سرویس جهان مشرق- هر کس که بیش از یک مسافرت تفریحی را در ایتالیا گذرانده باشد به زودی دستگیرش خواهد شد که بی‌اعتمادی به حکومتی که هیچ چیزش سر جایش نیست در کنار یک اقتصاد کساد چه بر سر این کشور آورده است. در این شرایط عجیب نیست که حزب نوپای «جنبش پنج‌ستاره» که منتقد احزاب ریشه‌دار بوده و خواهان برقراری حداقل درآمد برای همه شهروندان است، در کنار حزب «لیگ شمالی» که بر پیامدهای حضور مهاجران در ایتالیا و اقتصاد آشفته‌اش تمرکز کرد، ‌ بیشترین رأی را در انتخاباتِ سراسری یکشنبه گذشته به دست آورده‌اند.

در آن سو حزب چپگرای «دموکراتیک» قرار دارد که از سال ۲۰۱۳ میلادی بر کشور حاکم بوده و حالا با نمایش افتضاح در نتایج انتخابات، با تنها ۱۸% از آرا باید رم را به رقبای فاتح واگذار کند. چه اتفاقی در عرصه سیاسی ایتالیا رخ داده است. فعلاً دو تحول قطعی به چشم می‌خورد:

۱- یکی از سه پایه اتحادیه اروپا (و البته کم‌اثرتر از فرانسه و آلمان) اکنون با شهروندانی اداره می‌شود که عمده آنها به همکاریِ بیشتر با اتحادیه اروپا بدبین هستند. هم پنج‌ستاره و هم حزب لیگ در تبلیغات انتخاباتی نسبت به لزوم کاهش همکاری با اتحادیه و بازنویسی پیمان‌ها به گونه‌ای که اقتدار رم را در اداره امور کشور بیشتر کند، تأکید کرده بودند.

۲- مردم ایتالیا دو حزب قدیمی در این کشور که مدت‌ها قدرت را میان خود دست به دست کرده بودند، تنبیه کردند، یعنی حزب دموکراتیک و دیگری حزب برلوسکونی (Forza Italia).

نتایج انتخابات

آنچه مردم ایتالیا در روز یکشنبه رقم زدند، یک «پارلمان معلق» را تشکیل می‌دهد یعنی هیچ اکثریت قاطعی دیده نمی‌شود. سه سناریو برای تشکیل دولت وجود دارد:

۱- ممکن است جنبش پنج‌ستاره با توجه به اینکه در میان احزاب، بیشترین رأی را آورده است، تشکیل دولت بدهد، اما در شرایطی پیچیده‌ که متأثر از قدرت‌گیری فزاینده احزاب راست میانه است. وقتی چند سال پیش یک کمدین به تأسیس این جنبش اقدام کرد، هیچ کس فکر نمی‌کرد حزبی که ابتدا بسیاری از مردم و سیاستمداران، خبر تشکیلش را یک جوک می‌دانستند، شانس تشکیل دولت داشته باشد.

۲- اگر احزاب راست میانه موفق به تشکیل یک ائتلاف پایدار شوند، مجموعاً رأی بیشتری از پنج‌ستاره دارند. اما سالوینی رهبر حزب «لیگ شمالی» که عمدتاً در شمال ایتالیا نیز رأی جمع کرده است، گفت «وارد ائتلاف ناشناخته» نمی‌شود. با این حال شاید گفتگوها خیلی از مواضع ائتلافی را تغییر دهد.

۳- ممکن است جنبش پنج‌ستاره با یکی از احزاب راستگرا که بیشترین رأی را دارد، یعنی حزب لیگ شمالی وارد ائتلاف شود.

به هر حال این گزینه‌ها بدان معنا است که ایتالیا بار دیگر وارد دوره‌ای از بی‌ثباتی سیاسی می‌شود. ربکا اوکیفه مدیر یک شرکت سرمایه‌گذاری در ایتالیا می‌گوید بازار دچار اضطراب شده زیرا «نه جنبش پنج‌ستاره که ضد احزاب ریشه‌دار ایتالیایی است و نه حزب لیگ شمالی، گزینه جذابی برای فعالان بازار به ویژه سرمایه‌گذاران اروپایی حوزه یورو نیستند».

