به گزارش مشرق، کاسبان تحریم, عنوانی که همواره حامیان برجام علیه منتقدان به کار می‌گرفتند، چه قبل از امضای توافق مذاکرات هسته‌ای و چه پس از امضای آن، منتقدان با این عنوان مورد هجمه دولت نیز قرار می‌گرفت.
این طیف از افراد معتقد بودند که دوران تحریم برای عده‌ای سود داشته و آنها از فضای تحریم و محاصره اقتصادی نهایت بهره را می‌بردند. از جمله حسن روحانی رئیس‌جمهور در سفر استانی که در اوایل دولت یازدهم به هرمزگان داشت گفته بود: «گروهی به عنوان دور زدن تحریم ها منافع ملت را دور زدند و پول ملت را برداشتند که امیدواریم همه دستگاه های کشور بتوانند این پول را به بیت المال بازگردانند.»
بیشتر بخوانید:
فعالیت اقتصادی فرزندان ظریف، زنگنه و برخی مشاوران روحانی تلویحا تایید شد
رئیس‌جمهور همجنین در جای دیگری در یک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی گفته بود: «بخش عمده کاسبان تحریم یا کسانی که تحریم به نفع آنها تمام شد کسانی بودند که در امر تجارت و کانال واردات و صادرات فعال بوده و با اجازه مسئولان دولتی و به شکل رسمی فرصت یافتند که تجارت غیررسمی انجام دهند. این همان اصطلاح دور زدن تحریم ها است که از آن استفاده می کردیم.»
این ادبیات علیه منتقدان برجام تا جایی پیش رفت که حتی دانشنامه ویکی‌پدیا نیز به تعریف عبارت کاسبان تحریم و دلواپسان پرداخت. اما همه اینها یک روی سکه است. روی دیگر سکه جایی است که سه روز پیش گزارش تحقیق و تفحص از مدیران دوتابعیتی از سوی مجلس شورای اسلامی منتشر شد.
نکته قابل تامل در این گزارش جایی بود که به دوتابعیتی بودن فرزندان برخی مقامات دولتی از جمله محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و بیژن نامدار زنگنه وزیر و نفت و شماری از دستیاران و مشاوران حسن روحانی اشاره شد که بدون ترک تابعیت آن کشورها مشغول فعالیت‌های اقتصادی و یا کارمندی در آن کشورها هستند.
در این گزارش مشخصا آمده است: فرزندان مسئولین عالی‌رتبه‌ای، نظیر وزیر محترم امور خارجه، نفت و برخی از مشاوران و دستیاران رئیس جمهور تنها نمونه‌ای از این دست افراد هستند. بدیهی است لازم است تا تدابیری در خصوص این دسته از افراد به‌طور جدی اتخاذ گردد، به‌طوری که مقامات و اشخاص این‌چنین ملزم به اظهار دارابودن تابعیت و اقامت سایر کشورها شده و یا در صورت کسب تابعیت‌های سایر کشورها نسبت به ترک تابعیت دوم اقدام نمایند".
حالا دو روز پس از انتشار این گزارش، دوتابعیتی و فعالیت اقتصادی فرزندان برخی مسئولان دولتی به نشست خبری محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت نیز کشیده شد که نوبخت در پاسخ به این سوال تلویحاً اعلام کرد که وجود فرزندان دوتابعیتی می‌تواند در ایام تحریم کمک‌دهنده باشد.
وی بر همین اساس گفت: من سربسته بگویم بخشی از ابزارها را که در دوران تحریم کمک می‌کردند، سوزاندیم. وقتی تحریم باشیم که مسیر رسمی جواب نمی‌دهد.
اظهارات نوبخت در تائید فعالیت‌های اقتصادی فرزندان مسئولان دولتی در خارج از کشور واکنش برخی کارشناسان سیاسی را به همراه داشته است؛ به باور آنها کاسبان تحریم نیز فرزندان مسئولان بودند که شاید با برداشته شدن تحریم منافع‌شان به خطر افتاده و شاید هم با برگشتن تحریم‌ها منافع آنان به جایگاه قبلی خود بازگردد.
همچنین برخی کاربران فضای مجازی از روز گذشته که سخنگوی دولت اعلام کرد برخی فرزندان مسئولان ابزار دور زدن تحریم‌ها بودند، معتقدند باید گزارشی کاملی از پول‌هایی که فرزندان مسئولان به بیت‌المال بازگردانده‌اند ارائه دهندتا مشخص شود این ابزارها تا چه میزان به منافع ملی کمک کرده‌اند و بی شک سرویس های جاسوسی کشورهای مقصد فعالیت های اقتصادی مسئولان فرزندان را زیر نظر دارند و چگونه با وجود رصد امنیتی آنها، دور زدن تحریم‌ها از این طریق صورت بگیرد.