سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** وزیر دولت اصلاحات: با برجام امیدوار شدیم که ۲۵۰ هواپیمای جدید به کشور وارد شود
«احمد خرم» وزیر راه دولت اصلاحات در سرمقاله امروز روزنامه شرق نوشت:
«با روی‌کارآمدن دولت یازدهم و توافق برجام که بند مشخص برای خرید هواپیماهای نو داشت، این امیدواری ایجاد شد که نیاز کشور یعنی حدود ۲۵۰ فروند هواپیمای جدید در مسیرهای کوتاه، متوسط و طولانی به کشور وارد شود».
گفتنی است در روزهای گذشته، «اصغر فخریه کاشان» قائم مقام وزیر راه و شهرسازی اذعان کرد:
«متأسفانه شرکت‌های سازنده قطعات هواپیما و تجهیزات هوایی زیادی هستند که به‌دلیل ترس و وحشت از تحریم‌ها و جرائم امریکا حاضر نیستند به آسانی به ایران قطعه بفروشند. در نتیجه شرکت‌های هواپیمایی ایران نمی‌توانند بموقع قطعات مورد نیاز ناوگان خود را تأمین و تعویض کنند.»
بر طبق ماده ۲۲ برجام و پیوست‌های ۲ و ۵ برجام توافق شد که تحریم فروش هواپیما و قطعات آن از اولین روز اجرای توافق-دی ماه ۹۴- لغو شود. بر همین اساس آمریکا موظف بود تا شرایط فروش هواپیمای مسافربری به ایران را فراهم کرده و از هر اقدامی که شائبه سنگ اندازی در مسیر لغو تحریم هواپیما در آن باشد، پرهیز کند. اما آمریکا هیچگاه به این تعهد عمل نکرد.
علیرغم عهدشکنی آشکار آمریکا و سرپیچی این کشور از اجرای تعهدات خود ذیل برجام از جمله فروش هواپیما و قطعات هواپیما، روزنامه‌های اصلاح طلب در روزهای گذشته، با حمله به منتقدان، تلاش کردند تا سقوط هواپیما را به گردن منتقدان دولت بیندازند.
گویا از نگاه برخی از اصلاح طلبان، بزک آمریکا مهمتر از خون هموطنانمان است.
** اعتماد: اعتراضات دی ماه، بخاطر مسائل معیشتی و اقتصادی بود
روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم «سید رضا صالحی امیری» نوشت:
«در خصوص وقایع دی ماه معتقدم این پدیده محصول شکاف اجتماعی است که مهم‌ترین آن شکاف اقتصادی یعنی اعتراض فرودستان، فقرا و افراد کم‌برخوردار نسبت به وضعیت معیشتی و زیستی خود است. وضعیت مالی و زیستی افراد بازداشت‌شده این واقعیت را نشان می‌دهد که آنان به دنبال شغل و معیشت و تأمین حداقل نیازهای اولیه خود هستند اما تجربه‌های تاریخی نشان داده‌اند در هر پدیده اجتماعی در جامعه عده‌ای فرصت طلب با اهداف انتقام‌جویی یا ضدیت با نظام موج سواری می‌کنند.»
اعتراف این روزنامه اصلاح طلب و حامی دولت درخصوص علت اصلی اعتراضات دی ماه در حالی است که در ابتدا، اصلاح طلبان بدون توجه به اعتراضات معیشتی مردم، این تجمعات را به رقبای انتخاباتی روحانی نسبت داده و از آن به تسویه حساب سیاسی تعبیر کردند. اما پس از آنکه عده‌ای آشوبگر با موج سواری بر اعتراضات معیشتی مردم به آدم کشی و تخریب اموال عمومی روی آوردند، آن‌ها را معترضین نامیدند و در نقش وکیل مدافع خواستار آزادی اغتشاشگران شدند. در مرحله بعد وقتی مردم صف خود را از آشوبگران جدا کرده و آدم کشی و تخریب اموال عمومی از سوی این گروه را مجکوم کردند، اصلاح طلبان به بایکوت خبری و سانسور راهپیمایی‌های سراسری مردم پرداختند. اما قضیه به همین جا ختم نشد، توهین به مردم و استفاده از تعابیری همچون «نمایش خیابانی» و «واکنش شعاری و احساسی» در واکنش به راهپیمایی‌های سراسری علیه آشوبگران، فاز بعدی برخورد اصلاح طلبان با مردم بود.
در مجموع اصلاح طلبان هیچگاه به مطالبه اصلی مردم درخصوص مسائل معیشتی و اقتصادی توجه نکردند.
**با اجرای برجام به هر قیمت، تحریم‌ها از بین نمی‌رود
روزنامه ایران در مطلبی نوشت:
«گروه‌های مختلفی در داخل ایران معتقدند وقتی امریکایی‌ها به برجام پایبند نیستند چرا ایران باید همچنان تعهداتش را در چارچوب برجام اجرا کند. این در حالی است که مقام‌های ایران با وجود همه این فشارها بارها اعلام کردند تا انتها به برجام پایبندند و اینجاست که اروپایی‌ها باید این موقعیت خطیر را درک کنند و موانع توسعه مناسبات را بردارند».
گفتنی است روزنامه آفتاب یزد-۷ بهمن ۹۶- در مطلبی نوشته بود: «اینکه تصور کنیم اروپا کاملاً در طرف ایران قرار خواهد گرفت ساده لوحانه است چرا که پیوند ساختاری اروپا و آمریکا در تبادلات اقتصادی و امنیتی موجب شده این دو قدرت به یکدیگر وابستگی متقابلی داشته باشند».
