به گزارش مشرق، از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و حضور آمریکا به عنوان تنها قدرت هژمون، تحولات بسیاری از سوی رقبای این کشور برای پایان دادن به یکجانبه گرایی ایالات متحده صورت گرفته است. در این میان منطقه شرق آسیا تنها منطقه در سیاست بین الملل است که استعداد ظهور قدرت هژمون را در حال حاضر در خود دارد.

کشورهای شرق آسیا با سرعت قابل ملاحظه ای در حال رشد و توسعه اقتصادی هستند و با توجه به تغییر جایگاه ابزارهای قدرت در هرم قدرت، کشوری می تواند در نقش هژمون قرار گیرد که از توان اقتصادی بالاتری برخوردار باشد. در این میان چین با رشد بیش از 6 درصد به عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان، مهمترین رقیب ایالات متحده محسوب می شود.

بیشتر بخوانید:

چین از مذاکرات کیم و ترامپ چه می‌خواهد؟

طبق آمار منتشر شده، چین در سه ماهه نخست 2018 رشدی 6.8 درصدی را تجربه کند که بهتر از رقم اعلام شده 6.7 درصد نظرسنجی خبرگزاری فرانسه از اقتصاددانان به شمار می رود و نیز بالاتر از رشد سالانه 6.5 درصدی هدف گذاری شده توسط دولت این کشور است. از این رو بی دلیل نیست که دونالد ترامپ، رئیس جمهور تاجر آمریکا درصدد است با شیوه های مختلف مانع توسعه روزافزون اقتصاد چین شود.

ترامپ در یک اقدام عجیب و خلاف اصول تجارت آزاد، که مبنای اقتصاد دنیا سرمایه داری به شمار می رود، هشدار داده است که علیه واردات کالا و خدمات از چین تعرفه 150 میلیارد دلاری وضع خواهد کرد. اهمیت این مساله از آن رو است که  طبق اعلام موسسه "مودیز" در یک دهه اخیر 20 درصد از صادرات چین روانه آمریکا شده است.

در همین رابطه موسسه «پرایس واتر هاوس کوپرز» نیز پیش‌بینی کرده است تا سال 2030 میلادی، آمریکا برتری خود را در حوزه اقتصاد جهانی از دست می‌دهد و تا سال 2050 میلادی، چین فاصله خود را با آمریکا به طرز قابل توجهی افزایش خواهد داد؛ این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود تولید ناخالص داخلی چین تا سال 2050 میلادی، به 58 تریلیون و 500 میلیون دلار، هند به بیش از 44 تریلیون دلار و آمریکا هم به 34 تریلیون و یکصد میلیار دلار برسد.

در این شرایط عدم توجه آمریکا به تحولات شرق آسیا و کشور چین، می تواند برای این کشور به منزله پایان هژمونی لرزانش تلقی شود. لذا در دوره اوباما استراتژی کوچ شرقی یا نگاه به شرق آسیا مطرح شد که هدف از آن تمرکز ویژه سیاست های بین المللی بر چین بود. استراتژیست های آمریکایی با جایگزین چین با منطقه خاورمیانه در دکترین های سیاست خارجی، بر آنند تا مانع قدرت یافتن روز افزون این کشور شوند. در این راستا تحرکات ساله های اخیر پکن در دریای جنوبی چین، افزایش تنش های مرزی با ژاپن بر سر جزایر سنکاکو، ورود صنایع دفاعی چین به حوزه ساخت ناوهای هواپیمابر، افزایش قابل توجه بودجه نظامی در کنار گسترش نفوذ اقتصادی در آفریقا، خاورمیانه و آسیای میانه بر نگرانی های واشنگتن افزوده است.

در همین راستا مقامات آمریکایی به آگاهی از ناتوانی و شکست الگوهای بازدارندگی بومی و منطقه ای شرق آسیا، تصمیم به افزایش حضور در این جوزه جغرافیایی گرفتند. لذا دولت ترامپ در ادامه اجرای استراتژی کوچ شرقی و تحدید چین، روز گذشته (سه شنبه) و در حالی که نگاه تمام رسانه های جهان به دیدار تاریخی رهبران آمریکا و کره شمالی دوخته شده بود، دفتر نمایندگی دیپلماتیک خود را در پایتخت تایوان افتتاح کرد.

توجه ایالات متحده به تایوان به دلیل حساسیت ویژه چین به این کشور است. کشوری که مقامات چینی به رغم گذشت بیش از 80 سال از خارج شدنش از زیر پرچم این کشور، آن را جزو قلمرو خود می دانند. مساله جدایی و درگیری چین و تایپه به سال 1949 و پیروزی کمونیست ها برمی گردد. در پی جنگ داخلی چین در سال 1949، کومینتانگ (حزب ناسیونالیست چین) حزب حاکم کشور تمامی سرزمین اصلی این کشور را به حزب کمونیست چین واگذار کرد. در نتیجه دولت جمهوری چین به ریاست چیانگ کای‌شک در جزیره تایوان مستقر شده و شهر تایپه را به عنوان پایتخت موقت دولت در تبعید این کشور برگزید و خود را همچنان دولت مشروع سرزمین اصلی چین و مغولستان می‌دانست. این در حالی است که از آن هنگام تاکنون دولت جمهوری خلق چین بر سرزمین اصلی حکومت می‌کند.

از همین رو دولت چین حساسیت خاصی بر مراودات تایوان با سایر کشور به خصوص آمریکا دارد. این در حالی است که آمریکا اگرچه روابط دیپلماتیک خود را با تایوان در سال 1979 قطع کرد اما مناسبات اقتصادی و تجاری آنها همواره برقرار بوده است تا جایی که در سال 2016، تایوان دهمین شریک تجاری بزرگ ایالات متحده و هفتمین بازار بزرگ صادرات محصولات کشاورزی به این کشور بود و تجارت و سرمایه گذاری تایوان در ایالات متحده باعث ایجاد بیش از 350 هزار شغل در این کشور شده است.  در مقابل، آمریکا هم به عنوان بزرگترین تامین کننده سلاح این کشور، نقش مهمی در حفظ امنیت آن ایفا می کند به طوری که تنها از زمان روی کار آمدن ترامپ هم تاکنون، کاخ سفید با فروش 1.4 میلیارد دلار تسلیحات نظامی به تایوان موافقت کرده است.

در واقع ترامپ تلاش دارد با استفاده از کارت تایوان، چین را در مرزهای خود تحت فشار بگذارد. ورود ناو جنگی آمریکایی به سواحل تایوان در ماه گذشته میلادی نیز شاهدی بر این مساله و تاکید وی بر حمایت از تایوان در مقابل مانورهای نظامی متعدد چین بود. پیش از این، آخرین باری که یک فروند ناو هواپیمابر آمریکایی از تنگه تایوان عبور کرد مربوط به سال 2007 میلادی و در زمان دولت جورج دبلیو بوش بود.

افتتاح دفتر نمایندگی دیپلماتیک آمریکا در تایپه حاکی از عزم کاخ سفید بر عمق بخشی به رابطه با تایوان در برهه ای است که کارشناسان از احتمال جنگ تجاری ایالات متحده با چین از یک سو و تلاش این کشور برای نفوذ در کره شمالی به عنوان متحد پکن سخن می گویند.

دولت آمریکا در حال اجرای سیاستی است که بتواند از طریق آن، چین را در منطقه خود نگه دارد و با افزایش هزینه های سیاسی و نظامی، کانون‌های بحرانی با همسایگانی که دچار اختلاف مرزی با این کشور هستند، ایجاد کند.