به گزارش مشرق، عبدالمجید شیخی، کارشناس اقتصادی به جهش قیمت دلار در چند هفته گذشته اشاره کرد و گفت: این اتفاقات برای دولت نهم نیز اتفاق افتاد؛ البته فعالیت و عملکرد آن بر عملکرد دولت فعلی برتری داشت چراکه بخش سرمایه‌گذاری و تولید را فعال کرده بود.
*نکته اول: تنظیم بازار جزء وظایف عمومی است
وی در ادامه تصریح کرد: در شرایط کنونی، اقتصاد تنها از قِبَل افزایش نرخ ارز و متناظر آن افت ارزش پول داخلی، دچار تورم شد؛ بنابراین دولت فعلی که حدود ۵سالی است بدون هیچ سند و دلیلی، دولت قبلی را متهم می‌کند، باید پاسخگو باشد که چرا این مشکل در دوره خودش هم اتفاق افتاد.
شیخی ادامه داد: علت این نابسامانی را می‌توان در «نبود تنظیم بازار» جست‌وجو کرد؛ در واقع دولت فعلی شناختی از تنظیم بازار ندارد و حتی این اشکال در دولت قبلی هم وجود داشت. این در حالی است که دولت باید تنظیم بازار پولی، مالی، کالا، خدمات، کار و در یک کلام تمام بازارها را وظیفه اصلی خود دانسته و تنظیم آنها را بر عهده بگیرد.
این کارشناس اظهار داشت: تنظیم بازار جز وظایف بخش عمومی است و این امر به هیچ وجه قابل صرف نظر کردن نیست.
بیشتر بخوانید:
حق انحصاری سیاه‌نمایی
دلیل تشکیل صف‌های طولانی در مقابل صرافی‌ها چیست؟
سیف: رصد تراکنش‌های مشکوک بانکی ادامه خواهد داشت
*نکته دوم: سلطه دلار و یورو در بازار
وی عنوان کرد: سیاستی که دولت در حال حاضر برای مدیریت بازار ارز پیش گرفته و بسته ضد التهابی را ارائه کرده، مُسکن خوبی است اما نتیجه‌بخشی آن کوتاه مدت است.
شیخی ادامه داد: بنابراین دولت باید از جهل مرکبی که تاکنون دچار آن بوده، فاصله بگیرد زیرا تا زمانی که اقتصاد ما تحت سلطه عام آمریکا یعنی دلار و تحت سلطه عام اروپا یعنی یورو قرار دارد، اوضاع به همین منوال خواهد بود و دلالان، سفته‌بازان، صرافان و عناصر بانکی بی‌تقید همچنان در این بازار حضور خواهند داشت.
*نکته سوم: سطح پایین کارآیی و کارآمدی نظام بانکی
این کارشناس تصریح کرد: واضح و مبرهن است که نظام بانکی در پایین‌ترین سطح کارآیی و کارآمدی قرار دارد؛ در واقع نظام بانکی ما که دو وظیفه اصلی تجهیز منابع و تخصیص منابع را بر عهده دارد، نه تنها در تجهیز منابع ناکارآمد است بلکه در تخصیص منابع ناکارآمدتر عمل می‌کند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه «نارکارآمدی نظام بانکی» سند خوبی در جهت موضوع‌شناسی فقه است که عنوان می‌کنند وضعیت نظام بانکی کشور فاجعه‌بار است و باید برای ساماندهی آنها چاره‌ای اندیشید، گفت: تعداد زیادی بانک در کشور تاسیس شده است اما حاضر نیستند پول‌های سرگردان مردم را از طریق سپرده‌گذاری و تجهیز منابع، به تولید اختصاص دهند.
شیخی اذعان داشت: عملکرد بانک‌ها نشان‌دهنده یک نظام بانکی ناکارآمد است که همین امر ناکارآمدی بانک مرکزی و از آن بالاتر ناکارآمدی دولت در تنظیم بازار را نشان می‌دهد.
*نکته چهارم: چرا بانکداری اسلامی پیاده نمی‌شود؟
وی تصریح کرد: پول‌های سرگردان موج‌آفرین هستند و از آنجایی که جهت پیدا نمی‌کنند با هر اتفاقی به هر سمتی گرایش پیدا خواهند کرد؛ به عنوان مثال در یک بازه زمانی به بازار مسکن سوق می‌یابند و در بازه‌های زمانی دیگر جذب بازار مسکن، خودرو و یا سکه و ارز و غیره می‌شوند.
