سرویس سیاست مشرق - می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری ویژه‌نامه‌های نوروزی، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از ویژه نامه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
********
** نوبخت: جیغ و داد مردم برای گرانی منصفانه نیست
«محمد باقر نوبخت» سخنگوی دولت در مصاحبه با ویژه نامه نوروزی روزنامه همشهری گفت:
«اینکه عده‌ای بیایند و جیغ و داد گرانی سر دهند، نه درست است و نه منصفانه».
نوبخت در بخش دیگری از این مصاحبه با اشاره به اعتراضات دی ماه ۹۶ در پاسخ به این سؤال که «شما رقبای دولت را عامل اولیه می دانید؟» گفت:
«بله، آنها بسترساز بودند. ما که نمی‌توانیم نارضایتی‌های موجود در جامعه را کتمان کنیم. نارضایتی در هر جامعه و هر کشوری وجود دارد...منتها اینکه ما بیاییم و این دولت را عامل همه مشکلات عالم بدانیم و بخواهیم دولت فعلی را عامل رشد و تحقق خواسته‌های جامعه معرفی کنیم، درست نیست».
گفتنی است «محمد علی ابطحی» معاون رئیس دولت اصلاحات- بهمن ۹۶- در مصاحبه با روزنامه اعتماد با اشاره به اعتراضات دی ماه سال گذشته گفته بود: «روحانی...در جهت تحقق و اجرای شعارهای انتخاباتی خود تلاش نکرد. اجرا نشدن وعده‌های رییس‌جمهور مصداق نشنیدن صدای مردم است...من معتقد هستم که عملیاتی شدن وعده‌های انتخاباتی اصلی‌ترین مصداق شنیدن صدای مردم است؛ زیرا مردم در انتخابات بلندترین صدا را دارند و به کاندیدایی رأی می‌دهند که تصور می‌کنند، صدای آنها را شنیده و در راستای تحقق خواسته‌های‌شان می‌کوشد...اگر روحانی به شعارهای خود توجه کرده و وعده‌هایش را عملی می‌کرد احتمالاً شاهد چنین اعتراضاتی نبودیم».
«ابراهیم اصغرزاده» نیز- بهمن ۹۶- در مصاحبه با روزنامه اعتماد با اشاره به اعتراضات دی ماه ۹۶ گفته بود: «بخش مهمی از معترضین ناامیدانی بودند که در اردیبهشت ماه با امید به روحانی رأی دادند و امروز از رأی خود ناامید شده‌اند».
همچنین «یاسر هاشمی»-اسفند ۹۶- در مصاحبه با روزنامه آرمان گفته بود: «اگر به صورت واقع بینانه به وضعیت جامعه نگاه کنیم متوجه می‌شویم که در شرایط کنونی پایگاه رأی آقای روحانی نسبت به انتخابات ۹۶ با ریزش جدی مواجه شده است. به همین دلیل در مرحله نخست دولت باید با یک رویکرد آسیب‌شناسانه دلایل این ریزش آرا را مشخص کند تا در آینده با مشکلات جدی‌تری مواجه نشود. هنگامی که مردم مشاهده کنند دولت آقای روحانی به وعده‌هایی که به آنها داده عمل نکرده و یا اینکه در راستای تحقق این وعده‌ها حرکت نمی‌کند به صورت طبیعی پایگاه اجتماعی آقای روحانی با ریزش مواجه خواهد شد...دولت آقای روحانی ارتباط عمیق و دقیقی با مردم ندارد و این مسأله می‌تواند در آینده برای دولت چالش‌های بیشتری به وجود بیاورد».
روزنامه اصلاح طلب بهار-آذر ۹۶- در گزارشی به اشاره به سیر صعودی انتقادات و اعتراضات از عملکرد دولت، نحوه مواجهه رئیس‌جمهور و دولتمردانش با این مسئله را طی سال‌های گذشته مبتنی بر «بی‌تفاوتی و عدم پاسخگویی» و «پاسخگویی کلیشه‌ای» عنوان کرد و نوشت: «حسن روحانی و دیگر اعضای دولت دوازدهم می‌توانند با این تصور که دیگر به رأی مردم نیازی ندارند از کنار نقدهای مختلفی که در سطح جامعه و فضای مجازی مطرح می‌شود عبور کرده و آنها را نشنوند. انتخاب این روش در مواجهه با منتقدان دولت که گاهی در تیم رسانه‌ای دولت و همین‌طور اعضای دفتر رئیس‌جمهور مشاهده می‌شود سبب ضربات سهمگینی به دولت در آینده‌ای نزدیک خواهد شد».
