به گزارش مشرق، سیما قدرتی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، با بیان اینکه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مثل پدیده‌های دیگر، پیامدهای مثبت و منفی دارد، گفت: باید با برنامه ریزی، زمینه استفاده از دستاورهای مثبت آن را فراهم کرد.

وی افزود: این روزها پیشرفت تکنولوژی باعث شده که مردم در زمینه‌های ارتباطی از ابزارهایی استفاده کنند که آنها را با تغییر و تحولات هماهنگ کند.

قدرتی با اشاره به آثاری که فضای مجازی در حوزه روابط اجتماعی به جای می‌گذارد، بیان کرد: فضای مجازی بر حوزه‌های نظامی، امنیتی، تجارت، اشتغال، تفریح و ... اثرگذار است و اکثر مردم در طول شبانه روز با این تکنولوژی در ارتباطند و از آن استفاده می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: فضای مجازی از سری ابزار و تکنولوژی‌هایی است که از زندگی روزمره قابل حذف نیست، زیرا همه روزه حجم عظیمی از اطلاعات در این فضا رد و بدل می‌شود و اگر فضای مجازی را حذف کنیم از تکنولوژی و ارتباطات عقب می‌مانیم.

این روانشناس، با اشاره به مزایای این تکنولوژی گفت: نمی‌توان اثرات مثبت فضای مجازی را نادیده گرفت، زیرا به واسطه آن، مردم به حجم وسیعی از اطلاعات در زمان اندک دسترسی پیدا می‌کنند و بسیاری از هزینه‌ها نیز کاهش یافته است. قبلاً برای پرداخت قبض‌های آب و برق و تلفن، باید ساعتها در صف می‌ایستادیم اما الان نیازی به رفت و آمدهای غیرضروری نیست.

وی ادامه داد: هر وقت بخواهیم با اطرافیان و دوستان در تماس هستیم و نیازی به پیمودن مکان فیزیکی نیست. همچنین، هر فرد در هر نقطه‌ای می‌تواند با جستجو در اینترنت و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، جدیدترین اطلاعات را به دست بیاورد. این ابزارها فرامکان و فرازمان هستند و محدودیت‌ها را از بین برده‌اند.

قدرتی با اشاره به اینکه فضای مجازی، عدالت رسانه‌ای را گسترش می‌دهد، گفت: تا چندی پیش کسانی که در شهرهای بزرگ بودند به امکانات وسیع اطلاعاتی و ارتباطی دسترسی داشتند اما الان به دلیل گسترش شبکه‌های اجتماعی، فردی که در شهر دور است امکان دسترسی لحظه‌ای به اخبار را دارد و می‌تواند از آخرین دستاوردها و اطلاعات در زمینه‌های مختلف آگاه شود.

این استاد دانشگاه، با بیان اینکه فضای مجازی مانند تیغ دولبه است، بیان کرد: این موضوع که در جامعه از کدام ابعاد این فضا بیشتر استفاده می‌شود، نیازمند بررسی است. به عنوان یک روانشناس، یکی از آسیبهای این عرصه را آشفتگی در خانواده‌ها می دانم. هر چه قدرت شبکه‌ها بیشتر باشد ارتباطاتی که بین مردم وجود دارد رو در رو نیست و بنابراین، بُعد مهم ارتباط از بین می‌رود و احساس نیاز به دیدن کم می‌شود. در حالی که از منظر روانشناسان، بخش عمده‌ای از ارتباط، غیر کلامی است و نباید حذف شود.

