سرویس اقتصاد مشرق - پس از برجام در میان کشورهای اروپایی، فرانسوی‌ها بیش از همه به گسترش روابط تجاری با ایران اشتیاق نشان داده‌اند.
مسئولان ارشد دولت فرانسه همچون وزرای سابق و فعلی خارجه این کشور نیز پس از برجام به تهران آمده‌اند و رئیس‌جمهور فرانسه نیز قرار است به زودی به تهران بیاید.
در میان دلایل سیاسی که در توسعه روابط میان ایران و فرانسه وجود دارد، منافع تجاری حضور در بازار ایران نیز مسئله مهمی است که علت اشتیاق فرانسوی‌ها را به خوبی نشان می‌دهد.
ایران پس از برجام، بزرگترین خریدهای خارجی و قراردادهای اقتصادی خود را با فرانسه امضا کرده است. قرارداد خرید ۱۰۰ فروند ایرباس، راه‌اندازی خطوط مونتاژ محصولات پژو و رنو و واگذاری پروژه فاز ۱۱ پارس جنوبی به توتال مهمترین قراردادهای پس از برجام بوده‌اند که در همه آنها طرف تجاری ایران، فرانسه بوده است.
مشخص است که شرکت‌های فرانسوی از این قراردادهای بلندمدت سودهای میلیاردی به دست خواهند آورد. شاید کمتر کشوری به وسعت و جمعیت ۸۰ میلیونی ایران پیدا شود که بازار خودروی خود را به طور انحصاری به محصولات پژو و رنو فرانسه واگذار کند. این دو خودروسازی فرانسوی، به هیچ وجه جزو خودروسازان رده اول دنیا نبوده‌اند و قادر به رقابت با خودروسازان ژاپنی، کره‌ای، آلمانی، آمریکایی و حتی ایتالیایی نیستند. بنابراین باید هم خشنود باشند که در بازار بزرگ ایران بدون حضور جدی رقبای قوی‌تر، یکه‌تازی می‌کنند.
بیشتر بخوانید
فرانسه برنده اصلی برجام شد+ جدول
با این حال، مسئولان و تصمیم‌گیران صنعتی ایران پس از برجام مجدداً به رنو و پژو چراغ سبز نشان دادند و بازار خودروی کشورمان را در اختیار آنها گذاشتند. نتیجه این امتیازات انحصاری، روانه شدن صدها میلیون دلار قطعات خودرو از فرانسه به سمت ایران با هدف مونتاژ محصولات پژو و رنو بوده است.
اما این پایان کار نبود و بانک‌های معتبر فرانسه برای صادرات کالا به ایران خطوط اعتباری اختصاص داده‌اند تا کالاهای فرانسوی با سهولت بیشتری راهی بازارهای ایران شوند. به عنوان مثال، بانک عمومی سرمایه‌گذاری فرانسه موسوم به "ب. پ. ای فرانس" یک خط اعتباری ۵‚۱ میلیارد یورویی برای حمایت از شرکت‌های فرانسوی برای صادرات به ایران باز کرده است. این طرح در واقع تخصیص اعتبارات صادراتی بر پایه یورو برای خریداران ایرانی خدمات و کالاهای شرکت‌های فرانسوی است.
نتیجه تمامی این امتیازات انحصاری فرانسه در دوران پسابرجام را در آمار گمرک می‌توان مشاهده کرد که صادرات ایران به فرانسه فقط معادل ۲.۶ درصد واردات از این کشور است. به عبارت دیگر، واردات ایران از فرانسه ۳۸ برابر صادرات کشورمان به پاریس است.
از سال ۱۳۹۴ تاکنون یعنی دوران پسابرجام، واردات ایران از فرانسه به شدت زیاد شده است. در طول سال ۱۳۹۴ ایران حدود ۷۶۰ میلیون دلار کالای فرانسوی وارد کرده بود اما امسال فقط در ۱۰ ماه واردات از فرانسه به بیش از ۱.۴ میلیارد دلار رسیده و قطعاً با احتساب آمار دو ماه پایانی سال، این رقم از ۱.۵ میلیارد دلار هم عبور خواهد کرد. این نشان می‌دهد فرانسوی‌ها توانسته‌اند پس از برجام ۸۰۰-۷۰۰ میلیارد دلار بر درآمد خود از محل صادرات به ایران بیفزایند. این در حالی است که مجموع صادرات کالای ایران به فرانسه رقم ناچیز ۳۷ میلیون دلار بوده است.
ایران در سال جاری هر ماه به طور میانگین ۱۴۱ میلیون دلار کالای فرانسوی وارد کرده است. فرانسه اکنون هشتمین کشور صادرکننده کالا به ایران است در حالی که قبل از برجام رتبه فرانسه در میان کشورهای اصلی صادرکننده به ایران، دورقمی بود.
