سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
روزنامه قانون در مطلبی با عنوان «الگوی ماندگار و مشکل گشای برجام» نوشت:«تیم مذاکره کننده ظریف در ابتدای دولت یازدهم با مخابره پیامی جدید به دنیا، موجبات تغییر سیاست دیپلماتیک روسیه، چین، ترکیه و اتحادیه اروپا و...را فراهم آورد. این رویکرد جدید، ضمن خروج دولت از انزوای دیپلماتیک، شرایط ایران در دفاع از ملت مظلوم سوریه و عراق و حمایت از جبهه مقاومت را به‌شکل چشمگیری بهبود بخشید و همه معادلات دولت اوباما را در منطقه به‌نفع ایران تغییر داد».
گفتنی است چندی پیش روزنامه آرمان در مطلبی با عنوان «برجام و پیروزی بر داعش» نوشته بود:«پیروزی بر داعش در بخش مهمی حاصل گشایش‌های اقتصادی و سیاسی ناشی از برجام بوده است. اگر برجام نبود، داعش بود».
روزنامه بهار نیز چندی پیش در مطلبی نوشته بود:«تا پیش از برجام تصویری که از ایران در جامعه جهانی ساخته شده بود، کشوری مخل امنیت و در تقابل با نظامات بین الملل بود که پس از برجام این تصویر به شکل اساسی تغییر کرده است. این تغییر جایگاه که مشخصاً بر اثر به ثمر نشستن توافق اتمی میان ایران و کشورهای ۱+۵ بود تأثیر ملموسی بر کنشگری منطقه‌ای ایران نیز داشته است. حضور ایران در سوریه در صورتی که این تغییر جایگاه رخ نداده بود قطعاً نمی‌توانست همراهی امروز را برانگیزد».
قرار بود با اجرای برجام تمامی تحریم ها بالمره لغو شده و تمامی مردم گشایش اقتصادی حاصل از برجام را لمس کنند.اما اکنون که این اتفاق رخ نداده است و برجام با معضل بزرگی تحت عنوان «بی دستاوردی» مواجه است، اصلاح طلبان دست به کار شده و برای این توافق، دستاورد می سازند.
ادعاهایی همچون «پیروزی محور مقاومت در منطقه مدیون برجام است» و «پیروزی بر داعش حاصل گشایش‌های اقتصادی و سیاسی ناشی از برجام بوده است» نیز از جنس همین دستاوردسازی هاست.
اصلاح طلبان در سالهای اخیر و در برهه‌ای که محور مقاومت با مرکزیت سپاه قدس به مبارزه با داعش می‌پرداخت، آیه یأس می‌خواندند و تاکید داشتند که حضور نظامی ایران در سوریه منطقی و قابل قبول نیست! و تنها راه شکست داعش، دیپلماسی و مذاکره است!
در ماههای گذشته و در برهه ای که هر ایرانی از خبر نابودی داعش توسط محور مقاومت، خوشحال و مسرور بود نیز اصلاح طلبان با کم اهمیت جلوه دادن این موفقیت بزرگ، مدعی بودند که باید پرونده منطقه از سپاه قدس به وزارت خارجه تحویل داده شود.
در اواخر آبان ماه با مقاومت و مجاهدت‌های شبانه‌روزی و نثار خونهای هزاران شهید مدافع حرم از ایران و زینبیون پاکستان، فاطمیون افغانستان، حیدریون و حشدالشعبی عراق و حزب‌الله لبنان «وعده صادق» نابودی شجره خبیثه داعش محقق شد و فرزندان مقاومت به فرماندهی سردار قاسم سلیمانی و پس از 7 سال، در نبرد دشوار و پیچیده‌ای پیروز شدند که هنری کیسینجر و موشه یعلون (وزیر جنگ اسرائیل) آن را جنگ جهانی سوم خوانده بودند.
قرار بود با اجرائی شدن برجام، صدها میلیارد دلار از دارایی‌های کشورمان که بلوکه شده است، آزاد شود، تمامی تحریم‌ها آنگونه که آقای رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده بود، لغو شود، گشایش اقتصادی ایجاد شود، روابط تجاری که لازمه آن گشایش «ال‌سی» در بانک‌های خارجی است از بن‌بست خارج شود،چرخ معیشت مردم همراه با سانتریفیوژها به چرخش درآید، سرمایه‌گذاری خارجی صورت پذیرد، تورم از میان برداشته شود و تولید از رکود خارج شود اما به دلیل رعایت نکردن قاعده «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد» که قاعده عقلی هر قرارداد عادی حقوقی است، برجام نتوانست برآورده‌کننده این شعارها باشد و تاکنون طرف مقابل و مخصوصاً آمریکا به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرده است.