متاسفانه مقامات ارشد دولت علیرغم امکانات و اختیارات گسترده قوه مجریه، همچنان از پاسخگویی درباره عملکرد خود طفره می‌روند و نواقص موجود را به دیگران نسبت می‌دهند.
** تخت روانچی: بانک‌های بزرگ اروپایی و غیر اروپایی با ایران کار نمی‌کنند
«مجید تخت روانچی» معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور و عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای در مصاحبه با ویژه نامه نوروزی روزنامه همشهری گفت:
«آمریکایی‌ها با شیطنت و خباثت بانک‌های بزرگ را از همکاری با ایران می‌ترسانند...بانک‌های بزرگ اروپایی‌ها و غیر اروپایی‌ها نگران هستند و مقداری کار با دست انداز مواجه است. از این جهت که اگر پروژه بزرگ داشته باشید، بانک‌های کوچک یا متوسط نمی‌توانند موضوع نقل و انتقالات مالی آن را حل کنند، بنابراین مجبور هستید بانک‌های بزرگ را درگیر کنید و بانک‌های بزرگ به دلیل ترس و نگرانی و مشکلات فنی، اظهار علاقه نمی‌کنند».
گفتنی است «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه- مهر ۹۶- در نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۵ گفته بود: «ما هنوز نمی‌توانیم در انگلستان یک حساب بانکی باز کنیم».
«سید احمدخانی» مدیرکل روابط عمومی گمرک- اسفند ۹۶- در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد گفته بود: «به دلیل وجود تحریم‌ها، امکان انتقال پول صادرات به داخل ایران وجود ندارد؛ بنابراین در دولت یازدهم و دوازدهم یکی از محورهایی که برای توسعه صادرات به آن توجه شده، کشورهای آفریقایی بوده‌اند. طبیعی است که وقتی ما به این کشورها صادرات داریم، در مواردی امکان انتقال ارز از این کشورها به ایران وجود ندارد و ناچاریم که از آنها کالا وارد کنیم».
«مهدی پازوکی» کارشناس اقتصادی حامی دولت نیز- اسفند ۹۶- در مصاحبه با روزنامه اصلاح طلب آفتاب یزد گفته بود: «تحریم‌ها موجب شده که مبادلات ارزی کشور ما دچار مشکل باشد و ناچار به تجارت با کشورهایی هستیم که جایگاهی در اقتصاد جهان ندارند...ما به آفریقا نفت می‌دهیم و در ازای آن کالا وارد می‌کنیم».
«اصغر فخریه کاشان» قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی نیز چندی پیش اذعان کرد: «متأسفانه شرکت‌های سازنده قطعات هواپیما و تجهیزات هوایی زیادی هستند که به‌دلیل ترس و وحشت از تحریم‌ها و جرائم آمریکا حاضر نیستند به آسانی به ایران قطعه بفروشند. در نتیجه شرکت‌های هواپیمایی ایران نمی‌توانند به موقع قطعات مورد نیاز ناوگان خود را تأمین و تعویض کنند».
متاسفانه علیرغم سپری شدن قریب به سه سال از امضای برجام، طرف مقابل به هیچ عنوان به تعهدات خود پایبند نبوده است. با وجود تجربه پرهزینه برجام، اصلاح طلبان مدعی هستند که باید توافق برد-برد! برجام را در خصوص توان موشکی کشورمان نیز اجرا کنیم!
** قیمت خیلی از کالاها از قافله تورم عقب مانده و باید گران شوند
ویژه نامه نوروزی روزنامه همشهری در گزارشی نوشت:
«فرمول تورم اینگونه است که اگر قیمت یک کالا بیش از بقیه کالاها رشد کرد، می‌ایستد تا قیمت بقیه کالاها به آن برسد. تورم در سال ۹۷ هم از همین قاعده تبعیت می‌کند. قیمت یک سری از کالاها بسیار کمتر از بقیه کالاها رشد کرده و حالا زمان افزایش آن کالاهاست. سالانه ۱۳۰ میلیارد دلار انرژی با دلار ۷۵۰ تومان در کشور فروخته می‌شود حال زمان گران شدن انرژی است. نمی‌شود دلار انرژی ۷۵۰ تومان باشد و دلار آزاد ۴۷۰۰ تومان. حال وقت گران شدن دارو و غداست. نمی‌شود دلار غذا و دارو ۳۷۰۰ تومان باشد و دلار آزاد ۴۷۰۰ تومان. نرخ کالا و خدمات دولتی همه با نرخ دلار ۳۷۰۰ تومان است. در سال ۹۷ قیمت کالا و خدمات دولتی افزایش می‌یابد...مردم فکر می‌کنند فقط در سال ۹۷ قیمت کالاهایی رشد می‌کند که در سال ۹۶ بیشتر از همه رشد کرد، در حالی که در سال ۹۷ قیمت کالاهایی رشد می‌کند که در سال ۹۶ مثل کالاهای دیگر رشد نکرده است. قیمت خیلی از کالاها از قافله تورم عقب افتاده است و حال زمان افزایش آنهاست».
