به گزارش مشرق، شمارش معکوس برای افتتاح رسمی فاز دوم پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در حالی آغاز شده است که نگاهی به روند افزایش مصرف سوخت کشور نشان می دهد با بهره برداری از این فاز و حتی فاز سه این پالایشگاه که در مجموع ٣٦ میلیون لیتر در روز به تولید بنزین یورو ٤ کشور اضافه می‌کند، رسیدن به خودکفایی در تولید بنزین به راحتی محقق نشده و و در صورت تحقق نیز، چندان پایدار نخواهد بود و بعد از مدت کوتاهی، کشور دوباره نیازمند واردات خواهد شد. 

بیشتر بخوانید:

کاهش خوراک واحدهای پالایشی و پتروپالایشی

مدیریت تولید به تنهایی کافی نیست

بررسی ها نشان می دهد گام نهادن در مسیر صادرات بنزین برای کشوری با جمعیتی بالغ بر ٨٥میلیون نفر محدود به افزایش تولید نمی شود، چرا که همپای این افزایش تولید شاهد افزایش میزان مصرف در نتیجه افزایش تولید خودرو و واردات آن هستیم. این در حالی است که میزان مصرف سوخت برخی از خودروهای داخلی همچنان بالاتر از استاندارد بوده که این مشخصه به تنهایی اثر شگرفی در افزایش مصرف بنزین دارد.

وزارت نفت به عنوان تامین کننده سوخت باکیفیت مورد نیاز کشور طرح هایی را به منظور افزایش تولیدات طراحی و اجرا می کند؛ اما به گفته کارشناسان سیاست های اجرایی این وزارتخانه در بخش مدیریت مصرف سوخت چندان کارآمد نبوده است. به نحوی که چندی پیش محمدرضا موسوی خواه، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی درباره آهنگ مصرف سوخت کشور گفت:برای سال جاری رشد مصرف ٨ درصدی را پیش بینی می کردیم در حالی که با رشد مصرف ١١ درصدی رو به رو شدیم. 

در حالی که سیاست کنترل مصرف بنزین به کمک راهبردهایی نظیر سهمیه بندی بنزین بر بستر کارت سوخت، جایگزینی CNG با بخشی از بنزین مصرفی و نهایتا هدفمند کردن یارانه‌ها، برای مدتی موجب نزدیک شدن تولید و مصرف بنزین در کشور شده بود، اما در سال‌های اخیر مجددا تولید و مصرف بنزین از یکدیگر فاصله گرفته‌اند به طوری که اختلاف مذکور طی سال های ۹۵ و ۹۶ به ترتیب موجب واردات روزانه به طور متوسط  ۱۳.۷ و ۱۲ میلیون لیتری بنزین شد.

صنعت سی.ان.جی محدود به احداث جایگاه نشود

فرهاد محبی، کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه یکی از بخش هایی که وزارت نفت به عنوان متولی امر می تواند وارد عرصه شده و ایفای نقش کند صنعت سی ان جی است، گفت: صنعتی که ایران به دلیل ذخایر گازی و توانمندی مطلوب، پتانسیل قابل توجهی در آن دارد. انتظار می رود سیاست های این وزارتخانه در بخش سی ان جی محدود به تاسیس جایگاه سی ان جی و تامین قطعات و تجهیزات نشده و عملا با به کارگیری سیاست های جلب سرمایه گذاری از محل صرفه جویی بنزین با تولیدکنندگان خودرو وارد مذاکره شده و هزینه تولید خودروهای باکیفیت گازسوز را کاهش دهد.

وی ادامه داد: منابع برای تولید سوخت محدود بوده و در مقابل، نیاز به مصرف بی پایان و در حال رشد است ؛ بنابراین سیاست های مدیریت مصرف که از جمله آن می توان به شکل گیری سامانه هوشمندسوخت رسانی اشاره کرد، اهمیت زیادی دارد و باید همگام با طرح های افزایش تولید ، مورد توجه قرار گیرد. 