روزنامه شرق در سرمقاله امروز به قلم یکی از دیپلمات های سابق وزارت خارجه نوشت:
«کاملا پیش‌بینی‌پذیر است که چهار ماه پیش‌رو که بازه زمانی مورد اشاره در تمدید تعلیق تحریم‌های منتج از توافق هسته‌ای است، دوره‌ای بسیار حساس در روابط خارجی ایران و علی‌الخصوص در رابطه با کشورهای اروپایی است و این کشورها تحت فشارهای آمریکا و برای جلوگیری از فروپاشی برجام رویکرد سختگیرانه‌تری را در قبال ایران اتخاذ خواهند کرد و باید روزهای دشواری را در روابط دیپلماتیک با اروپا انتظار کشید. به‌طور طبیعی این امر نباید ایران را از توسعه روابط با اروپا بازدارد. افزون براین، راهبرد ترغیب حضور شرکت‌های بزرگ اروپا ولو با دادن امتیازات جذاب می‌تواند دامنه مقاومت اتحادیه را در برابر فشارهای آمریکا افزایش دهد؛ به‌ویژه اینکه مواضع ترامپ در رابطه با برجام و اقدامات پیشین او در پشت‌پازدن به معاهدات آمریکا، از وجاهت و اعتبار بین‌المللی برخوردار نیست. با وجود این باید توجه داشت که باوجود اختلافات اروپا با ترامپ در موضوع برجام، آنها در بسیاری از اتهامات آمریکا علیه ایران با ترامپ همسو یا در خوشبینانه‌ترین حالت برای کاهش فشارها در مسئله برجام مجبور به پذیرش و همراهی با واشنگتن هستند».
حامیان دولت از یکسو مدعی هستند که «باید با امتیازات جذاب،شرکت های اروپایی را جذب کنیم» و از سوی دیگر تاکید دارند که باید متن قراردادها-برای مجلس و کارشناسان و عموم مردم- محرمانه باشد.
این در حالی است که این روش پیش از این اجرا شده و خسارتهای بزرگی در پی داشته است.این روش موجب مبادله رشوه‌های سنگین در قراردادهای آلوده‌ای مانند قرارداد قبلی توتال، استات اویل و کرسنت شد و به خسارت 18 میلیارد دلاری در قرارداد کرسنت انجامید.
«احمد میدری» معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مصاحبه‌ای که چهارشنبه ٢٧ دی‌ماه ٩٦ در روزنامه اعتماد منتشر شد، گفته بود: «برای رسیدن به رقم فقر ملی، فرمول مشخصی را مدنظر قرار داده‌ایم بدین صورت که فقر شدید یا همان خط فقر ملی را از حاصلضرب هزینه‌های خوراکی هر خانواده به دست می‌آوریم که میانگین آن چیزی حدود ٧٠٠ هزار تومان برای هر خانوار ٣ تا ٥ نفره است».
«حسین راغفر» کارشناس اقتصادی حامی دولت در مصاحبه با روزنامه اعتماد در واکنش به این اظهارنظر گفت:«این رقم حتی خط بقا را هم نشان نمی‌دهد. تصور می‌کنم منظور ایشان از خط فقر، حداقل نیاز کالری یک فرد برای زنده ماندن باشد...این رقم صرفا هزینه اولیه تامین غذای یک فرد در طول ماه را نشان می‌هد. آنهم در شرایطی که یک فرد در دنیای مدرن، نیازهای مختلفی برای زیست انسانی دارد و فقط با یک غذا به تنهایی و آنهم با حداقل کالری مورد نیاز نمی‌توان انتظار داشت اهدافی که در مسوولیت‌های اجتماعی دولت‌ها قرار می‌گیرد تامین شوند...اگر منظور دولت از حذف فقر مطلق رفع گرسنگی افراد است، نباید نام این رقم را خط فقر یا خط فقر مطلق بگذارد. نام این رقم تلاش برای غلبه بر گرسنگی است».