«داوود هرمیداس‌باوند» نیز –شهریور ۹۶- در مصاحبه با روزنامه شرق گفته بود: «این نکته را باید در نظر داشت که همراهی نسبی اتحادیه اروپا با ما در هر وضعیتی ادامه پیدا نمی‌کند. بنابراین اگر آمریکا بخواهد تحریم‌های یک‌جانبه مضاعف خود را علیه ما فعال کند، بسیاری از شرکت‌های اروپایی ترجیح می‌دهند که خودشان را به دردسر نیندازند. آن‌ها می‌آیند، مذاکره و تفاهم می‌کنند اما در مرحله اجرا متوقف می‌شوند».
«حسین راغفر» کارشناس اقتصادی حامی دولت پیش از این گفته بود: »اروپایی‌ها نشان دادند با یک تهدید آمریکا به سهولت راضی می‌شوند تمام شرکت‌های خود را از ایران جمع کنند و بروند. این امر طبیعی نیز هست، آمریکا همواره همه شرکت‌ها را در مقابل دوراهی انتخاب میان همکاری با خود یا ایران می‌گذارد. هر چند اقتصاد آمریکا آینده روشنی ندارد، اما حداقل تا چند دهه آینده یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان خواهد بود و بازار مصرف سودآور و باثبات‌تر این کشور، می‌تواند برای هر فعال اقتصادی جذاب باشد. اروپایی‌ها نیز با آگاهی از این ماجرا به شکل باج‌گیرانه‌ای با ایران برخورد می‌کنند. مثلاً انتظار فرانسه این است که بازسازی اقتصاد خود را با انرژی ارزان ایران و امتیازهای مالی سنگین پیش ببرد».
کارشناسان معتقدند که رویکرد «اجرای برجام به هر قیمت» و «پرهیز از اقدام متقابل» توسط دولت، نه تنها به لغو تحریم‌ها منجر نخواهد شد، بلکه آمریکا رادر عهدشکنی گستاخ‌تر خواهد کرد. تمدید قانون تحریمی آیسا و اجرای قانون کاتسا ۲۰۱۷ (یا همان مادر تحریم‌ها) از نتایج این رویکرد است.
** در شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان تخصص‌سالاری جایگاهی ندارد
«فاطمه دانشور» عضو اصلاح طلب شورای شهر چهارم در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت:
«آقای روحانی بر خلاف انتظار از نیروهای متخصص استفاده نکرد. نه تنها در دولت بلکه در شهرداری و شورای شهر هم از نیروهای متخصص استفاده نشد. حتی در روش و منش شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان تخصص‌سالاری جایگاهی ندارد.»
دانشور افزود:
«اعتراضات در دی ماه بیشتر مربوط به وضعیت معیشت و اوضاع نامطلوب اداره شهر بود...به نظر می‌رسد که برخی دچار روزمرگی شده‌اند در صورتی که جامعه برای انتخاباتی هیجان داشت و امیدوار بود به دنبال آن تغییر ملموسی ببیند اما نه تنها چنین تغییری دیده نشد بلکه در مواردی شرایط نسبت به قبل دشوارتر شد... امروز مردم شرایط بسیار سختی را به ویژه از منظر اقتصادی تحمل می‌کنند. از سوی دیگر مسئولانی بر روی کار آمدند که از نظر تخصصی چندان قوی نیستند. در نهایت مردم نگران‌اند به دولت یا شرایطی در کشور امیدوار باشند اما در نهایت تغییر محسوسی در وضعیت اقتصادی به‌وجود نیاید. هنوز وضعیت اختلاس‌گران روشن نیست. با مساله فساد آن طور که باید برخورد نمی‌شود. مردم نگران از دست رفتن سرمایه و دارایی‌هایشان هستند. وقتی نرخ دلار افزایش می‌یابد ارزش دارایی‌های مردم کاهش می‌یابد».
گفتنی است چندی پیش «فاطمه دانشور»، خبر «لیست فروشی» شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان مبنی بر پیشنهاد ۲ میلیارد تومانی برای گنجاندن نام وی در لیست اصلاح‌طلبان را رسانه‌ای کرد. پس از آن روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد، خبر لیست‌فروشی اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای شهر را تأیید و تصریح کرد که دبیرکل حزب کارگزاران در این خصوص نقشی کلیدی داشته است.
«علی صوفی» وزیر دولت اصلاحات چندی پیش در مصاحبه با روزنامه آرمان گفته بود: «عملکرد شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در این مقطع] انتخابات شورای شهر پنجم [رضایت بخش نبود و انتقادات زیادی به شورای عالی سیاستگذاری وجود داشته و دارد... مشاهده کردیم که ضوابط در آرایش لیست کنار رفت و عوامل بیرونی در بستن لیست شورا بسیار تاثیرگذارتر از عوامل داخلی شورا بودند. به هر حال جریاناتی به وجود آمد و این جریانات لیست شورا را به سمت‌و سویی هدایت کردند که خودشان می‌پسندیدند و تمامی این موارد به اسم شورای عالی سیاستگذاری تمام شد».
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در آستانه هر انتخابات بدون توجه به اصل شایسسته سالاری، به سهمیه دادن به تمام گروه‌های منتسب و راضی کردن آن‌ها می‌پردازد و در نهایت بنا بر اصل «هم قبیله بودن» و با سازوکاری ناکارآمد، لیست امید بسته می‌شود. این روش تاکنون دو خروجی داشته است، لیست امید شهر تهران در دهمین انتخابات مجلس و لیست امید شهر تهران برای پنجمین انتخابات شورای شهر. به اذعان فعالان اصلاح طلب هر دو لیست تاکنون حواشی متعددی داشته است.