بر اساس برآوردهای صورت گرفته از تقاضای ورودی به بازار کار، حدود ۸۰ درصد از متقاضیان شغل طی سال های اخیر را فارغ التحصیلان دانشگاهی به خود اختصاص می دهند که این موضوع به بحران بیکاری افزوده است.

 به اعتقاد کارشناسان و صاحب نظران، یکی از دلایل افزایش جمعیت فارغ التحصیل بیکار در اقتصاد کشور و نرخ بالای بیکاری، تمایل جوانان به مدرک گرایی و در عین حال عدم انطباق تقاضای نیروی کار با نیاز بازار کار است.

رشد جمعیت فارغ التحصیلان دانشگاهی و افزایش انتظار برای جستجوی شغل مناسب تر از یک طرف و نداشتن مهارت مورد نیاز غالب متقاضیان ورود به بازار کار از طرف دیگر به رشد بالای نرخ بیکاری از کل اقتصاد در یک دهه اخیر دامن زده است.   

در عین حال، کمبود فرهنگ تشویق به کسب مهارت و ترویج فرهنگ «مدرک گرایی» به جای «مهارت آموزی» باعث شده تا امروز حدود ۳۰ درصد از مهارت آموزان آموزشگاه های فنی و حرفه ای از فارغ التحصیلان دانشگاهی باشند که این موضوع می تواند عمدتا ناشی از دو عامل «ضعف نظام آموزشی در تربیت نیروی کار ماهر» یا «عدم ظرفیت اشتغال پذیری برخی رشته های دانشگاهی» باشد که هر دو عامل نیازمند سیاستگذاری جدید هستند.

گواهینامه‌های مهارتی، معادل‌سازی می‌شود

در همین زمینه رضا باجولوند معاون پژوهش، برنامه ریزی و سنجش مهارت سازمان فنی و حرفه‌ای از دو پیشنهاد برای افزایش انگیزه مهارت آموزی خبرداد و گفت: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان سیاستگذار توسعه اشتغال و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان متولی و سیاستگذار در نظام آموزش عالی، نظام مند کردن تحصیلات دانشگاهی متناسب با نیاز بازار کار و افزایش سطح مهارت دانشجویان در حین تحصیل را در دستور کار خود قرار دادند.

وی تاکید کرد: با همین رویکرد، با هدف ترویج فرهنگ کسب مهارت در بین جوانان، از طرف وزارت کار طرحی تحت عنوان «هم‌ترازی گواهینامه‌های مهارتی با واحدهای درسی» به وزارت علوم پیشنهاد شده است.

معاون پژوهش، برنامه ریزی و سنجش مهارت سازمان فنی و حرفه ای ادامه داد: در قالب این طرح، دانشجویانی که در مراکز آموزش فنی و حرفه ای، گواهینامه مهارتی دریافت کردند، در صورت مرتبط بودن گواهینامه مهارتی با واحد درسی، این مدارک معادل سازی می شوند و نیاز به گذراندن واحد درسی مربوطه توسط دانشجو نیست.

باجولوند افزود: به عنوان مثال اگر فردی گواهینامه فنی و حرفه ای در رشته برق عمومی داشته باشد ، این گواهینامه می تواند توسط دانشگاه برای تطبیق با واحدهای درسی مرتبط قابل پذیرش و معادل سازی شود.

وی گفت: در مقابل سازمان آموزش فنی و حرفه ای متعهد می شود، در صورت تمایل دانشجویان و فارغ التحصیلان برای مهارت آموزی در آموزشگاه های فنی و حرفه ای، و در صورتی که دروس نظری رشته دانشگاهی  با دروس نظری فنی و حرفه ای مطابقت داشته باشد، فرد متقاضی را ملزم به گذراندن دروس نظری نکند و صرفا با آموزش های عملی نسبت به ارائه گواهینامه‌های  فنی و حرفه ای به متقاضی اقدام کند. 

معاون پژوهش، برنامه ریزی و سنجش مهارت سازمان آموزش فنی و حرفه ای افزود: همچنین در قالب برنامه دیگر، طرح اجرای طرح کارآموزی دانشجویان در مراکز آموزش فنی و حرفه ای ارائه شده است که بر اساس آن دانشجویان می توانند دوره های کارآموزی خود را در کارگاه های فنی و حرفه ای طی کنند. این دو پیشنهاد با هدف ساماندهی نظام آموزشی و افزایش انگیزه مهارت آموزی در بین جوانان توسط دو وزارتخانه کار و علوم در حال بررسی است.