سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** ۳۴ ماه پس از برجام، پول‌های ایران در خارج از کشور هنوز غیرقابل انتقال است
روزنامه اعتماد در یادداشتی نوشت:
«هم‌اکنون تقریباً پول‌های ایران در خارج از کشور غیرقابل انتقال است؛ زیرا هر پولی که مبدأ و مقصد آن ایران باشد نمی‌تواند از سیستم مالی امریکایی استفاده کند و فضاهای محدودی که بعضی از کشورها ایجاد کرده بودند به خاطر فشارهای خزانه‌داری امریکا و تهدیدات متعدد آنها در حال بسته شدن است».
گفتنی است در روزهای گذشته روحانی در نشست هم‌اندیشی مدیران ارشد دولت، نکات قابل تأملی درباره نحوه نقل و انتقال ارز به کشور بیان کرد. روحانی در این نشست گفته بود: «نمی‌خواهم به صراحت نکاتی را بگویم، ممکن است برای بعضی‌ها خوشایند نباشد. من از سیستم ارز در گذشته چهار سال ناراضی بودم از سیستم فعلی هم خیلی خشنود نیستم. ما باید به سیستم سوم برسیم. چهار سال گذشته می‌رفتیم با گرفتاری فراوان اسکناس تهیه می‌کردیم در هواپیما می‌گذاشتیم، بیمه می‌کردیم در فرودگاه با ماشین مسلح ارز را در بانک مرکزی می‌آوردیمصبح چند گونی دلار را به صرافی‌ها می‌دادیم، صرافی‌ها هم خداوند عاقبت همه ما را به خیر کند. چطور تقسیم می‌کردند و به کی می‌دادند جنس‌هایی هست در میوه فروشی وقتی پرتقال می‌آید میوه‌های خوب را زیر می‌گذارد و می‌گوید قبلاً فروختم، پرتقال خوب زیر می‌ماند برای از ما بهتران.»!
این اظهارات تأمل برانگیز روحانی در حالی است که تا پیش از این مقامات ارشد دولت تاکید داشتند که کشور هیچ مشکلی در نقل و انتقال پول نفت و سایر منابع ارزی خود ندارد!
در هفته‌های گذشته «مجید تخت روانچی» معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور و عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای در مصاحبه با ویژه نامه نوروزی روزنامه همشهری گفته بود: «آمریکایی‌ها با شیطنت و خباثت بانک‌های بزرگ را از همکاری با ایران می‌ترسانند...بانک‌های بزرگ اروپایی‌ها و غیر اروپایی‌ها نگران هستند و مقداری کار با دست انداز مواجه است. از این جهت که اگر پروژه بزرگ داشته باشید، بانک‌های کوچک یا متوسط نمی‌توانند موضوع نقل و انتقالات مالی آن را حل کنند، بنابراین مجبور هستید بانک‌های بزرگ را درگیر کنید و بانک‌های بزرگ به دلیل ترس و نگرانی و مشکلات فنی، اظهار علاقه نمی‌کنند».
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه- مهر ۹۶- در نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۵ گفته بود: «ما هنوز نمی‌توانیم در انگلستان یک حساب بانکی باز کنیم».
«سید احمدخانی» مدیرکل روابط عمومی گمرک- اسفند ۹۶- در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد گفته بود: «به دلیل وجود تحریم‌ها، امکان انتقال پول صادرات به داخل ایران وجود ندارد؛ بنابراین در دولت یازدهم و دوازدهم یکی از محورهایی که برای توسعه صادرات به آن توجه شده، کشورهای آفریقایی بوده‌اند. طبیعی است که وقتی ما به این کشورها صادرات داریم، در مواردی امکان انتقال ارز از این کشورها به ایران وجود ندارد و ناچاریم که از آنها کالا وارد کنیم».
گفتنی است یکی از انتظارات اصلی در برجام، لغو تحریم‌های بانکی بوده است که متاسفانه همانند دیگر تعهدات طرف مقابل، هیچ گاه اجرا نشد.
