به گزارش مشرق، مناقشه میان فلسطینیان و رژیم اسرائیل با تصمیم اخیر دونالد ترامپ مبنی بر به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم اسرائیل وارد مرحله ای جدید شده است. بخشی شرقی بیتالمقدس در پی جنگ شش روزه به اشغال اسرائیل در آمد و این امر باعث شد تا اسرائیل اشغالگری خود را بیش از پیش نشان دهد. بیانیه استقلال سازمان آزادی بخش فلسطین در سال ۱۹۸۸ و اعلام بیت المقدس شرقی به عنوان پایتخت سیاسی دولت فلسطین نیز نتوانست به این اشغالگری اسرائیل پایان دهد و این رژیم هر دو بخش شرقی و غربی بیت المقدس را به صورت واحد به خاک خود ضمیمه کرده است. هرچند در آن بازه زمانی این تصمیم رژیم اسرائیل از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد غیرقانونی اعلام شد و واکنش های بین المللی زیادی را به همراه داشت، با این حال کماکان به عنوان یکی از موانع تحقق صلح در خاورمیانه باقی ماند. هدف رژیم اسرائیل و سیاست های توسعه طلبانه اش همواره بر این اساس بوده است تا به زعم خود «اورشلیم واحد» را به عنوان پایتخت خود اعلام کند. اکنون دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا انگار تیر آخر را بر پیکر نیمه جان مذاکرات صلح زد، مذاکراتی که تا پیش از اجرای این مصوبه جنجال برانگیز کنگره، نه تنها به موضوعی حساسیت برانگیز در فرایند مذاکرات صلح تبدیل شده بود بلکه برای متحدان عرب ایالات متحده نیز به مثابه خط قرمز بود.

دیپلماتی سرگردان

تصمیم اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نه تنها واکنش رهبران جهان را برانگیخت، بلکه زمینه را برای ارائه تحلیل های متفاوت درباره سیاست های این رهبر ماجراجوی آمریکایی فراهم کرد. فرید زکریا تحلیلگر مسائل سیاسی در سرمقاله ای در روزنامه واشنگتن پست با انتقاد از این تصمیم ترامپ آن را «دیپلماسی بلکه سرگردانی» خواند. به عقیده زکریا، ترامپ آنطور که خود مدعی است، اصلا راه و رسم معامله را بلد نیست، چراکه وی در مذاکره ای پیچیده که سالیان درازی است در جریان است، توافقی جامع و از پیش تعیین شده را با یک طرف مناقشه بسته است، اما نظر طرف دیگر مناقشه یعنی فلسطینیان را در نظر نگرفته است. بنابراین این معامله نیست، بلکه نوعی سرگردانی در دیپلماسی است. به عقیده فرید زکریا، هر چه که باشد بیت المقدس جایی برای رسیدن به صلح میان فلسطینیان و اسرائیل است و ترامپ با اقدام خود این نقطه روشن را نیز کور کرد. در پایان، فرید زکریا نتیجه می گیرد که این اقدام ترامپ به فضای دو قطبی در بیت المقدس دامن میزند و مناقشه را پیچیده تر می کند.

هدیه پرهزینه ترامپ به تل آویو

توماس فریدمن، تحلیلگر ارشد روزنامه نیویورک تایمز نیز در مقالهای انتقاد آمیز، نسبت به این تصمیم ترامپ موضع گرفت. وی سیاستهای ترامپ در عرصه سیاست خارجی را بذر و بخشش توصیف کرد و در این باره نوشت: «رئیس جمهوری ایالات متحده از معدود روسای جمهور ایالات متحده بوده است که سیاست هایش فقط ضرر و زیان برای این کشور به ارمغان آورده است و وی بیشتر از آنچه که از سیاست هایش بدست آورده از دست داده است.» و ، با طعنه عنوان می دارد که اگر امسال در آستانه سال نو میلادی، خانواده های اسرائیلی به فرزندان خود بگویند بابانوئلی در راه است، دروغ نگفته اند چرا که دونالد ترامپ بهترین هدیه را به آنها داد بدون اینکه به عواقب آن فکر کند. به عقیده فریدمن، دونالد ترامپ باید از این تصمیم در راستای صلح استفاده می کرد و دست کم از رژیم اسرائیل میخواست تا به جای این هدیه گران بهایی که به آنها داده است، شهرک سازی ها را در کرانه باختری رود اردن متوقف کند.

