به گزارش مشرق، «مایک پامپئو» نماینده سه دوره‌ای سابق کانزاس در کنگره آمریکا، پس از تجربه مدیریت سنا این بار به عنوان هفتادمین وزیر خارجه آمریکا رسما معرفی شد.
پامپئو کیست؟
پامپئو ایتالیایی تبار و متولد اورنج، کالیفرنیا جنوبی است. او در آکادمی نظامی ایالات متحده در وست پوینت تحصیل کرد و سپس به عنوان افسر سواره نظام در شاخه زرهی نیروی زمینی از 1986 تا 1991 فعالیت کرد. پامپئو در دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد نیز تحصیل کرد و پس از فارغ التحصیلی، در زمینه مدیریت دو کسب و کار در کانزاس مشغول فعالیت شد. او پس از پیروزی در انتخابات در سال 2010، اولین دوره خود به عنوان نماینده کانزاس در مجلس نمایندگان آمریکا را تجربه کرد.
وی همچنین در کمیته منتخب مجلس نمایندگان برای بررسی حوادث سال 2012 در بنغازی، لیبی، حضور داشت و در آنجا انتقادات بسیاری را متوجه هیلاری کلینتون، وزیر خارجه وقت کرد.
اما دیری نپایید که پامپئو محافظه‌کار به خاطر مواضع افراطی‌اش درباره مسائل امنیت ملی، به ویژه مخالفت با توافق هسته ای ایران و حمایت از شنود از شهروندان آمریکایی مشهور شد. او پس از اینکه به عنوان رئیس سازمان سیا به دولت دونالد ترامپ در سال 2017 ملحق شد، در 26 آوریل 2018 به عنوان وزیر خارجه جدید آمریکا رسما معرفی شد.
وزیر خارجه آمریکا
در پی اختلاف چند ماهه ترامپ با رکس تیلرسون، وزیر خارجه قبلی آمریکا، ترامپ در 13 مارس 2018 در توییتر خود اعلام کرد که قصد دارد پامپئو را به عنوان وزیر خارجه جدید آمریکا معرفی کند.
ترامپ در آستانه دیدار با رهبر کره شمالی در بهار امسال، تغییراتی را در تیم سیاست خارجی و امنیت ملی خود ایجاد کرد. وی علاوه بر معرفی پامپئو به عنوان وزیر خارجه جدید آمریکا، «جان بولتون»، سفیر سابق جورج بوش در سازمان ملل را به عنوان مشاور امنیت ملی خود منصوب کرد. در طرفی دیگر، «جینا هاسپل» را از سمت معاون به مدیر سیا ارتقا داد تا او اولین زنی باشد که مدیر سازمان سیا می‌شود.
اما پامپئو برای تایید در سنا به عنوان وزیر امور خارجه، مسیر نسبتا دشواری را طی کرد تا جایی که حتی برخی سناتورهای جمهوریخواه اعلام کردند که شاید به نفع او رای ندهند. اما این سیاستمدار جمهوریخواه به شدت تلاش کرد تا از مانع سنا عبور کند. او قبل از جلسه استماع در سنا به تاریخ 12 آوریل، با اعضای کنگره و همه وزرای خارجه سابق و زنده آمریکا، از جمله هیلاری کلینتون، ارتباط گرفت. با وجود اینکه انتظار می‌رفت او پرسش و پاسخ سختی را در جلسه استماع سنا داشته باشد، سعی کرد بر استفاده از دیپلماسی در قبال کره شمالی و ایران تاکید کند. وی به عنوان کاپیتان سابق ارتش گفت که «جنگ همیشه آخرین راه چاره است.»
بیشتر بخوانید:
پامپئو، جنگ‌طلبی که نیامده کارش به «اما و اگر» کشید
«رند پال»، سناتور کنتاکی که پیشتر گفته بود احتمالا به نفع پامپئو رای ندهد، در دقیقه نود رایش را به نفع وزیر خارجه جدید آمریکا تغییر داد. نامزد معرفی شده ترامپ همچنین توانست آرای کافی از سوی برخی سناتورهای دموکرات کسب کند و در نهایت با 57 رای موافق و 42 رای مخالف وزیر خارجه آمریکا شد.
پامپئو بلافاصله پس از تایید در سنا و ادای سوگند، به بروکسل سفر کرد تا با متحدان ناتو دیدار کرد.
مواضع مربوط به ایران
پامپئو سیاستمداری است که با مواضع افراطی خود در زمینه مسائل امنیت ملی و سیاست خارجی آمریکا شناخته می‌شود. او همواره مواضع تند و رادیکالی را به ویژه در قبال ایران اتخاذ کرده است. پامپئو قبلا ایران را به داعش تشبیه کرده و در زمانی که مذاکرات هسته‌ای جریان داشت، مذاکرات را بی فایده دانسته و خواستار بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران شده بود.
