به گزارش مشرق، با به قدرت رسیدن ملک‌سلمان و فرزندش محمد بن‌سلمان، این کشور رویکرد محافظه‌کارانه خود را کنار گذاشته و تلاش می‌کند خود را کشوری مدرن، پیشرفته و قدرتمند نشان دهد. یکی از مهم‌ترین کارهایی که در این خصوص انجام داده، تدوین سند ۲۰۳۰ است. این سند به سفارش و هدایت شخص محمد بن‌سلمان با تأکید بر بعد اقتصادی تهیه شده است. امّا در صورت اجرا موفقیت آمیز آن هرچند بصورت نسبی، مسلماً پیامدهای گوناگونی خواهد داشت. گفتگوی زیر در همین زمینه است.
مؤلفه های اصلی سند 2030 بر چه مسائلی تأکید دارد؟
جایگاه برتر در جهان اسلام، به‌عنوان ستون جهان اسلام و امت عرب؛ توان سرمایه‌گذاری و ظرفیت اقتصادی؛ موقعیت ژئوپلیتیک و راهبردی عربستان در بین سه قاره؛ بکارگیری این قدرت در جهان اسلام و دنیای عرب در کنار آرمان‌های منطقه‌ای و جهانی، توان و ظرفیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری ، استفاده از سرمایه نفت برای رسیدن به اقتصاد غیرنفتی، رسیدن به جامعه‌ای پویا، اقتصادی شکوفا و میهنی امیدوار؛ تنوع‌بخشی به اقتصاد، بهبود فضای کسب‌وکار، اصلاحات مالی و اجتماعی از مولفه های مهم سند 2030 است.
انگیزه ها و دلایل اقتصادی عربستان از تدوین سند چیست؟
می‌توان از انگیزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و بین‌المللی در تدوین این سند نام برد. این کشور در عرصه اقتصادی تاکنون وابستگی زیادی به نفت داشته است لذا بنا دارد و در حقیقت ناچار است به سمت اقتصاد بدون نفت حرکت کرده و در اقتصاد تحولات جدی صورت دهد.
بیشتر بخوانید:
ارزیابی سفر بن سلمان به آمریکا
حمله به تهران در دمشق!
رشد بالای جمعیت و حدود ۷۰ درصد جمعیت زیر 30 سال عربستان در وضعیتی است که اگر در بحث اقتصادی، تحولات جدی صورت ندهد، با معضلات بیکاری بالا روبه‌رو خواهد شد. همچنین مقابله با مطالبات اقتصادی و شغلی در کنار مطالبات اجتماعی و فرهنگی قشر جوان و رشد قابل توجه در قشر متوسط جامعه عربستان ، جوابگویی به مطالبات فرهنگی و اجتماعی و آزادسازی تدریجی فضای سیاسی و اجتماعی مد نظر است و موجب توجه به سند شده است.
هدف اصلی این سند، تبدیل اقتصاد نفتی عربستان به یک اقتصاد غیر نفتی و غیر وابسته به نفت است. در وهله‌ی اول، بر توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تأکید دارد. توسعه سیاسی بخش مهم نادیده گرفته شده در این سند است که تقریباً عمدی بوده است؛ چرا که عربستان به دنبال مدلی از نوسازی است که قدرت سیاسی متمرکز و از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از تکثر و پویایی برخوردار باشد.
انگیزه‌های سیاسی و امنیتی تدوین سند 2030 چیست؟
محمد بن‌سلمان می کوشد نشان دهد، شخصی است که می‌تواند عربستان را از جامعه و کشوری با فضای سنتی، به کشوری مدرن هدایت کند. لذا به دنبال تثبیت قدرت خود در داخل کشور و کسب مشروعیت بین‌المللی است. از سوی دیگر مورد دیگر، افزایش فعالیت بخش تولیدات نظامی داخلی است. (سالانه بیش از ۵۰ میلیارد دلار سلاح و مهمات می‌خرد ) و تقویت بنیه ساختارهای تولیدات نظامی داخلی و استفاده از شرکت‌های بزرگ تولیدات نظامی خارجی، در داخل عربستان، در دستورکار است.
در بعد دیگری همچنین افزایش محبوبیت در بین جوانان و قشر نوگرا و در عرصه بین‌المللی مد نظر است. در این میان باید توجه داشت که آمریکا در تدوین، اجرا و پیشبرد این سند، تأثیر قابل توجهی دارد . بسیاری از اتاق‌های فکر و رهبران آمریکایی تأکید دارند که عربستان با وضعیت کنونی نمی‌تواند یک متحد دائمی برای آمریکا در منطقه باشد. لذا اصلاحات را مطرح کردند، تا کشور را به فضای مدرن و جدید هدایت کنند.
یکی از موضوعات مطرح شده در سند ۲۰۳۰ قرار گرفتن عربستان در ردیف ۱۵ کشور برتر اقتصادی جهان است این امر تا چه میزانی قابل دسترس است؟
افزایش سهم صادرات غیرنفتی از ۱۶ درصد کنونی به ۵۰ درصد تا سال 2030 در کنار مولفه هایی چون صندوق ذخیره ارزی با اعتبار ۲۰۰۰ میلیارد دلار یا بزرگترین صندوق ذخیره ارزی جهان ، افزایش عواید نفتی به میزان ۶ برابر، از طریق حذف بسیاری از حمایت‌ها و یارانه‌های دولتی، گسترش توریسم مذهبی و افزایش میزان زائران حج عمره از ۸ میلیون نفر کنونی به ۳۰ میلیون نفر در سال ۲۰30 ، افزایش توریسم غیر زیارتی از طریق انجام اصلاحات فرهنگی و ایجاد زیرساخت‌های ،گردشگری در حاشیه‌ی دریای سرخ و امکان سفر به ۵۰ جزیره در حاشیه‌ی دریای سرخ می تواند به گرفتن عربستان در ردیف ۱۵ کشور برتر اقتصادی جهان کمک کند، اما این امر به نوبه خود با موانعی نیز روبرو است.
منبع: کانال مطالعات عربستان سعودی