به گزارش مشرق، رهبر معظم انقلاب در دیداری که پس از اجلاسیه مجلس خبرگان در شهریورماه سال جاری با اعضای خبرگان داشتند، پیشنهاد تشکیل «هیأت اندیشه‌ورز خبرگان» را مطرح کردند.
مقام معظم رهبری در این دیدار در این دیدار فرمودند: «می‌توان یک هیئت اندیشه‌ورزی را تصوّر کرد -چون بحمدالله اشخاص صاحب اندیشه، صاحب فکر در این مجموعه‌ی هفتاد هشتاد نفری کم نیستند- که وظیفه‌ی این هیئت اندیشه‌ورز این باشد که یک نگاه کلانی بکند به مسیر انقلاب از اوّل تا امروز. خب، این انقلاب یک اهدافی داشته است، یک حرکتی شروع شده است به سمت اهداف؛ نگاه کنند تا ببینیم که به این اهداف چقدر نزدیک شده‌ایم، به کدامش نزدیک شده‌ایم، در مورد کدام هدف توقّف داشته‌ایم، در مورد کدام هدف پسرفت داشته‌ایم.»
پس از این مطالبه مقام معظم رهبری در 30 شهریورماه، در 6 آبان ماه کارگروه اندیشه ورز مجلس خبرگان به ریاست آیت‌الله جنتی تشکیل و قرار شد گزارش آن به مقام معظم رهبری ارائه شود.
در همین زمینه آیت‌الله احمد خاتمی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس خبرگان گفت: این کارگروه در دبیرخانه شکل گرفت که در حقیقت کار ستادی انجام می‌دهد، به این معنا که جمع کارگروه‌های اندیشه ورز را مدیریت می‌کند، ضمن آن که قرار شد نظارت عالیه و اشراف بر این جمع نیز با آیت الله جنتی، رییس مجلس خبرگان رهبری باشد؛ در همین راستا ما با همه اعضای مجلس خبرگان نامه‌نگاری کردیم و از آن ها خواستیم که نظراتشان را برای هیئت رییسه بنویسند که خوشبختانه از این مساله استقبال خوبی شد و تعداد زیادی از اعضای مجلس خبرگان نظرات خود را ابراز کردند.
آنچه در ادامه می‌آید مشروح گفت‌وگو با آیت‌الله محمدحسن زالی (فاضل گلپایگانی) عضو مجلس خبرگان رهبری است:
فعالیت‌های هیأت اندیشه‌ورز و سازوکار اقدامات آن در مجلس خبرگان به کجا رسید؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: پس از اینکه مقام معظم رهبری در نشست اخیر خود پیشنهاد دادند که مجلس خبرگان، هیأت اندیشه‌ورز را در عرصه‌های کلان ایجاد کند تا مسائل کلان کشور را از لحاظ پیشرفت و پسرفت بررسی کنند تا مشخص شود امرشان به کجا رسید، این هیات تشکیل شد تا پیگیری‌های مجلس خبرگان بر اساس همان اهداف کلی نظام باشد.
بعد از این دستور، هیأت رئیسه مجلس خبرگان گروهی را به‌عنوان گروه مقدماتی که در این زمینه فکر کنند تعیین کرد تا موضوعاتی که در این زمینه لازم است را اتخاذ کنند؛ آیت‌الله جنتی به‌عنوان رئیس مجلس خبرگان طی نامه‌ای که مرقوم فرمودند از اعضای خبرگان در کمیسیون‌ها خواستند که درباره همین هیأت اندیشه‌ورز دیدگاه‌های خود را ارائه دهند.
البته پیش از این مرحله یک مرحله قبل‌تر بود که خود هیأت رئیسه از همه به‌صورت جداگانه نظراتشان را گرفت و دیدگاه‌های خود را درباره این هیأت اندیشه‌ورز و اهداف و سازوکار آن خواست تا همه اعضای کمیسیون دیدگاه خود را بدهند و بر اساس آن هیأت رئیسه یک هیأتی را به صورت موقت انتخاب کرد تا در نتیجه زمینه‌ای فراهم شود تا در نشستی که در آینده خواهیم داشت، بتوانیم با یک رأی‌گیری که از مجلس خبرگان هم پشتوانه دارد این هیأت انتخاب شود.
یعنی شکل و ساختار نهایی هیأت اندیشه‌ورز در اجلاس اسفندماه مشخص خواهد شد؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: بله، اسفندماه خواهد بود.
نامه آیت‌الله جنتی خطاب به چه کسانی نوشته شد و اعضا چه نقطه نظراتی از این طریق به هیأت رئیسه دادند؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: تا جایی که من مطلع هستم به همه کمیسیون‌ها دادند که آنها جواب بدهند و این نامه به همه کمیسیون‌ها داده شد.