بسیاری از دموکرات‌ها، پامپئو را فردی جنگ‌طلب، حامی براندازی در کشورهای مخالف آمریکا می‌دانند. پامپئو همچنین مواضعی را علیه مسلمانان داشته است.
پامپئو قائل به افزایش تحریم تسلیحاتی ایران است و آن را برای «افزایش امنیت آمریکا» ضروری می‌داند. او در 15 نوامبر 2016 در مجلس نمایندگان آمریکا گفت که به حضور در کنار نمایندگان مخالف ایران افتخار می‌کند.
درخواست سفر به تهران و رد ویزا توسط ایران
اما وزیر خارجه جدید آمریکا از بهمن ماه 1394 زمانی که خواهان اخذ ویزای سفر به ایران شد در رسانه‌های کشورمان مطرح گشت. در آن زمان، پامپئو که نماینده مجلس نمایندگان آمریکا بود به همراه لی زدلین، نماینده جمهوریخواه نیویورک؛ و فرانک لوبیوندو، نماینده جمهوریخواه از ایالت نیوجرسی؛ با حضور در دفتر حافظ منافع کشورمان در واشنگتن خواهان دریافت ویزای سفر به ایران شدند.
این سه نماینده نامه‌ای خطاب به رهبر معظم انقلاب و فرمانده سپاه پاسداران و درباره اهداف سفرشان به ایران را تحویل مقامات دفتر حافظ منافع ایران در واشنگتن که در سفارت پاکستان قرار دارد، دادند.
پامپئو، زدلین و لوبیوندو پنج هدف خود از سفر به ایران را چنین برشمردند:
- نخست، دیدار با مقامات ارشد ایرانی به مانند حسن روحانی و محمد جواد ظریف و همچنین محسن فخری‌زاده مهابادی که رسانه‌های غربی در سالهای اخیر تبلیغات بسیاری درباره نقش وی در برنامه ادعایی تسلیحات هسته‌ای ایران داشته‌اند.
- دوم، گفتگو با آمریکایی‌هایی که هنوز در ایران محبوس هستند به مانند سیامک نمازی. آنها همچنین خواهان دریافت اطلاعات درباره سه آمریکایی هستند که اخیرا در عراق و توسط شبه‌نظامیانی که به گفته آنها تحت حمایت ایران هستند، دستگیر شده‌اند.
- سوم، دیدار از تأسیسات پارچین، فردو و اراک تا به ظن خودشان بتوانند میزان پایبندی ایران با مفاد برجام را به صورت مستقل ارزیابی کنند!
- چهارم، دریافت گزارش از مقامات ایرانی درباره آزمایش‌های موشکی بالستیک، و؛
- پنجم، دریافت گزارش برای فهم بهتر شرایطی که منجر به دستگیری تفنگداران دریایی آمریکایی در 12 ژانویه در آب‌های ایران شد.
پس از این نامه وزارت امور خارجه ایران از ارائه ویزا به این سه نماینده خودداری کرد و آنها بار دیگر در 24 فروردین سال جاری شمسی خواهان اخذ ویزا شدند. دفتر وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به درخواست مجدد این سه نماینده جمهوریخواه اعلام کرد: «بر خلاف آنچه شما تصور کرده‌اید، وظیفه اعضای کنگره آمریکا دیکته کردن و تحمیل سیاست به دیگر کشورها نمی‌باشد. این امر قطعاً در مورد سیاست‌های مربوط به صدور روادید ایران نیز صادق است. به خاطر داشته باشید که به‌عنوان اعضای کنگره آمریکا، شما یک قدرت جهانی نیستید.»
بیشتر بخوانید:
تایید صلاحیت وزیر خارجه پیشنهادی ترامپ، به اما و اگر کشید
در بخش پایانی این نامه آمده بود:
به‌طور خلاصه، ما تصور می‌کنیم که درخواست روادیدی که شما داده‌اید، بیشتر یک کارزار تبلیغاتی است و نه یک درخواست مناسب برای سفر به یک کشور دارای حاکمیت مستقل و به همین دلیل هم، با چنین درخواستی به این نحو رفتار شده و خواهد شد.
تایمز اسرائیل در 14 مارس 2018 در مطلبی نوشت که انتخاب پامپئو پنجره‌ای به شیوه نگاه ترامپ به اسرائیل و ایران است.
مواضع برجامی پامپئو
پامپئو همواره مواضع سختی را علیه مذاکرات هسته‌ای و برجام داشته است. در زمان مذاکرات او خواستار بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران به جای انجام مذاکرات شد. او در نشستی در سال 2014 که تام کاتن، چهره ضد ایرانی کنگره نیز حضور داشت، مدعی شد که «با کمتر از دو هزار حمله می‌توان توان هسته‌ای ایران را نابود کرد.»
پامپئو تنها یک روز پیش از معرفی‌اش به عنوان رئیس سیا در صفحه توئیتر خود نوشته بود: «منتظر عقب‌گرد از این توافق فاجعه‌بار با بزرگترین دولت حامی تروریسم در جهان هستم.»
