سرویس اقتصاد مشرق - سعید باستانی سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفتگو با خبرنگار مشرق در خصوص میزان واردات کالای قاچاق به کشور، با اشاره به اینکه مباحث مربوط به قاچاق را باید از دو زاویه بررسی کرد، گفت: از یک زاویه، کالاهای قاچاق تنها به تعدادی از کالاهای خاص اطلاق می‌شود که در تعریف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز آمده است؛ با این وجود می‌توان گفت که آمار ۱۳میلیارد دلار برای قاچاق صحیح است.
وی به بعد دیگر این موضوع اشاره کرد و گفت:
از سوی دیگر کالاهایی به کشور وارد می‌شوند که عوارض و تعرفه گمرکی پرداخت نمی‌کنند؛ این دسته از کالاها که بی‌نام هستند و ممکن است در آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بیان نشوند که به تولید داخل ضربه می‌زنند و از دیدگاه ما قاچاق هستند.
*۵۰۰میلیون دلار کالا از طریق کالای همراه مسافر وارد می‌شود
این نماینده مجلس در ادامه گفت: به عنوان مثال در کشور ما سالانه ۱۰میلیون نفر به خارج از کشور مسافرت می‌کنند؛ حال اگر هر کدام از آنها به طور متوسط ۵۰۰دلار خرید کنند، این مبلغ به ۵میلیارد دلار خواهد رسید اما این مبلغ در هیچ کجا به عنوان کالای قاچاق ثبت نمی‌شود درحالیکه به تولید داخل ضربه می‌زند.
باستانی با بیان اینکه برای میزان قاچاق کشور سه عدد مطرح شده است، گفت:
- یکی از این اعداد، عددی است که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز آن را بیان کرده یعنی ۱۲.۸ تا ۱۳ میلیارد دلار.
- عدد بعدی مربوط به شکاف بین واردات و مصرفی است که در کشور وجود دارد و از طریق گمرکات بین‌المللی مطرح می‌شود که مبلغ آن ۲۲میلیارد دلار است.
- سومین عدد هم مربوط به ۵میلیارد دلار پولی است که ناشی از مسافرت‌های خارجی است که اگر آن را به ۲۲میلیارد اضافه کنیم، به مبلغ ۲۷میلیارد دلار خواهد رسید.
*نبود نظارت بر ۸۰درصد اسکله‌ها و ۱۳هزار شناور دریایی
وی با اشاره به اینکه مجموع این ۲۷ میلیارد دلار کالا را چهار عامل تشکیل می‌دهند، گفت: در وهله اول ۸۲۶ اسکله دریایی در کشور وجود دارد که حدود ۸۰ درصد آن در کشور به صورت غیررسمی است و هیچ نظارتی بر آنها وجود ندارد، در واقع بر بیش از ۶۰۰ مورد از اسکله‌های کشور هیچ نظارتی وجود ندارد و گمرکات در آنها مستقر نیستند.
باستانی با اشاره به اینکه مورد دوم آنکه حدود ۴۰ هزار شناور دریایی در کشور وجود دارد که ۱۳ هزار مورد آن غیرقابل نظارت هستند، گفت: مورد سوم به مبادی رسمی گمرکی برمی‌گردد که تخلفاتی در آنها صورت می‌گیرد؛ قسمت چهارم هم همان کالای همراه مسافر است که مبلغ واردات از سوی این ۱۰میلیون مسافر خارج از کشور، به حدود ۵میلیارد دلار می‌رسد.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس ادامه داد: گمرک اگرچه دارای تخلفاتی است اما همه اشکالات را به گمرک ربط دادن آدرس غلط است و باید بر این تخلفات نظارت کرد؛ در بروز این تخلفات یک زنجیره تاثیر می‌گذارد که گزارش آن در حال آماده شدن است و آن را به مجلس ارائه خواهم کرد.
باستانی عنوان کرد: در حال حاضر اختلاف نظر بین این سه عدد است اما آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز صحیح می‌باشد چراکه طی چهارسال اخیر توانسته میزان قاچاق را به نصف کاهش دهد که قابل تقدیر است.