بر اساس آمار گمرک، ایران در ۱۰ ماهه اول امسال کالاهایی به شرح زیر از فرانسه وارد کرده است:
عطریات، گاو، جوجه، قزل‌آلا، ماهی آزاد، تخم مرغ نطفه‌دار، تخم بوقلمون، اسپرم گاو، بذر سیب‌زمینی، قهوه، بذر ذرت، کلزا، نشاسته، آرد، تخم سبزیجات، صمغ عربی، عصاره‌های نباتی، لعاب‌ها، روغن ماهی، روغن بادام، روغن کتان، روغن نباتی، موم، لاکتوز، گلوکز، شیرینی، پودر کاکائو، پفیلا، بیسکویت، پوره میوه، مربا، اسانس، سس، سویا، مکمل غذایی، فرآورده‌های غذایی، آب معدنی، غذای سگ و گربه، خوراک آبزیان، خوراک دام و طیور، توتون، تنباکو، شن و ماسه، خاک رس، گچ، سیمان آلومینو، روغن موتور، گریس، روغن صنعتی، انواع اسید، انواع ویتامین، انسولین، مواد شیمیایی، واکسن‌های دارای مشابه تولید داخل، خون، انواع دارو، لوازم زخم‌بندی، کودهای معدنی، انواع رنگ صنعتی، مرکب چاپ، لوازم آرایش، شامپو، صابون، ژلاتین، چسب، حشره‌کش، لوله و شیلنگ، وانف دوش، سیفون، جعبه، صندوق، قفسه، بطری، مجسمه، لاستیک، دستکش کارگری و صنعتی، درزبند، واشر، رختدان، چمدان، کیف، کمربند، کاغذ، مقوا، پارچه، نخ، نمد، طناب، انواع لباس و پوشاک و کفش، لوازم بهداشتی خانگی، لوازم یدکی خودرو، محصولات فولادی، ریل راه‌آهن، لوله نفت و گاز، پیچ و مهره، واشر، ابزارآلات دستی، یراق‌آلات، تابلوهای راهنما و تابلوهای اماکن، توربین بخار، پکیج، یخچال، ماشین‌آلات صنعتی، لوازم رایانه، عینک، تجهیزات پزشکی و فندک جیبی.
در همین رابطه
واردات بز از اسپانیا، میمون از فرانسه+جدول
آمارهای تجاری فوق به خوبی نشان می‌دهد چرا فرانسوی‌ها این همه به گسترش روابط با ایران اشتیاق نشان می‌دهند.
در این میان، واکنش‌های انفعالی مسئولان دولت یازدهم در برابر فرانسوی‌ها نیز بی‌تأثیر نبوده است.
بهمن‌ماه سال گذشته که ژان مارک آیرو وزیر خارجه وقت فرانسه به تهران آمد هم‌زمان ناوهای جنگی این کشور هم در خلیج فارس حضور یافته بودند تا با آمریکایی‌ها مانور نظامی برگزار کنند.
این اقدام موجب نگرانی تجار فرانسوی شده بود به طوری که یکی از تجار فرانسوی از آیرو پرسیده بود: «جناب وزیر چرا این سفر دقیقاً در روزی انجام شد که فرانسه به همراه انگلیس و آمریکا در خلیج فارس و در نزدیکی آب‌های ایران مانور نظامی که طبیعتاً پیام‌های خاصی دارد، برگزار کرده‌اند؟»
این تاجر برجسته فرانسوی در ادامه با نگرانی می‌پرسد: «آیا فکر نمی‌کنید این مسئله روی روابط تجاری ما با ایران تأثیر بگذارد و نتوانیم در این سفر قرارداد خاصی منعقد کنیم؟ شما از واکنش مقامات ایرانی نگران نیستید؟»
وزیر خارجه فرانسه در پاسخ می‌گوید: «خیر، بنده هیچ نگرانی نسبت به موفقیت آمیز بودن این سفر ندارم. مقامات ایرانی در هیچ یک از جلسات مقدماتی و برنامه ریزی برای سفر در تهران و پاریس به این مسئله معترض نشدند».
بیشتر بخوانید
افزایش شدید واردات از فرانسه و انگلستان در سال ۹۶ + جدول
آریو سپس در موضعی مقتدرانه مدعی می‌شود: «دولت ایران به این سفرها احتیاج دارد و مطمئنم که هیچ اعتراضی در جلسات فردا هم نخواهیم شنید».
براساس آنچه از محتوای دیدارهای مقامات دولت کشورمان با وزیرخارجه فرانسه در بهمن سال گذشته منتشر شد، هیچ یک از مقامات کشورمان نسبت به این همزمانی که امری بی سابقه در عرف دیپلماتیک است، اعتراضی نکرده بودند.
در سکوت مقامات دولتی، این اقدام بی‌ادبانه وزیر خارجه وقت فرانسه با واکنش رهبر معظم انقلاب مواجه شد.
۱۶ اسفندماه سال ۹۵ رهبر انقلاب در دیدار دست‌اندرکاران راهیان نور با اشاره به سخنان وزیر خارجه فرانسه فرمودند:
اشتباه بزرگ بعضی از ماها در چالش اقتصادی بزرگی که امروز کشور دچار آن است -که ما امروز دچار چالش اقتصادی هستیم- این بود که در زمینهٔ اقتصادی اظهار ضعف شد؛ دشمن دید که اینجا جایی است که می‌شود فشار آورد، [لذا] فشار را زیاد کردند؛ [طوری که] از یک نفر در مصاحبه بپرسند که این رزمایشی که شما دارید فلان‌جا می‌کنید و درعین‌حال با ایرانی‌ها مذاکره می‌کنید، [یک وقت] ایرانی‌ها از این رزمایش ناراحت نشوند که به این مذاکرات اقتصادی ضربه بخورد، او رویش بشود و خجالت نکشد از اینکه بگوید «نه آقا، این‌ها تأثیری ندارد؛ ایرانی‌ها این‌قدر احتیاج به این مذاکرات دارند که امثال این رزمایش ضرری به مذاکرهٔ اقتصادی ما نمی‌زند»! این اظهار ضعف در مقابل دشمن نباید بشود.