** نباید فرصت طلایی دوران اوباما را از دست می‌دادیم!
روزنامه شرق در سرمقاله امروز نوشت:
«اغراق‌آمیز نیست اگر گفته شود امروز در نامستعدترین شکل روابط با همسایگان قرار داریم. . آقای روحانی و دستگاه دیپلماسی کشور باید به‌طور شفاف و با شکستن روزه سکوت به مردم بگویند چگونه فرصت‌های طلایی دوره اوباما پس از امضای برجام برای تثبیت آن تا جایی که خلف او قدرت مانور کمتری در برخورد با ایران داشته باشد، از دست رفت؟»
روزنامه شرق-اسفند ۹۵- نیز در مطلبی مشابه نوشته بود: «شاید ایران متوجه نشد چه فرصت‌هایی در دوران آقای اوباما برای ایران وجود داشت که می‌توانست اتصالات خود را آن‌چنان مستحکم کند که در دوران ترامپ این‌قدر ضربه‌پذیر نباشد و از سوی منطقه مرکز تهاجم سیاسی قرار نگیرد».
ترامپ هراسی با هدف تبرئه سیستم حاکمه آمریکا توسط اصلاح طلبان در داخل کشور در حالی است که ترامپ- به عنوان نماینده جمهوری خواهان- و اوباما- به عنوان نماینده دموکرات‌ها- در هر موضوعی با هم اختلاف داشته باشند، در دشمنی با جمهوری اسلامی ایران و مردم کشورمان هیچ اختلافی با هم ندارند.
در سال ۹۳ دولت باراک اوباما در اقدامی مغایر حقوق بین‌الملل از صدور روادید «حمید ابوطالبی» سفیر پیشنهادی ایران برای سازمان ملل- با این ادعا که وی تروریست است- اجتناب کرد و دولت یازدهم نیز بعد از مدتی مجبور شد فرد دیگری را بدین منظور جایگزین گزینه ابتدایی خود کند. در آذرماه سال ۹۴ نیز اوباما قانون «محدودیت تردد سفرکنندگان به کشورهایی خاص» را امضا کرد. در اولین روز اجرای برجام- دی ماه ۹۴- و در مقطعی که اصلاح طلبان تاکید داشتند که «تحریم‌ها به تاریخ پیوست»، دولت اوباما با تصویب تحریم‌های ضدایرانی، نقض برجام را کلید زد. پس از آن، سریال نقض برجام توسط دولت اوباما با غارت ۲ میلیارد دلاری اموال ایران، تمدید قانون تحریمی آیسا، تصویب قانون محدودیت ویزا، تصویب بیش از ۸۰ طرح ضدایرانی در کنگره آمریکا و پابرجا ماندن تحریم سوئیفت و...ادامه یافت. باراک اوبامای مؤدب! در آبان سال ۹۵ و در واپسین روزهای ریاست جمهوری خود، قانون وضعیت اضطراری علیه ایران را تمدید کرد. در همان ایام برخی رسانه‌ها نوشتند: «اوباما با این کار آخرین لگد را به برجام زد».
در حالی که ترامپ در رقابت‌های ریاست جمهوری سال گذشته، سیاست‌های دولت اوباما را زیر سؤال برده و قول داده بود سیفون را در کاخ سفید خواهد کشید، در موضوع ایران، مسیر اوباما را ادامه داد. وی در تکمیل قانون محدودیت ویزای دولتِ اوباما، قانون جنجالی محدودیت مهاجرت را امضا کرد؛ ترامپ در ادامه اقدامات ضد ایرانی اوباما، قانون سیاه چاله تحریم- یا همان مادر تحریم‌ها- را امضاء کرد.
ساختار سیاسی آمریکا به گونه‌ای طراحی شده است که رئیس جمهور، مجری تدابیر پشت پرده طبقه حاکم است و بیش از این اختیاری ندارد؛ اما در این میان نکته قابل تأمل این است که درخصوص روش اجرای سیاست‌ها، یک تفاوت عمده میان «دونالد ترامپ» رئیس جمهور فعلی و «باراک اوباما» رئیس جمهور سابق آمریکا وجود دارد و آن اینکه ترامپ، برخلاف اوباما، نماد آمریکای بدون نقاب است. نمایش کامل توحش و سفاهت.
** افت سرمایه اجتماعی " دامان دولت را گرفته است
روزنامه بهار در سرمقاله امروز نوشت:
«به جرات می‌توان ادعا کرد که "دوران افول دولت دوم دکتر روحانی، بسیار سریعتر از حد تصور فرا رسیده است ". البته دورنمای محتمل این "افول آنی " در زمان چینش اعضای کابینه دوازدهم توسط بسیاری از تحلیلگران پیش بینی و با ادبیات انتقادی اعلام شد؛ ولی گوش شنوایی به انتقاد دلسوزان نبود. وضعیت سستی و فرتوتی که در دولت دوازدهم با پوست و استخوان در پایتخت لمس می‌شد، شدیدتر از آن، استان‌ها را گرفتار کرده است. بی عملی در اکثر حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در هر دو سطح ملی و محلی مشهود است...رفتار مردم در آشفته بازار ارز نشان داد که "افت سرمایه اجتماعی " دامان دولت را گرفته است».