*هیات اندیشه‌ورز فعالیت‌اش در قالب کمیسیون نخواهد بود
با توجه به روند تصمیم‌گیری‌ها آیا قرار است یک کمیسیون مستقل برای این هیأت اندیشه‌ورز درنظر گرفته شود یا به صورت غیرمستقر فعالیت خواهد کرد؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: کمیسیون مخصوص خود مجلس خبرگان و سازوکار خاص خود را دارد، اما اسم این هیأت اندیشه‌ورز است و این را نیز خود خبرگان تعیین می‌کنند منتهی این در سایر کمیسیون‌ها نیست بلکه کار آن مشخص است و ممکن است به صورت درازمدت به طور نیانجامد، لذا عنوان آن همان هیأت اندیشه‌ورز خواهد بود و فعالیت‌اش در قالب کمیسیون ادامه نخواهد داشت.
درباره این موضوع که هیأت اندیشه‌ورز چطور می‌خواهد رصد و ارزیابی پیشرفت‌ها و پسرفت‌ها را انجام دهد، به‌ویژه اینکه 40 سال است انقلاب اسلامی می‌گذرد، چرا خود خبرگان در سال‌های گذشته برای این موضوع احساس ضرورت نکردند تا اینکه مقام معظم رهبری این مطالبه را داشتند؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: مجلس خبرگان وظیفه و رسالتش به ذات این موضوع نیست و پیگیری آن هم جزو اهداف این مجلس محسوب نمی‌شود اما چون در این دوره مجلس خبرگان، نیروهای تازه‌نفس دارد، یک تحرک ویژه پیدا کرده و این غیر از اهدافی است که رسالت اصلی آن است و این مطالبات را برای پیشبرد بهتر اهداف نظام پیگیری می‌کنند.
بنابراین مقام معظم رهبری احساس کردند که خبرگان در این دوره آمادگی بیشتری دارند و علاوه بر رسالت اصلی خود تصمیم گرفتند که کاری از خارج برعهده آنها بگذارند و در آن فرمایشات خودشان نیز فرمودند که اصل این کار مربوط به رهبری است و اینکه انقلاب را در صورت کلان بررسی و کرده و پیشرفت‌ها، پسرفت‌ها و توقف‌ها را بررسی کنند، اصلش در شأن رهبری انقلاب است، اما از آنجا که رابطه خبرگان با رهبری است و مستقیم با رهبر معظم انقلاب کار می‌کنند، نسبت به سایر ارگان‌ها و نهادها برای پیگیری این موضوع مناسب‌تر هستند و زمینه کارشان نیز بیشتر است.
سایر قوا مانند قوه مجریه، مقننه و قضائیه کار زیاد دارند و مشغول اجرای وظایف خود هستند، اما آنچه وظیفه خود مقام معظم رهبری بود تشخیص دادند که این را به مجلس خبرگان واگذار کنند تا افکار مختلف و بلندی که در این مجلس وجود دارند، زمینه پیشبرد این مطالبه را فراهم کند، بنابراین نتیجه کار این هیأت نیز به خود مقام معظم رهبری ارجاع خواهد شد.
*شأن مجلس خبرگان ورود به مسائل جزئی نیست
وقتی این هیأت از کل نمایندگان مجلس خبرگان کمک بگیرد و نتایج را به هیأت رئیسه منتقل کند، آنها نیز به مقام معظم رهبری منتقل خواهند کرد و در واقع پیگیری اصلی این مطالبات با شخص رهبر انقلاب است و نمایندگان وقتی می‌خواهند در حوزه مطالبات صحبت کنند، شأن‌شان این نیست که وارد مسائل جزئی شوند؛ چراکه این حوزه مربوط به نمایندگان مجلس شورای اسلامی است، اما در آنجا که وظایف مربوط به حوزه رهبر انقلاب می‌شود، به دستور ایشان، خبرگان امور را انجام می‌دهند.
برای حضور افراد در کمیسیون‌ها جهت‌گیری مشخص شده و به طور مثال مطالبه‌گری مجلس خبرگان بر روی مسائل جزئی نمی‌رود که از شأن آن نیز دور باشد، بلکه مسائل کلان انقلاب اسلامی را بررسی می‌کند. بنابراین مجلس خبرگان مطالبه‌گر مقام معظم رهبری و ایشان نیز مطالبه‌گر کسانی هستند که باید این کار را انجام دهند.