راغفر در ادامه گفت:«اگر همین ٧٠٠ هزار تومان را هم بپذیریم، این رقم به معنی تامین خوراک یک خانواده نیست. به معنی تامین خوراک یک نفر است. خط فقر باید در مقیاس تعداد متوسط خانوار یعنی چهار نفر محاسبه شود. این رقم حداقل هزینه تامین کالری مورد نیاز یک نفر برای زنده ماندن است. البته این ارقام در مناطق شهری و روستایی متفاوت است».
حسین راغفر پیش از این گفته بود:«متاسفانه با سیاست‌های دولت دوازدهم، نه تنها فقر مطلق ریشه‌کن نمی‌شود بلکه گسترده‌تر و عمیق‌تر هم خواهد شد».
روزنامه بهار در گزارشی با عنوان «پرواز دلار» نوشت:
«رییس بانک مرکزی در اظهارنظری افزایش نرخ دلار را در این روزها طبیعی عنوان کرده است!...«طبیعی» خواندن افزایش نگران کننده نرخ ارز در این روزها و یا سکوت و بی عملی موجود که تیم اقتصادی دولت موج می‌زند به طور طبیعی نخواهد توانست سبب تغییری در این شرایط شود. به نظر می‌آید که لازم است رییس کل بانک مرکزی و دیگر مسئولان اقتصادی دولت رفتاری مسئولیت پذیرانه از خود نشان داده و به جای مخفی شدن از رسانه‌ها و یا پاسخ هایی از روی رفع تکلیف برنامه‌های خود برای حل و فصل این مسئله و همچنین دلایل این بی ثباتی ارزی را برای مردم تشریح کنند. نگرانی‌ها در خصوص بازار ارز به این دلیل است که ساختار اقتصادی کشور به شکلی است که نرخ ارز به خصوص قیمت دلار تاثیر مستقیمی بر سایر حوزه‌های اقتصادی کشور دارد و می‌توان گفت این افزایش قیمت ارز می‌تواند به شکل محسوسی بر زندگی روزمره مردم نیز تاثیر بگذارد. از طرف دیگر کاهش روزافزون ارزش پول ملی از منظر سیاسی نیز نشانه‌ای خطرناک برای هر کشوری خواهد بود... مسئولان اقتصادی دولت چند روزی از اجرای برجام نگذشته بود که از برنامه دولت برای یکسان‌سازی نرخ ارز برای جلوگیری از رانت و فسادهای موجود در این حوزه که به دلیل ارز دونرخی است خبر دادند اما حالا و با وجود گذشت دو سال از آن وعده‌ها نه تنها خبری از تک نرخی شدن ارز نیست بلکه شاهد افزایش بی سابقه قیمت دلار و عبور آن از رکوردهای قبلی هستیم».
گفتنی است هنگامی که دلار ظرف چند ماه، از 3500 تومان به 4100 تومان رسیده بود، «محمد باقر نوبخت » 23 آذر 96- گفت:«در جلسه ای که امروز با رییس جمهوری داشتیم، وی از افزایش نرخ ارز بسیار ناراحت و مکدر است. آقای روحانی اصلا و به هیچ عنوان افزایش نرخ ارز را بر نمی تابد».اکنون 40 روز از این اظهارنظر سپری شده است وحدود 460 تومان دیگر بر قیمت دلار افزوده شده است.
اکنون از شبی که عده‌ای با اسکناس یک دلاری آمریکا و هزار تومانی و پانصد تومانی ایران در خیابان‌های تهران می‌رقصیدند رسیده‌ایم به معامله یک دلار آمریکا در برابر 4600 تومان!
روحانی-7 خرداد 92- در برنامه تبلیغات انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری درباره افزایش قیمت دلار گفته بود:«قیمت دلار به چند برابر قیمت افزایش یافته. مشکل کجاست!؟ مشکل عدم مشورت، مشکل خودشیفتگی، مشکل عدم استفاده از ابزار علمی برای اداره کشور است. مشکل بی‌ثباتی‌هاست... برای من قابل‌قبول نیست هر روز هر فرد ایرانی که به عمره می‌رود به خاطر کاهش هر روز قیمت ریال، در کنار یک عرب، خجالت بکشد».