در حال حاضر برخی از کارشناسان اقتصادی حامی دولت تاکید دارند که باید سیاست رهاسازی قیمت‌ها به صورت فراگیر اجرایی شود. این در حالی است که این سیاست غلط پیش از این در دولت سازندگی اجرا شده بود.
در اوایل دهه هفتاد قیمت بنزین پنج تومانی با افزایش دو برابری در سال ۱۳۷۴ به ۱۰ تومان رسید؛ اتفاقی که با افزایش نرخ ارز از ۱۵۰ به ۴۰۰ تومان همراه شد تا در نهایت شاهد تورم ۴۹ درصدی باشیم. چنانچه «ابراهیم رزاقی»-کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه- درباره اتفاقات آن زمان اعتقاد دارد: «کاهش ارزش پول موجب افزایش تورم و بیکاری شد. از این رو بر اقشار کم‌درآمد و حقوق‌بگیر فشار اقتصادی وارد شد و قدرت خرید مردم کاهش یافت... تورم در سال ۷۴ و پایان دولت سازندگی به ۴۹ درصد نزدیک شد و همین مسئله موجب شکست برنامه‌های آزادسازی قیمت‌ها گردید».
دولت سازندگی به دلیل استقراض‌های خارجی فراوان، مجبور به اطاعت از دستورالعمل‌های اقتصادی برخی نهادهای مالی بین‌المللی از جمله بانک جهانی بود. یکی از این سیاست‌ها، سیاست «تعدیل اقتصادی» بود که هستهٔ مرکزی تفکر اقتصادی نخبگان دولت سازندگی را نیز تشکیل می‌داد. ممنوعیت قیمت‌گذاری توسط دولت یا رهاسازی قیمت‌ها، از جمله سیاستهای دولت سازندگی بود.
گفتنی است در روزهای اخیر قیمت دلار به ۵۲۰۰ تومان رسیده است.
** برای توافق با عربستان باید از برخی منافع چشم پوشی کنیم
ویژه نامه نوروزی روزنامه همشهری در مطلبی نوشت:
«امکان ندارد نوعی توافق و مصالحه میان تهران و ریاض، بدون کوتاه آمدن طرفین و دست کشیدن از برخی منافع صورت بگیرد و متاسفانه در هیچ یک از این دو کشور چنین آمادگی به چشم نمی‌خورد».
پیش از این برخی از مقامات ارشد دولت و همچنین رسانه‌های اصلاح طلب مدعی بودند که باید با مذاکره با برخی از کشورها از جمله عربستان و کوتاه آمدن از برخی منافع، به سمت «منطقه قدرتمند بجای قدرت منطقه‌ای برویم».
گفتنی است ایده «منطقه قدرتمند به جای قدرت منطقه‌ای» ایده‌ای غلط و مغایر با منافع ملی و در حقیقت همان برجام منطقه‌ای و به عبارتی برجام ۲ و ۳ و...است. این ایده در حقیقت بر لزوم کوتاه آمدن از سیاستهای انقلابی ایران در منطقه، کاهش حمایت از متحدان استراتژیک منطقه‌ای و گفت‌وگوی بی‌پشتوانه با کشورهای مرتجع منطقه تاکید دارد. حامیان این طرح غلط باید به این سؤال پاسخ دهند که در حالی که آمریکا و کشورهای مرتجع منطقه آشکارا از تروریست‌ها حمایت می‌کنند و از لزوم کشاندن ناامنی به داخل ایران می‌گویند و با همراهی رژیم صهیونیستی در خیال راه‌اندازی ناتوی عربی علیه ایران هستند، بیان چنین مواضعی به نفع چه کسی است؟ در چنین منطقه آشوب‌زده‌ای آنچه تاکنون امنیت ایران را تضمین کرده، صرفاً مولفه‌های قدرت آن بوده است. مؤلفه قدرتی که حاصل رشادت‌های مدافعان حرم و محور مقاومت در منطقه بوده است.
لازم به ذکر است که الگوی پیشنهادی «منطقه قدرتمند بجای قدرت منطقه‌ای» پیش از این به نحو دیگری توسط کشورهایی مانند اردن و مصر در دهه‌های قبل پیاده شده که آنها را در حال حاضر تبدیل به کشورهای پیرو و فاقد قدرت و اقتدار کرده و توان بازیگری نه در منطقه و نه در جهان را دارند و همیشه آماده پذیرش قدرت‌های بزرگ در داخل کشورهای خود هستند.