است، چرا که ایران حضور قدرتمند خود را در جهت حفظ امنیت و بازسازی ویرانی های جنگ در آینده سوریه حفظ خواهد کرد و مرحله آینده شاهدی زنده بر این موضوع خواهد بود.