نامزدهای نخست‌وزیری

۲۳ مارس، پارلمان جدید کار خود را آغاز می‌کند و نامزدهای اصلیِ نخست‌وزیری با سرجیو ماتارلا رئیس‌جمهور وارد مذاکره خواهند شد. با توجه به نتایح انتخابات، ظاهراً ایتالیا نیز مانند آلمان با هفته‌ها مذاکره برای تشکیل دولت روبرو خواهد بود و حتی برخی تحلیلگران سیاسی نوشته‌اند در صورت اطاله گفتگوها احتمال برگزاری انتخابات مجدد وجود دارد. با این حال در شرایط فعلی نامزدهای نخست‌وزیری چه کسانی هستند؟

۱- لوئیجی دیمایو، رهبر جنبش ۵ ستاره

یک جمله معروف هست که «شانس، وجود ندارد بلکه اتفاقی است که وقتی یک فرد مستعد و باهوش با فرصت روبرو می‌شود رخ می‌دهد». دیمایو قطعاً یکی از نمونه‌های این جمله است. او پنج‌سال پیش با کمترین رأی ممکن از سوی جنبش پنج‌ستاره وارد پارلمان شد اما توانست وارد هیأت رئیسه شود؛ و حالا با ۳۲ سال سن، یکی از گزینه‌های نخست‌وزیری است!

او پیش از انتخابات گفته بود ایتالیا پس از یکشنبه وارد دوره‌ای از بی‌ثباتی سیاسی می‌شود، و ظاهراً پیش‌بینی‌اش که بر اساس نظرسنجی‌ها بوده درست از آب درآمد. لوئیجی همه چیز خوانده، از مهندسی تا حقوق. اما ظاهراً هیچ‌گاه تا گرفتن مدرک دوام نیاورده است.

۲- متئو سالوینی، رهبر لیگ شمالی

سیاستمدار ۴۵ ساله که از پنج سال پیش، فرمان لیگ شمالی را در دست دارد، توانست با سوارشدن بر موج نارضایتی‌هایی که در کشورهای مختلف اروپایی نسبت به حضور مهاجران و سیطره اتحادیه بر مقدرات کشورها اوج می‌گیرد، یکی از دو پیروز انتخابات اخیر باشد. او پیش از انتخابات در یک نشست عجله‌ای با برلوسکونی یک ائتلاف نیمه‌جان که بیشتر به نفع نخست‌وزیر اسبق بود را پذیرفت که احتمالاً با توجه به نتایج بدِ حزب نخست‌وزیر اسبق، بلااثر شده است.

او دوره رشد سیاسی خود را در شورای شهر میلان گذراند، جایی که حدود بیست سال، عضو آن بود. اما از سال ۲۰۰۴ و زمانی که یکی از نمایندگان ایتالیا در پارلمان اتحادیه اروپا شد، برای مردم ایتالیا شناخته شد. به جز بدبینی به اتحادیه اروپا، او یک شباهت دیگر نیز به دانلد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا دارد: افشای ماجراهای عشقی‌اش از جمله با یک مجری تلویزیون.

به هر حال اگر یکی از این دو یعنی دی‌مایو و سالوینی به نخست‌وزیری ایتالیا برسند، مردم این کشور خوشحال و احتمالاً کمی امیدوار خواهند شد که یکی از اعضای «نسل جدید رهبران اروپا» بر کشورشان حکم می‌راند.
 

منابع

http://www.euronews.com/2018/02/26/could-the-rise-of-the-five-star-movement-make-luigi-di-maio-italy-s-youngest-pm

http://www.asriran.com/fa/news/596850

https://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2018/03/daily-chart-1

https://www.theatlantic.com/international/archive/2018/03/italy-election-european-union/554900

https://www.telegraph.co.uk/news/2018/03/04/italian-election-country-goes-polls-latest-news-results-forecast

https://www.theguardian.com/world/live/2018/mar/04/italy-goes-to-the-polls-general-election-live