او در جلسه تأیید صلاحیتش برای ریاست سیا در سال 1395، گفت که سازمان سیا را به سمت گردآوری اطلاعات مرتبط با برجام هدایت خواهد کرد تا تحلیلگران اطلاعاتی از منابع مناسب برای اتخاذ تصمیمات درست برخوردار باشند.
پامپئو تصریح کرد: «بایستی ارزیابی منصفانه و دقیقی از برجام داشته باشیم. با توجه به اینکه این توافق به ایران اجازه فعالیت‌هایی در زمینه تحقیقات و توسعه هسته‌ای می‌دهد سیاست‌گذاران ما به گردآوری اطلاعات و تحلیل‌های هوشمندانه نیاز خواهند داشت.»
وی گفت که مخالفت با برجام را کنار خواهد گذاشت و این سازمان را به سمت فعالیت‌های گردآوری اطلاعات از ایران هدایت خواهد کرد: «من به عنوان عضو کنگره مخالف برجام بودم، اما در سمت جدید نقشی متفاوت ایفا خواهم کرد... ایرانی‌ها در تقلب حرفه‌ای هستند.»
وی همچنین گفت که در دوران تصدی ریاست سیا، توان واشنگتن برای راستی‌آزمایی از پایبندی ایران به برجام را افزایش خواهد داد.
پامپئو این بار نیز در جلسه تایید صلاحیتش به عنوان وزیر خارجه آمریکا با پرسش‌هایی درباره ایران به ویژه برجام مواجه شد. وی که به دلیل مواضع تندش درباره برجام مورد انتقاد قرار گرفته بود، در این جلسه با تغییر لحنی آشکار رویکرد خود را مبتی بر «اصلاح توافق» معرفی کرد. این دیدگاهی است که رئیس جمهور آمریکا بر آن قائل است و معتقد است که در صورت عدم اصلاح برجام، آمریکا باید از توافق هسته‌ای ایران خارج شود.
ترامپ یکی از دلایل برکناری تیلرسون را اختلاف نظر با وی در موضوعات مختلف از جمله ایران عنوان کرده بود. جمهوریخواهان معتقدند که ترامپ و پامپئو با هم هماهنگی بیشتر و طرز فکر مشابه‌تری دارند.
پامپئو همچنین مجبور به اعتراف به پایبندی ایران به برجام شد و در پاسخ به سوالی در این زمینه گفت: «من هیچ مدرکی ندیده‌ام که آنها (ایرانیان به تعهدات‌شان در برجام) پایبند نیستند.»
با وجود تبلیغات منفی آمریکا علیه ایران در زمینه هسته‌ای طی سالهای گذشته، پامپئو در جلسه سنا گفت: «پیش از توافق هسته‌ای، هیچ نشانه‌ای مبنی بر حرکت سریع ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای در دست نبود و نشانه‌ای هم در دست نیست که بدون امضای برجام، ایران چنین توانی پیدا می‌کرده است.»
با وجود تلاش پامپئو برای تعدیل مواضع خود در قبال ایران و برجام در جلسه تایید صلاحیتش در سنا، همچنان برخی سناتورها مواضع او را برای سیاست خارجی آمریکا مناسب نمی‌دانند. سناتور بن کاردین در این جلسه گفت که «در مورد ایران، آقای پامپئو آمریکا را نسبت به متحدان اروپایی‌مان منزوی خواهد کرد.»
پس از همه این بحث‌ها، بالاخره پامپئو به عنوان وزیر خارجه آمریکا تایید شده است و همزمانی حضور وی در وزارت خارجه با حضور چهره‌های ضدایرانی تندرو مانند جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ، سوالهای فراوانی را درباره فرجام برجام پیش رو می‌گذارد. الان که تیم ترامپ، به زعم خودش به هماهنگی بیشتری در زمینه سیاست خارجی و امنیت ملی دست یافته، آن هم در آستانه موعد 22 اردیبهشت که ترامپ وعده خروج از برجام را داده است، گمانه خروج رسمی آمریکا از برجام را پررنگ‌تر می‌کند. هر چند که قضاوت در این زمینه هنوز زود است و سران اروپایی سعی می کنند ترامپ را به باقی ماندن در توافق هسته‌ای قانع کنند.
اروپایی‌ها همچنان یک گروه کاری مشترک با آمریکا تشکیل داده‌اند تا به واسطه تحریم‌های جدید یا حتی با آنچه که رئیس جمهور فرانسه توافق جانبی می‌نامد، به ایران فشار وارد کنند.
در هر حال، صرف نظر از اینکه با حضور پامپئو در راس دستگاه سیاست خارجی، ترامپ چه تصمیمی در قبال برجام خواهد گرفت، یک گمانه قطعی‌تر از همه می‌نماید و آن تشدید فشار علیه ایران و تلاش برای اعمال تحریم‌ها بیشتر به موازات برجام یا پس از برجام خواهد بود.