شیخی با اشاره به اینکه باید نظام بانکداری اسلامی در کشور پیاده‌سازی شود، گفت: شبکه بانکی باید استحاله شده و تمام فعالیت‌های بانک‌ها را متوقف کنیم. شروع فعالیت مجدد این بانک‌ها باید از نو و در قالب عقودی تحت نظارت یک شورای فقهی کارآمد و موثر شکل گیرد. با این اقدام قالب قراردادها و نظام بده-بستان منابع و مصارف اصلاح خواهد شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه این اقدامات باید تحت نظارت مسئولانه صورت گیرد، گفت: ما افتخار داریم که نظام بانکداری بدون ربا را ما برای اولین بار به دنیا معرفی کردیم. حال سوال اینجاست که چرا در کشور ما شبکه بانکی نباید مقید به این دستورات باشند؟
وی افزود: اصلاح نظام بانکی کشور نیازمند ورود قوه قضاییه است و شورای فقهی نیز باید با مسئولیت‌های اجرایی سرکار بیایند و این وضعیت را اصلاح کنند.
*نکته پنجم: نادیده گرفتن پیمان‌های پولی
شیخی با ذکر این نکته که کاهش وابستگی ما به دلار نیازمند ورود به قراردادهای پولی دو یا چند جانبه است، گفت: راز بین‌المللی شدن دلار این است که تولید داخلی‌اش را تقویت کرد؛ اگر این اتفاق برای کشور ما نیز رخ دهد و تداوم داشته باشد و همزمان با تمام کشورهایی که مراوده تجاری داریم، پیمان پولی را به اجرا درآوریم، به مرور زمان پول ما نیز بین‌المللی خواهد شد. در واقع اگر طرف دوم پول ما را پذیرفت و ما هم پول آنها را پذیرفتیم، طرف ثالث هم پول هر دو کشور را خواهد پذیرفت چراکه می‌داند این پول مورد قبول دوجانبه طرف بده-بستان است و این موضوع به دیگر کشورها هم تسری می‌یابد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سبد تقاضای ارزی کشور ما باید اصلاح شود و نیاز ما به دلار و یورو به صفر برسد، گفت: بنابراین اگر ما خواستار این هستیم که از زیر سلطه دلار و یورو خارج شویم، نیاز است با پول کشور خودمان در سطح دنیا مبادله کنیم و به این ترتیب، تقاضای دلار و یورو و نیز سایز ارزها به حداقل برسد. به این ترتیب، مثلاً اگر افزایش و یا کاهش پزوی آرژانتین و یا شیلی ۱۰برابر شود، هیچ اتفاق خاصی بر اقتصاد ما نخواهند گذاشت.
*۳۵ سال پیش، قطع رابطه کشورمان با دلار اعلام شد
وی با اشاره اینکه حدود ۳۵ سال پیش دولت اعلام کرد که ما رابطه‌مان را با دلار قطع کردیم، عنوان کرد: رهایی از سلطه دلار و یورو سال‌های پیش می‌توانست انجام شود اما از آنجایی که تاکنون در تشکیل یک دولت اسلامی کارآمد در قوه اجرایی موفق نبوده‌ایم، عملاً خلاص شدن از زیر سلطه دلار و یورو امکان‌پذیر نبوده است.
شیخی با تاکید بر اینکه این دولت فعلی ۵سال مملکت را عقب نگه داشت و تولید اوضاع نامناسبی پیدا کرد،گفت: متاسفانه این دولت در زمینه حذف دلار و یورود از سیستم مبادلات کشور و نیز تقویت تولید داخلی بسیار بد عمل کرده است و تمام رزق و روزی خود را در سفره بیگانگان می‌بیند. در حال حاضر نیز اگرچه کم‌وبیش به اشتباه خود اعتراف می‌کند اما از آنجایی که صداقت ندارد، حاضر به عذرخواهی از مردم نیست.
این استاد دانشگاه، برخی اقتصادخوانده‌های صاحب‌نظر را مخاطب قرار داد و گفت: باید از این افراد سوال شود که برای تثبیت و یا مدیریت شناور دلار چه برنامه‌ای دارند و چقدر برای این موضوع وقت گذاشته‌اند؟ مسلماً در پاسخ به این پرسش باید گفت که هیچگونه برنامه‌ریزی موثر و یا هیچ دغدغه‌ای برای نیل به این هدف وجود ندارد؛ این امر وقت‌سوزی هزینه و خسارت بزرگی برای کشور است چراکه تمام هم و غم مردم و مسئولان به نرخ دلار گره خورده است.
* ورود دستگاه‌های نظارتی و امنیتی به این بازار استمرار داشته باشد
وی تشکیل سامانه‌های بانک مرکزی و نیز بسته سیاستی ضدالتهاب آن در راستای مدیریت بازار ارز را تنها یک مُسکن دانست و گفت: اینگونه اقدامات، موقتی و کوتاه مدت هستند؛ برای ساماندهی این بازار نیازمند برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت هستیم و اگر دولت به مواردی چون پیمان‌های پولی و غیره که در ابتدا به آن اشاره کردم، توجهی نکند، اوضاع نابسامان بازار ارز همچنان ادامه خواهد داشت.
شیخی در پایان، ورود دستگاه‌های نظارتی و امنیتی را برای ساماندهی و مدیریت بازار ارز امری واجب دانست و ادامه داد که این اقدامات همچنان باید استمرار داشته باشد.