وی با اشاره به اینکه این گونه ارتباطات، ارتباط واقعی نیست و معمولاً اثری از همدلی در آن وجود ندارد، گفت: شناخت‌هایی که در این نوع ارتباط‌ها به وجود می‌آید کامل نیست. افراد در این نوع مراوده‌ها، قسمت‌هایی که جذاب نیست را سانسور می‌کنند در صورتی که برای شناخت کامل یک شخص، باید در همه زمینه‌ها او را شناخت؛ بنابراین ارتباطاتی به این شکل، هیچگاه در زمره ارتباطات کامل قرار نمی‌گیرند.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، فضای مجازی را دارای جذابیت دانست و خاطرنشان کرد: این عرصه، کشش‌های خاص خود را داردو لذا نسل جوان وقت کمتری را با خانواده می‌گذرانند. بخش عمده‌ای از شکایت خانواده‌ها هم به همین موضوع بر می‌گردد. از دیگر سو، ساعاتی که افراد در کنار هم هستند نیز ساعات با کیفیتی نیست زیرا افراد ظاهراً در کنار هم هستند اما در اصل در فضای مجازی سیر می‌کنند. همچنین در جوامعی که استفاده از شبکه‌های اجتماعی رایج است، گاهی منجر به بروز مسائل غیر اخلاقی و در هم شکستن حریمهای خصوصی و حتی طلاق می‌شود، زیرا دستیابی به اطلاعات خصوصی گاهی نهاد خانواده را با چالش و مشکلات جدی مواجه می‌کند.

وی ادامه داد: معمولاً در خانواده‌ها، افراد جوانتر به واسطه آشنایی با فضای مجازی اطلاعاتشان بیشتر از والدین است، همچنین روابط نیز کمرنگ و نقش نظارتی والدین نیز کمتر می‌شود، زیرا موبایل حریم خصوصی هر فرد است و در صورت مداخله خانواده، حریم خصوصی زیر پا گذاشته می‌شود، از دیگر سو اگر خانواده خود را کنار بکشند نمی‌دانند فرزندشان با چه افرادی ارتباط دارد و چه خطراتی او را تهدید می‌کند. این موارد باعث دغدغه ذهنی والدین و و نیز آشنایی فرزندان با افرادی می‌شود که با فرهنگ خانواده مغایرت دارند و همه این موارد در دراز مدت، تبعات نامناسبی دارد.

قدرتی، با اشاره به موضوع خیانت‌هایی که به واسطه فضای مجازی اتفاق می افتد، گفت: بسیاری از خیانت‌ها در ابتدا حالت کنجکاوی دارد؛ ارتباطات فضای مجازی ارتباطات کامل، واقعی و اصیلی نیست چون آدمها تمام شخصیت خود را معرفی نمی‌کنند بلکه اخلاقهای خوب و قابل قبول خود را به اشتراک می‌گذارند؛ بنابراین خود واقعی افراد معرفی نمی‌شود و شناخت‌ها کامل نیست.

وی افزود: معمولاً در آغاز آشنایی‌ها مشکلی وجود ندارد اما اگر ادامه دار باشد باعث بروز مشکلات می‌شود و در متأهل‌ها گاهی زمینه ساز خیانت می‌شود، زیرا همسران وقت کمتری را به هم اختصاص می‌دهند و زمان‌هایی که در کنار هم هستند زمان‌های باکیفیتی نیست، یعنی کنار هم هستند اما هرکس مشغول کار خود است و منجر به گرایش افراد به سمت فضای مجازی برای خلق لحظه‌های خوب می‌شود.

قدرتی خاطرنشان کرد: انسان امروز حس تنهایی بالایی دارد و احساس خلأ می‌کند و فردی که احساس نیاز و خلأ می‌کند به سمت این روابط کشیده می‌شود، این روابط برای کسانی که مشکل دارند مُسکِن موقتی است اما هیچگاه درمان نیست.

وی اذعان کرد: فردی که زمان زیادی را به فضای مجازی اختصاص می‌دهد در زمینه روابط اجتماعی قوی نیست. منظور از روابط اجتماعی، ارتباطات کامل با انسان‌های دیگر است. این افراد به مرور روابط خود را با اطرافیان کم می‌کنند و جذب آدم‌هایی می‌شوند که خود را به طور کامل نشان نمی‌دهند و همین موضوع باعث بروز مشکلات فراوان می‌شود؛ بنابراین اگر فردی قبل از استفاده از یک ابزار، فرهنگ استفاده از آن را آموزش ببیند، با یادگیری مهارت‌های لازم، آسیب‌ها را به حداقل می‌رساند.