واشنگتن متحدانش را قربانی کرد

اعلام قدس شریف به عنوان پایتخت بیت المقدس نه تنها به نفع رژیم اسرائیل نیست، بلکه می تواند مواضع متحدان عرب ایالات متحده در خاورمیانه را تضعیف کرده و زمینه را برای رشد گروه های تروریستی فراهم کند. هفته نامه اکونومیست در تحلیل این اقدام دونالد ترامپ را کاری عجولانه و خام توصیف کرد، تصمیمی که فضا را برای شعله ورتر شدن درگیری ها در خاورمیانه هموارتر کرده است، منطقه ای که به دلیل ماجراجویی های برخی بازیگرانش، معادلات حاکم بر آن پیچیده تر از گذشته شده ست. شناسایی قدس شریف به عنوان پایتخت رژیم اسرائیل یکی از وعده های انتخاباتی ترامپ بود. حالا رئیس جمهوری آمریکا به وعده ای که به لابی آیپک داده بود عمل کرد، بدون آن که هزینه های این تصمیمش را در نظر بگیرد. به نوشته اکونومیست، ایالات متحده برای تحقق این مهم حتی متحدان منطقه ای اش، کشورهایی چون عربستان را قربانی کرد و آنها را با چالشی جدی تنها گذاشت، چالشی که می تواند امنیت و فراتر از آن موجودیت این گروه از بازیگران را با تهدیدی جدی روبه رو کند. فرانک گاردنر، تحلیلگر و خبرنگار بلومبرگ نیز معتقد است که این اقدام ترامپ می تواند برای تلاش های ضد تروریستی خطرناک باشد. وی معتقد است که این تصمیم رئیس جمهوری آمریکا دو نتیجه خواهد داشت: اول، این خطر وجود دارد که افرادی که نه تمایلی به اقدامات خشونت آمیز دارند و نه دل خوشی از غرب، به خشونت متوسل شوند، و دوم اینکه متحدینی همچون اروپا که سابقا با ایالات متحده در امور امنیتی همکاری داشته اند، دیگر تمایلی به ادامه این همکاری نداشته باشند.

چرایی این ماجراجویی

اورن لیبرمن، تحلیلگر خبرگزاری CNN در تحلیلی به این موضوع پرداخته است که چرا این اعلام دونالد ترامپ اینقدر مناقشه برانگیز است. به عقیده لیبرمن، بیت المقدس که همواره یکی از حساس ترین و مناقشه برانگیزترین اختلافات میان فلسطین و اسرائیل باقی مانده است، می توانست راهی برای صلح باشد نه مناقشه بیشتر، این تحلیلگر معتقد است که این اقدام ترامپ برای فشار آوردن بر طرف فلسطینی است تا شرایط تحمیلی صلح با اسرائیل را بپذیرد. با این اقدام، اسرائیل و آمریکا قصد دارند طرف فلسطینی را در موضعی ضعیف تر قرار دهند تا بر سر مسائلی مذاکره کنند که در نهایت به نفع رژیم اسرائیل تمام شود.

جولیان بورگر، تحلیلگر روزنامه گاردین نیز اقدام ترامپ را سیاستی دانسته است که کلاف سردرگم خاورمیانه را پیچیده تر می کند. به نوشته بورگر، ترامپ سیاست لفاظی را پیش گرفته است و به اقدامات و حرف هایی مبادرت می روزد که در نهایت به جای اینکه راه حل باشند، به معضلی جدی تبدیل می شوند. رهبران واشنگتن از عزمشان برای انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس خبر دادند. هرچند وزارت خارجه آمریکا می گوید ساخت سفارت جدید سه الی چهار سال طول میکشد. با این حال اجرای مصوبه ای که در سال ۱۹۹۵ در کنگره ایالات متحده تصویب شده، آن هم توسط رئیس جمهوری چون ترامپ، نه تنها فرایند مذاکرات صلح را پیچیده تر خواهد کرد بلکه آتشی دیگر را در منطقه روشن میکند و بهانه لازم را به دست رژیم اسرائیل بدهد تا به اشغالگری خود ادامه داده و حق مردم فلسطین را بیشتر پایمال کند. شهرک سازی اسرائیل در کرانه باختری رود اردن و همچنین پروژه یهودی سازی بیت المقدس سالهاست که از سوی این رژیم در جریان است و اقدامی جدی علیه آن صورت نگرفته است. اکنون این چراغ سبز دونالد ترامپ بهانه را به اسرائیل داده است که آن را سرعت ببخشد. آینده منطقه و شهر تاریخی بیت المقدس با این اقدام وارد مرحله جدیدی شده است و بستر لازم برای آغاز انتفاضه سوم در سرزمین های اشغالی را هموار کرده است.

منبع: پایگاه رصد