روزنامه آرمان-اسفند ۹۶- در گزارشی نوشته بود: «اگر به صورت واقع بینانه به وضعیت جامعه نگاه کنیم متوجه می‌شویم که در شرایط کنونی پایگاه رأی آقای روحانی نسبت به انتخابات ۹۶ با ریزش جدی مواجه شده است. به همین دلیل در مرحله نخست دولت باید با یک رویکرد آسیب‌شناسانه دلایل این ریزش آرا را مشخص کند تا در آینده با مشکلات جدی‌تری مواجه نشود. هنگامی که مردم مشاهده کنند دولت آقای روحانی به وعده‌هایی که به آنها داده عمل نکرده و یا اینکه در راستای تحقق این وعده‌ها حرکت نمی‌کند به صورت طبیعی پایگاه اجتماعی آقای روحانی با ریزش مواجه خواهد شد...دولت آقای روحانی ارتباط عمیق و دقیقی با مردم ندارد و این مسأله می‌تواند در آینده برای دولت چالش‌های بیشتری به وجود بیاورد».
«محمود صادقی» نماینده عضو فراکسیون امید مجلس نیز چندی پیش در مصاحبه با روزنامه آرمان گفته بود: «آقای روحانی نتوانست متناسب با انتظارات، به شعارهایی که پیش از تشکیل دولت دوازدهم داده بود، عمل کند. انتظار می‌رفت دولت دوازدهم بسیار چابک‌تر از دولت یازدهم باشد...انتظار می‌رفت در دولت دوازدهم وزیران تازه نفسی به کابینه بیایند. درحالی که متاسفانه شاهد هیچ تحول مثبتی از جمله در حوزه اقتصادی در کابینه نبودیم. به نظر می‌آید که تیم ضعیف‌تری در دولت دوازدهم به کار گرفته شده و انظباط و برنامه‌ای که در دولت قبل وجود داشت در این دوره از بین رفته است...به نظرم ضرورت ایجاد انسجام بیشتر و تغییرات در مجموعه تیم اقتصادی دولت اجتناب ناپذیر است».
** دلواپسی اصلاح طلبان از تشابه شورای شهر پنجم با شورای منحله اول
روزنامه آرمان در یادداشتی به قلم «احمد شیرزاد» نوشت:
«اصلاح‌طلبان خاطرات تلخی از دوره اول شورای شهر تهران دارند و بیشتر مردم تجربه اختلافات و مصاحبه‌هایی که اعضا شورا علیه یکدیگر انجام می‌دادند را به یاد دارند، اما همه مشکلات شورای اول شهر این نبود. بخشی از مشکلات این بود که برخی از اعضای شورای شهر به هوای سمت‌های مختلف از شورا خارج شدند و انسجام اولیه این شورا بهم ریخت».
روزنامه قانون نیز در گزارشی با عنوان «پشت به میثاق» نوشت:
«در حالی که اعضای شورای شهر با حضور محسن هاشمی در شهرداری مخالفت کرده‌اند، تلاش‌های وی برای رسیدن به این پست ادامه دارد».
گفتنی است در روزهای گذشته روزنامه شرق در گزارشی نوشته بود: «با گذشت حدود ۱۰ روز از کناره‌گیری محمدعلی نجفی از شهرداری تهران، دیگر وجود اختلاف دو حزب «اتحاد ملت» و «کارگزاران سازندگی» - دو فراکسیون اصلی شورای شهر تهران – بر کسی پوشیده نمانده است. این اختلاف ابتدا در استعفای نجفی خود را نشان داد. کارگزاران از استعفا استقبال می‌کرد و اتحاد ابراز نگرانی. موضوع استعفا در دل خود آبستن چالش دیگری بود؛ مسئله انتخاب «شهردار بعدی» و این دقیقاً اختلاف دوم این دو حزب اصلاح‌طلب است».
اکنون سایه شوم شورای شهر اول بر سر شورای شهر پنجم سنگینی می‌کند. خاطرات تلخ انحلال شورای اول تهران و استعفاهای چندباره شهردار وقت و درنهایت تعطیلی شهر تهران، با رویه در پیش گرفته شده شورای فعلی شهر تهران در حال تکرار شدن است.
بی‌برنامگی و درجا زدن مدیریت جدید شهری، حتی صدای رسانه‌های اصلاح طلب را هم درآورده است.