سرویس جهان مشرق- دوم مهر بود که نتایج انتخابات سراسری آلمان نشان داد حزب مرکل برای چهارمین بار توانسته بیشترین کرسی‌های بوندستاگ را (و نه اکثریت آن را) از آن خود کند و او به صورت خودکار به عنوان رئیس حزب اکثریت، صدراعظم آلمان می‌شود. از آن زمان تا کنون بیش از چهار ماه می‌گذرد و آنگلا خلاف تصور عموم تحلیلگران به ائتلاف برای تشکیل دولت جدید دست نیافته است.

وی یک ماه پیش و پس از اوج‌گیری نگرانی‌ها مدعی شد دور تازه‌ای از گفتگوها را با احزاب دیگر آغاز کرده و در سخنان خود به عنوان تبریک سال نو میلادی به آلمانی‌ها گفت: من متعهد می‌شوم که یک دولت پایدار را هر چه سریعتر در سال جدید میلادی تشکیل دهم زیرا جهان منتظر ما نخواهد ماند. اشاره وی به لزوم همکاری حزب سوسیال دموکرات در گفتگوهای جدید با حزب دموکرات مسیحی مرکل بود. سوسیال دموکرات‌ها آخرین دولت پیش از مرکل را در زمان صدراعظمی شرودر بر عهده داشتند و در دولت اول (از 2005) و سوم مرکل (از 2013) نیز عضوی از ائتلاف حاکم بوده‌اند.

گزینه‌های مرکل و سهمیه‌بندی کرسی‌ها بر اساس رأی هر حزب

در انتخابات اخیر، حزب مرکل توانست 200 کرسی را از آن خود کند اما هر سه حزبی که در ائتلاف دولت قبل شرکت داشتند، یعنی اتحادیه دموکرات مسیحی (SPU)، سوسیال دموکرات (SPD) و اتحادیه باواریا (CSU) دچار ریزش در کرسی‌های خود شدند. اکنون این سه حزب روی هم 399 کرسی از 709 کرسی را در اختیار دارند و می‌توانند دوباره دولت تشکیل دهند اما به هر حال دو حزب دیگر یعنی حزب دموکراتیک آزاد (FDP) با 80 کرسی و حزب جایگزینی برای آلمان (AFD) با 94 کرسی در این دوره با اقبال خوبی از سوی مردم مواجه شدند و اگر چه دومی رقیب جدی مرکل در عرصه سیاسی و رسانه‌ای است، اما خانم صدراعظم دست‌کم می‌تواند با اولی نیز به توافق برسد.

حزب دموکراتیک آزاد هم کرسی‌های بیشتری نسبت به اتحادیه باواریا دارد، هم برخلاف باواریا با افزایش کرسی‌ها مواجه شده و هم مرکل در دولت دوم خود تجربه ائتلاف با آن را داشته است. اما از آنجا که اتحادیه باواریا، خواهر کوچکتر حزب اتحادیه دموکرات‌مسیحی است، به هر حال مرکل باید حضور حزبی را که با از دست‌دادن 10 کرسی در جایگاه هفتم قرار گرفته را به جان بخرد.

بر این اساس مرکل در دور اول مذاکرات که نوامبر گذشته انجام شد، قصد داشت ائتلافی را با اتحادیه باواریا و دموکراتیک آزاد و احتمالاً با حضور سبزها رقم بزند، اما این گفتگوها شکست خورد. بنابر این اگر چه عمده مبارزات انتخاباتی طی هفته‌های آخرِ تبلیغات میان مرکل و شولتز رئیس حزب سوسیال‌دموکرات در جریان بود، اما بالاخره مرکل مجبور شد باز به سراغ همان ائتلاف دولت قبل برود و با سوسیال‌دموکرات‌ها و اتحادیه باواریا سر میز گفتگوها نشست.

مشکل سوسیال‌دموکرات‌ها چیست که ائتلاف دولت قبل، دوباره سر نمی‌گیرد؟

اعضای حزب سوسیال دموکرات یعنی دومین حزب بوندستاگ برای ائتلاف با اتحادیه دموکرات مسیحی دچار تردید هستند و یک رأی‌گیری جدید در کنگره حزبی سوسیال‌ها نشان داد نزدیک به نیمی از آنها مخالف چنین ائتلافی هستند. شاید آنها امیدوارند خروج از دولت و ورود به جناح مخالف دولت طی چهار سال آتی بتواند رأی اول را در انتخابات آتی برای آنها به ارمغان بیاورد در صورتی که ائتلاف با مرکل ممکن است هر گونه ضعف دولت را طی چهار سال آتی به پای آنها نیز بنویسد و جناح مخالف دولت را برای حزب راستگرای جایگزینی برای آلمان که روند رو به رشدی را طی می‌کند، باز بگذارد. جایگزینی برای آلمان که هم‌مسلک خانم لوپن در فرانسه و سایر راستگرایانِ نوخاسته در اروپا است، در دوره قبلی هیچ کرسی نداشت اما در انتخابات اخیر با 94 کرسی در جایگاه سوم قرار گرفت.