کارت سوخت در آهنگ مصرف موثر بود/ دولت سه سال وقت کشی کرد

سعید عامل، کارشناس حوزه اقتصادی انرژی با بیان اینکه ابزار قیمتی یکی از راهکارهای موثر بر کنترل و مدیریت مصرف سوخت بوده است، گفت: دولت یازدهم سه سال زمان داشت که طبق قانون هدفمندی یارانه ها نرخ بنزین را به طور پلکانی و تدریجی افزایش دهد، اما هربار به دلایل مختلف این قانون اجرایی نشد.

وی با اشاره به اینکه به نظر می رسد دولت مدیریت مصرف سوخت را رها کرده است، ادامه داد: ارزش صادراتی بنزین نسبت به مصرف داخل به مراتب بیشتر است، ضمن اینکه نوعی ارزآوری برای کشور محسوب می شود. این در حالی است که دولت در حذف تدریجی یارانه سوخت کاهلی کرده تا حدی که اکنون با توجه به نرخ تورم و سایر شاخصه های اقتصادی تاثیر گذاری این قیمت بر مصرف، همانند سه سال گذشته نیست.

به گفته کارشناس حوزه سوخت پیش از اجرایی شدن سامانه هوشمند سوخت میزان مصرف بالا بود به نحوی که این میزان در سال ۸۵ که هنوز سامانه شکل نگرفته بود، حدود ۷۳ میلیون لیتر در روز بود که در سال ۸۶ با وجود اینکه ۱۰۰ روز از سال را بدون سامانه هوشمند سوخت سپری کرده بودیم، مصرف سوخت به ۶۴ میلیون لیتر در روز رسید و این روند کاهشی ادامه یافت. از سویی دیگر این سامانه توانست قاچاق را تا حدی کنترل کرده و برخی واحدهای تولیدی که نیاز به حلال های صنعتی داشتند را مجبور به خرید حلال کند. چرا که پیش از آن به دلیل پایین بودن قیمت بنزین برخی واحدهای صنعتی که نیاز به حلال داشتند از بنزین به جای حلال استفاده می کردند. 

عامل درباره اینکه گفته می شود دو نرخی بودن بنزین عاملی  فسادزا  است، اظهار کرد: تجربه نشان می دهد عموم مردم که از قشر متوسط بودند در مصرف خود صرفه جویی کردند، البته در آن زمان نیز مواردی بود که برخی جایگاه های سوخت متخلف در کشور با نفوذ در سیستم تلاش می کردند که قیمت ۴۰۰ تومانی دولت را به قیمت ۷۰۰ تومان در آن زمان بفروشند. اما سیستم هوشیار بود به طوری که در سال ۹۰ تا ۹۴ طی سیستمی که طراحی شده بود به پرونده تک تک متخلفین رسیدگی شد و مشخص شد طی ۵ سال ۵۰ میلیارد تومان تخلف شده است که توسط مسوولین ذی ربط پیگیری شد. این در حالی است که فروش حاصل از استفاده از سامانه هوشمند سوخت در روز حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیارد تومان بود و این نشان دهنده کمترین ضریب خطا در روند فعالیت این سامانه بوده است.

اولویت، مدیریت مصرف است

درست است که بهره برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس موجب خواهد شد که ایران برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در تولید بنزین خودکفا شود اما در صورتی که رشد مصرف بنزین کنترل نشود، خودکفایی و حتی امکان صادرات آن فقط برای ۱ یا ۲ سال وجود دارد و بسیار ناچیز خواهد بود (شاید در حد ۴ میلیون لیتر) که آن هم احتمالا به پر کردن ذخایر استراتژیک خواهد رسید و ایران اصلا مازادی برای صادرات نخواهد داشت. بنابراین طبق بررسی ها  ایران از سال ۱۴۰۰ مجددا نیاز به واردات بنزین خواهد داشت؛ مگر در صورتی که سیاست‌های کنترل مصرف به صورت جدی دنبال شود یا طرح‌های افزایش تولید بنزین در پالایشگاه‌های کشور تا سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری برسد که کاملا دور از انتظار است.

ناصر آشوری، دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی شرکت‌های صنعت پالایش نفت نیز در همین راستا گفت:برای تمام شدن مسابقه بین تولیدکننده و مصرف کننده بنزین،باید در کنار افزایش تولید بنزین، کارخانه‌های تولید کننده خودرو کیفی سازی شوند.