*۲۷ میلیارد دلار کالا، جز کالاهای قاچاق نیست اما به تولید ضربه می‌زند
وی در ادامه بیان کرد: با این وجود، آن میزان کالایی که به تولید کشور ما ضربه می‌زند، عدد ۲۷میلیارد دلار است که به عنوان کالای قاچاق شناخته نمی‌شود اما به تولیدات داخلی ضربه می‌زند.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه در تمام کشورهای دنیا حدود ۵ الی ۶ نوع معافیت وارداتی وجود دارد اما در کشور ما این معافیت‌ها ۷۶ نوع است، گفت: از جمله معافیت‌های کشور ما می‌توان به معافیت ته‌لنجی، ملوانی و کالای همراه مسافر و غیره اشاره کرد که با واردات کالا نه تنها هیچ عوارضی پرداخت نمی‌شود بلکه در هیچ جا هم ثبت و ضبطی از آنها صورت نمی‌گیرد.
*سهم ۴میلیارد دلاری واردات ته‌لنجی
وی تصریح کرد: همه این ۷۶ نوع معافیت مالیاتی به صورت رسمی در کشور ما وجود دارد که در این میان سهم ته‌لنجی بسیار بالا و حدود ۴ میلیارد دلار است.
باستانی با بیان اینکه بدترین نوع کار این است که نه عوارضی بابت واردات گرفته شود و نه آنها را ثبت کنیم، گفت: گاهی اوقات بابت واردات کالا معافیت‌های مالیاتی صورت می‌گیرد اما در مقابل ثبت می‌شوند و حداقل جز آمار به حساب می‌آیند؛ بنابراین باید واردات این نوع کالاها در کشور ما، برای حمایت از تولید داخلی ثبت شوند حتی اگر یک شخص کفش یا پوشاکی را از خارج به کشور وارد می‌کند.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس عنوان کرد: در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تعریف خاصی برای قاچاق وجود دارد و کالاهایی را به عنوان کالای قاچاق به حساب می‌آورد که ثبت و ضبط می‌شوند اما برای حوزه صنعت، معدن و تجارت عددی ملاک است که به تولیدات داخلی و بازار تولید کشور لطمه وارد می‌کند؛ حال چه آن را قاچاق بنامیم چه خیر.
این نماینده مجلس در ادامه به ذکر مثالی اشاره کرد و گفت:
به عنوان نمونه، قطعاتی به کشور وارد می‌شوند که ثبت سفارش آنها درست نیست، مثلاً کالایی به عنوان مواد اولیه وارد می‌شود درحالیکه یک محصول نهایی و مصرفی است؛ حال این واردات قاچاق به حساب نمی‌آید بلکه یک تخلف وارداتی است چراکه به اداره گمرکات نمی‌توان گفت که چرا این محصول را وارد کرده‌اید زیرا آنها می‌گویند ثبت سفارش انجام شده و به عنوان مواد اولیه که اداره استاندارد هم تایید کرده به کشور وارد شده‌اند.
*آمار قاچاق در مقابل میزان واردات و صادرات کشور بسیار بالا است
باستانی در پاسخ به این پرسش که چرا از نظر شما اگر کالایی در گمرک به نام یک کالای دیگر به کشور وارد شود، قاچاق نیست، گفت: زمانی که اسم قاچاق آورده می‌شود دارای یک بار منفی است؛ در واقع وقتی «قاچاق از مبادی رسمی» بیان می‌شود یعنی یک سری از اشخاص در واردات این کالاهای قاچاق دخیل هستند؛ در حالیکه واردات یک کالا به نام کالای دیگر، قاچاق به حساب نمی‌آید و تنها یک نوع تخلف صورت گرفته است.
وی با اشاره به آنکه هیچ کشوری قادر نخواهد بود میزان قاچاق را به صفر برساند، اظهار داشت:
در کشور ما حتی اگر آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز یعنی همان ۱۳میلیارد دلار قاچاق را در نظر بگیریم، باز هم عدد بسیار بالایی در مقابل میزان واردات و صادرات کشور ما خواهد بود.