به گزارش مشرق، مهدی محمدی طی یادداشتی درخصوص فرمایشات رهبر انقلاب درخصوص برجام نوشت:
فرمایشات روز چهارشنبه رهبرمعظم انقلاب اسلامی درباره آینده برجام، خط مشی راهبردی کشور، هم در مذاکرات جاری با اروپا و هم در چگونگی اداره کشور را، در شرایطی که دشمن آشکارا درصدد به هم ریختن وضعیت داخلی است روشن می کند. چند نکته زیر حاشیه ای است بر منطق راهبردی آن سخنان.
بیشتر بخوانید:
شرق باز سراغ تضمین امریکایی رفت!
اول- نخستین نکته این است که سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی توصیف کننده تجربه ای است که نظام جمهوری اسلامی از برجام آموخته است. برجام علاوه براینکه برای مردم ایران در مقام یک ملت واجد تجربه بوده، به نظام جمهوری اسلامی هم درس هایی آموخته است. گرچه این درس ها بر رهبری نظام هرگز پوشیده نبود لیکن امروز زمانی است که بتوان گفت میان همه اجزاء حاکمیت باید اجماعی در این باب حاصل شود. آنچه مردم ایران –مطابق نظرسنجی های موجود- از برجام آموخته اند این است که برجام یک راه حل برای مشکلات اقتصادی و حتی تحریم ها نیست و اگر این مشکلات واقعی هستند –که هستند- باید آنها را به شیوه ای دیگر حل و فصل کرد. اوضاع در واقع ممکن است حتی بدتر از این هم باشد.
برجام نه تنها موفق به برداشتن تحریم ها نشد، بلکه به دلیل چسبندگی بیش از حد دولت به برجام از جایی به بعد خود به یک زیرساخت برای انباشت تحریم ها علیه ایران هم تبدیل شد. همین حالا، دقیقا برخلاف آنچه مقام های دولت می گویند یکی از علل اصلی خروج بی محابای امریکا از برجام همین بوده که می دانست دولت ایران بنا ندارد واکنش موثری نشان بدهد و به تصریح رییس جمهور دو روز قبل از تصمیم ترامپ، برجام را با اروپا ادامه خواهد داد. در واقع اطمینان امریکا از تداوم حضور ایران در برجام بود که –به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل- خروج از برجام را برای امریکا ساده و بی هزینه کرد و این دقیقا همان چیزی بود که امریکا انتظار داشت. از این جنبه، در مقام یک سیستم حکومتی هم برجام تجربه ای مهم تولید کرده است.
ترجمه تجربه ملت به زبان نظام این است که امریکا قابل اعتماد نیست و مذاکره با امریکا هم نه بخشی از دیپلماسی بلکه در واقع مشارکت در برنامه فشار امریکا علیه ایران است. وقتی با طرفی مانند امریکا مذاکره می کنید به او دلیلی می دهید که فشار را بیشینه کند تا بتواند در اتاق مذاکره امتیاز بگیرد. اگر یک ستون از راهبرد دو ستونی فشار-مذاکره، تخریب شود. ستون دوم عملا کار نخواهد کرد. تجربه بیش از یک دهه پرونده هسته ای به ما می گوید وقتی پای امریکا در میان است مذاکره مکمل فشار است نه خنک کننده یا تعدیل کننده آن.
دوم- نکته دوم درباره سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی این است که ایشان فهرست تضمین های مورد درخواست از اروپا -که درواقع روایتگر خطوط قرمز ایران در مذاکرات است- را شفاف و علنی کردند. به لحاظ راهبردی، وقتی خطوط قرمز علنی می شود عقب نشینی از آنها بسیار دشوار خواهد بود. این بار، خطوط قرمز مدنظر رهبر معظم انقلاب اسلامی قبل از حصول هرگونه توافق علنی شده و بنابراین مذاکرات محتوا و مسیر کاملا مشخصی پیدا خواهد کرد. تضمین های مورد درخواست رهبری از اروپا در واقع عمل به همان وظایفی است که اروپایی ها در برجام برعهده گرفته بودند اما علاقه ای به عمل به آن از خود نشان ندادند.
اکنون که امریکا بیرون برجام ایستاده، ایران بار دیگر فرصتی به اروپا داده است که روشن شود قادر به نشان دادن حداقلی از استقلال راهبردی هست یا نه؟ مهم تر از این، مرور فهرست تضمین های مطالبه شده نشان می دهد خروجی مذاکره با اروپا –اگر قرار بر این باشد که خروجی خاصل شود- نه تکرار یا ادامه برجام بلکه باید توافقی جدید باشد که بتواند ماموریت شکست خورده برجام یعنی کاهش تحریم ها را محقق کند.
سوم- یکی از مهم ترین دلالت های راهبردی سخنان روز چهارشنبه رهبر معظم انقلاب اسلامی این است که اروپا اگر واقعا خواهان یک توافق با ایران است باید خود را از بازی راهبردی امریکا علیه ایران خارج کند.
چنانکه که وقت دیگری به تفصیل بحث خواهیم کرد امریکا اکنون درصدد آن است که از طریق راه اندازی جنگ اقتصادی و تعمیق شکاف دولت-ملت در داخل کشور، بقاء برجام را به ابزار امتیازگیری از ایران در حوزه های موشکی و منطقه ای –که رهبری آنها را مولفه های معامله ناپذیر قدرت ملی ایران خواندند- تبدیل کند. تاکنون، شواهد اندکی وجود داشته که بتواند ایران را متقاعد کند اروپا جایی بیرون این بازی ایستاده است.
برعکس، انبوهی از نقل های قول های مستقیم و غیرمستقیم از مقام های اروپایی در دست داریم که تردیدی باقی نمی گذارد اروپا شریک پروژه امریکا برای امتیازگیری فرابرجامی از ایران است و همین حالا هم در مذاکرات قصد دارد برجام را تا جای ممکن به حوزه های غیر هسته ای مورد درخواست امریکا توسعه بدهد. رهبر معظم انقلاب اسلامی این مسئله را شفاف کردند که اروپا تا زمانی که به عنوان بخشی از راهبرد امریکا عمل می کند نباید توقع توافق با ایران داشته باشد. امید به اینکه واقعا ممکن است اروپا راهی متفاوت از امریکا انتخاب کند بسیار کمرنگ است اما این جدایی پیش شرطی ضروری برای هرگونه توافق در آینده خواهد بود.
چهارم- واپسین نکته هم این است که شروط رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره توافق با وجود عمق و دقت آن، حداقلی است و نشان از آن دارد که هدف ایشان نه دشوار یا پیچیده کردن مذاکرات بلکه تضمین این است که مذاکره در همان مسیری انجام می شود که مردم ایران می خواهند و توافق دقیقا ناظر به هدفی خواهد بود که مردم از هرگونه توافق احتمالی انتظار دارند. در واقع تضمین های درخواستی می توانست بسیار وسیع تر و سخت گیرانه تر باشد و از جمله ضمانت هایی درباره رفتار اروپا در زمان پایان توافق و حصول اطمینان از دبه نکردن در روزهای واپسین را در بر بگیرد، اما این مسائل فعلا مسکوت گذاشته شده تا مسیر مذاکره سهل تر شود.
پنجم- دولت آقای روحانی و دیپلمات های مذاکره کننده در میانه آزمونی تاریخی قرار دارند. برای یک ملت رشید، آگاه و قدرتمند شایسته نیست که ظرف سه چهار سال از یک سوراخ دوبار گزیده شود. اگر از گذشته چیزی آموخته باشیم آینده روشن خواهد بود.
منبع: وطن امروز