در حال حاضر چشم‌انداز فعالیت هیأت اندیشه‌ورز در چه مرحله‌ای است، آیا سازوکار ویژه‌ای برای آن در نظر گرفته شده است؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: وقتی ما انقلاب کردیم گفتیم نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی؛ باید بررسی کنیم تا اینجای کار که آمده‌ایم چقدر وابستگی به شرق و غرب نداشته‌ایم و تا چه مقدار به شرق و غرب وابسته شده‌ایم و جمهوری اسلامی تا چه حد توانسته استقلال خود را حفظ کند. جمهوری اسلامی به دنبال این است که اهداف انقلاب اسلامی حاکم شود و مردم آزادی‌هایی را که باید، داشته باشند؛ درواقع از سویی حاکمیت اسلام و قوانین و از سوی دیگر حضور مردم برای تحقق‌بخشیدن به این آرمان‌ها بسیار مهم است؛ چراکه مردم سرنوشت نهادهای نظام را با حضور در انتخابات تشخیص می‌دهند.
اینکه مردم چقدر حضورشان از اول انقلاب تأثیرگذار بوده و آیا این پیشرفت داشته یا خیر و مسائلی از جمله بررسی اهداف کلان انقلاب مهم است، البته در این حوزه هنوز وارد کار نشده‌ایم، چون بالاخره خود این هیأت باید شکل بگیرد و اصولی که بتواند کارآیی لازم را داشته باشد و آرای نمایندگان خبرگان را باید پشت سر آن باشد.
لذا کارهای مقدماتی در حال انجام است تا در جلسه‌ای که پیش رو داریم، این هیأت تصمیم نهایی درباره سازوکار و اعضای آن گرفته شود و مطالبی که نمایندگان به هیأت رئیسه ارائه کردند پخته شود و روی آن مطالعه صورت گیرد تا ببینیم چه دستاوردی خواهد داشت و بررسی این دستاورد باید بعداً صورت گیرد.
آیا جلسات مربوط به هیأت اندیشه‌ورز به صورت هفتگی تشکیل می‌شود؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: این بستگی به کمیسیون‌ها دارد و ممکن است هر هفته نباشد. آقای جنتی از ما خواسته بودند که درباره چند موضوع نظر خود را بدهیم، لذا ما مجبور شدیم برای پاسخ به آن نامه جلسه فوق‌العاده در کمیسیون سیاسی ترتیب دهیم تا پاسخ را تقدیم کنیم، تا جلسه عمومی درباره هیأت اندیشه‌ورز تشکیل نشود کیان این هیأت مشخص نخواهد شد.
*گزارش مجلس خبرگان از هیات اندیشه‌ورز اسفندماه تقدیم رهبر انقلاب می‌شود
آیا برای اسفندماه باید گزارش خود را تقدیم مقام معظم رهبری کنید؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: ما در حال فراهم کردن مقدمات کار این هیأت هستیم و کمیسیون‌ها به این منظور کار اصلی خود را رها کرده‌اند و همه پیگیر هیأت اندیشه‌ورز بوده‌اند تا در مجلس بعدی در ملاقاتی که با مقام معظم رهبری داریم حتماً گزارش هیأت رئیسه خدمت رهبر معظم انقلاب تقدیم شود.
مقام معظم رهبری در همان دیدار با اعضای خبرگان فرمودند یکی از وظایف اصلی خبرگان مطالبه عدالت، مبارزه با فقر و توزیع صحیح ثروت است که این سه مقوله از اصول انقلاب اسلامی است، آیا برای این منظور جلسه با مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس داشته‌اید؟
آیت‌الله فاضل گلپایگانی: اینها که مقام معظم رهبری فرمودند مثال برای این حوزه بود؛ چراکه کارهایی که مجلس خبرگان باید پیگیری کند، برای هیأت اندیشه‌ورز از این سنخ است. درواقع این را به‌عنوان نمونه مطرح کردند که چرا پول ملی ما افت کرده یا مسائل کلان فرهنگی و اقتصادی که باید مطرح شود، اما کمیسیون‌های مجلس خبرگان به تناسب موضوعاتی که دارند، از مسئولان نظام دعوت می‌کنند. به طور مثال کمیسیون سیاسی و اجتماعی از وزرا، معاونین و افراد مرتبط دعوت می‌کنند، اما بنا نیست ما اینها را اعلام کنیم و از آنها در رابطه با مسائلی که باید سؤال می‌کنیم و اگر لازم باشد در جلسات عمومی از افراد دعوت می‌کنیم. منظور این است که کمیسیون‌ها بی‌ارتباط با مسئولان نظام نیستند، البته رئیس قوه مجریه و قوه مقننه خود از اعضای مجلس خبرگان رهبری هستند.