مرکل که دست سوسیال‌دموکرات‌ها را خوانده، تلاش کرده در ماه‌های اخیر توپ را در زمین سوسیال‌دموکرات‌ها بیاندازد و این‌گونه وانمود کند که عدم تشکیل دولت به تردید و کارشکنی آنها برمی‌گردد. او با این روش هم سوسیال‌ها را برای ائتلاف تحت فشار گذاشته و هم یک تهدید برای آنها ساخته تا خیلی به مجبورکردن مرکل برای انتخابات مجدد امیدوار نباشند چون در چنین جوِ افکار عمومی، ممکن است هواداران سوسیال‌ دموکرات‌ها رأی خود به این حزب در انتخابات اخیر را «سوخته» ببینند و به حزب دیگری روی بیاورند.

شولتز رئیس حزب سوسیال‌دموکرات که خود رقیب جدی مرکل در انتخابات بود،‌ هم از طرف مرکل و هم از طرف هم‌حزبی‌های خود تحت فشار است. مرکل عجله دارد و حاضر نیست امتیازاتی در دولت جدید را که هم‌حزبی‌های شولتز طلب می‌کنند تا به ائتلاف رضایت بدهند، اعطا کند. سیاست‌های مهاجرتی، اصلاحات بیمه درمان،‌ حمایت یا ممنوعیت قراردادهای کوتاه‌مدت کارگران در شرکت‌های خصوصی و مانند این از مواردی است که میان دو حزب و به ویژه میان سوسیال‌دموکرات‌ها با خواهر کوچکتر حزب مرکل یعنی اتحادیه باواریا مورد اختلاف است، حزبی که با وجود کرسی‌های اندک (46) مرکل نمی‌تواند عطایش را به لقایش ببخشد. کمااینکه در سه دولت قبلی نیز جزئی از ائتلاف حاکم بوده است.

شولتز همچنین از سوی هم‌حزبی‌های خود تحت فشار قرار گرفته که در دولت مرکل به وزارت تن ندهد. اما گفته شده وی از تعهددادن در این مورد سر باز زده است. گفته می‌شود او خواهان برعهده‌گیری وزارت خارجه یا قائم‌مقامی مرکل است و هم‌حزبی‌هایش بیم دارند وی در مذاکراتش با مرکل، تقاضاهای حزبش را فدای گرفتن یکی از این دو پُست بکند.

رئیس کل اتحادیه‌های تجاری نیز فشار خود را بر شولتز قرار داده تا به ائتلاف با مرکل تن دهد. وی گفته شولتز اشتباه بزرگی خواهد کرد اگر با سیاست مرکل برای حمایت از کارگران کنار نیاید.

جمع‌بندی

گذشت‌ بیش از چهار ماه از انتخابات سراسری در آلمان و عدم تشکل دولت جدید تا این زمان برای کشوری مانند آلمان که خود را رهبر اروپا و حتی جایگزین آمریکا در جهان صنعت می‌داند، هشدارآمیز است. اگر چه تا به حل بیشتر فشارها بر شولتز بوده است، اما به هر حال دامن مرکل را نیز در افکار عمومی خواهد گرفت. اگر مرکل با دومین حزب بوندستاگ یعنی سوسیال‌دموکرات‌ها به نتیجه نرسد، دو گزینه بیشتر ندارد: یا باید انتخابات مجدد برگزار کند یا یک دولت اقلیت در بوندستاگ تشکیل دهد. در حال دوم اگر چه کارش را فعلاً راه می‌اندازد، اما در طی چهار سال با چالش‌های زیادی مواجه خواهد شد.

منابع

http://www.telegraph.co.uk/news/2018/01/26/angela-merkel-pledges-get-forming-government-final-coalition

https://www.politico.eu/article/angela-merkel-aims-for-quick-formation-of-new-government

https://www.thetimes.co.uk/article/you-need-to-form-coalition-with-merkel-unions-tell-schulz-gfjc7g27f

https://en.wikipedia.org/wiki/Bundestag